Sandalye... Refaha, hükmetmeye ve ölüme giden yol

Son zamanlardaki bazı istatistiklere göre, bir kişi günde yaklaşık sekiz sandalye kullanıyor ve modern dünyada şu anda 60 milyardan fazla sandalye bulunuyor

Fransa'nın güneybatısındaki bir fabrikada bir işçi ahşap sandalye yapıyor (AFP)
Fransa'nın güneybatısındaki bir fabrikada bir işçi ahşap sandalye yapıyor (AFP)
TT

Sandalye... Refaha, hükmetmeye ve ölüme giden yol

Fransa'nın güneybatısındaki bir fabrikada bir işçi ahşap sandalye yapıyor (AFP)
Fransa'nın güneybatısındaki bir fabrikada bir işçi ahşap sandalye yapıyor (AFP)

Hişam el-Yetim 

Sandalye, birçok açıdan sembolize ettiği şeyler nedeniyle modernliğin en ikonik simgelerinden birid.

Arap dünyasında bir kişinin yüksek statüsünü ve zenginliğini, Batı'da ise refah ve medeniyeti temsil eder.

Sanayi Devrimi'nden sonra insan yapımı ürünler arasında en yaygın ve dolaşımda olanlardan biri oldu.

Bir kişi günde bir kaşık kullanırken, modern istatistiklere göre günde yaklaşık 8 sandalye kullanır.

Şu anda dünyada 60 milyardan fazla sandalye buluyor; bunlar yemek, çalışma, hastalık ve diğer amaçlarla kullanılıyor.

Ancak cansız nesneler dünyasına ait olan bu naif varlığın yolculuğu, tarih boyunca pek çok sıkıntıyla gölgelendi.

Bazı medeniyetlerde tanrıların tahtı olarak kullanılmasından, güç ve zenginlik sembolü olarak kullanılmasına, ünlü Fransız İmparatoru Napolyon'un tek başına oturduğu tahtından, modern çağdaki elektrikli idam sandalyesinin sembolü olmasına kadar ona farklı anlamlar yüklendi.

Araplar arasında

Arap kralları ve liderleri hiçbir zaman sandalyelere oturmadılar. Arap peygamber Hz. Muhammed'in (sav) halk arasında toprak üzerinde oturduğu bilinirdi.

O zamanlar sandalye bilinmediği için değil, aksine Arapların bu tür oturma alışkanlığını psikolojik rahatlık ve mütevazılık nedeniyle sürdürdüğü için sandalye kullanılmazdı.

Kur'an-ı Kerim'de yer alan Ayet-el-Kürsi, bilimle, hurafe ve büyünün uzaklaştırılmasıyla ilgili anlamlar içermesi nedeniyle en önemli Kur'an ayeti sayılıyor.

Arap dil sözlükleri, kursi (sandalye) kelimesinin otomatik olarak Araplar arasında bilimi ifade ettiğini belirtir, bu da bilim adamının sıradan insanın üstündeki yüksek konumunu vurgular.

Araplar için sandalye, "bir kişinin oturması için tahta veya benzeri malzemeden yapılan koltuk" anlamına gelir ve bir üniversite profesörü için bilim merkezini temsil eder.

Kursi (sandalye) kelimesi ile kitap veya defter parçası anlamına gelen kerase kelimesi arasındaki büyük benzerlik bu anlamı doğruluyor.

Arapçada sandalyeye dair tembellik ve uyuşukluk gibi olumsuz anlamlar bulunsa da bu terim aynı zamanda rızkı aramada tembelliği ifade etmek için kullanılan takris kelimesiyle bağlantılı.

Bu nedenle, takris terimi çölde bazı hayvanların atıklarını biriktirmesi veya çiftçinin ürünlerini toplamak için geç kalması durumunu ifade etmek için kullanılır.

Batıda

Ayrıca bazı modern bilim adamları, sandalye kullanan kişinin evcilleştirilmiş bir varlıktan başka bir şey olmadığını, zira yaptığı işin doğası gereği yaşamsal faaliyetinin zihinsel faaliyetle sınırlı olduğunu doğruluyor.

Sandalyeler, vücutlarımızda kalıcı değişikliklere yol açan bir dizi değişikliği tetikledi.

Modern insanın sandalyelerden kaçınması artık imkansız; çünkü onlar iş yerlerinde, restoranlarda, kafelerde, barlarda, sinema salonlarında, arabalarda, okullarda ve çevremizdeki her yerde bol miktarda bulunur.

Sandalye kelimesi eski metinlerde bulunmaz, ne Kutsal Kitap'ta ne de antik Yunanlı yazar Homeros'un İlyada çevirisinde bu kelimeye rastlanmaz ve hatta 1599 tarihli Hamlet oyununda bile sandalye ismi geçmezken, Charles Dickens'ın Bleak House (Kasvetli Ev) adlı modern romanında tam 187 kez geçer.

Sağlık açısından

Bu modern değerler son zamanlarda Arap ve dünya toplumlarına büyük ölçüde yayıldı.

Arap dünyasında geçmiş zamanı simgeleyen her şey, Arapça kadim (eski) kelimesi aracılığıyla kişinin ayaklarını kullanmasıyla bağlantılı hale gelmiş, kişinin ayak hareketinin yerini başka araçlar aldı.

Bunun sonucunda, arabalar, uçaklar, bisikletler ve diğer ulaşım araçları, bazen çok yakın mesafelerde, hatta ülke dışına seyahat ederken yaya olarak yapılan insan hareketinin yerini aldı.

Yürüme veya koşma, modern yaşamın ayrılmaz bir parçası haline gelmiş ve insanların sağlık durumlarını korumak için yapmaları gereken bir aktivite olarak kabul edildi.

British Heart Foundation tarafından yapılan bir araştırmada, modern insanın zamanının yüzde 75'ini fiziksel aktivite yapmadan geçirdiği, günde yaklaşık 10 saatini oturarak harcadığı ortaya kondu.

Bu durum, oturarak zaman geçirme alışkanlığının çeşitli metabolik hastalıklarla, özellikle şeker hastalığı ve bazı kanser türleri gibi sindirim sistemi hastalıklarıyla yakından ilişkilendirildiği sağlık açısından ciddi sorunlara yol açtı.

Ayrıca, kullanılmayan kasların zayıflamasına ve kemiklerin büyümesine yol açarak kronik bel ağrısı ve diğer rahatsız edici semptomlara neden olabildi.

Bu konuda uzman araştırmacı olan Vibar Kriven, şu sözlerle konuya dikkat çekti:

Teknoloji ve eğlence endüstrilerinin yükselişiyle birlikte, bu endüstriler oturmak için sandalyelere ihtiyaç duydu. Bu, bu büyük endüstrilerin ve diğer modern endüstrilerin geleceğinin, çağdaş insanın fiziksel aktivitesinin azlığı ile yakından ilişkili olduğunu gösteriyor.

Independent Arabia - Independent Türkçe



Netflix'in yeni Narnia filminin kötüsü bulundu

Emma Mackey'nin Asa Butterfield'la başrolleri paylaştığı BAFTA ödüllü Sex Education, ilk kez 2019'da izleyiciyle buluşmuş ve 4 sezonun ardından sona ermişti (Netflix)
Emma Mackey'nin Asa Butterfield'la başrolleri paylaştığı BAFTA ödüllü Sex Education, ilk kez 2019'da izleyiciyle buluşmuş ve 4 sezonun ardından sona ermişti (Netflix)
TT

Netflix'in yeni Narnia filminin kötüsü bulundu

Emma Mackey'nin Asa Butterfield'la başrolleri paylaştığı BAFTA ödüllü Sex Education, ilk kez 2019'da izleyiciyle buluşmuş ve 4 sezonun ardından sona ermişti (Netflix)
Emma Mackey'nin Asa Butterfield'la başrolleri paylaştığı BAFTA ödüllü Sex Education, ilk kez 2019'da izleyiciyle buluşmuş ve 4 sezonun ardından sona ermişti (Netflix)

Netflix'in Narnia uyarlamasında Beyaz Cadı bulundu.

Britanyalı oyuncu Emma Mackey, Greta Gerwig'in C.S. Lewis imzalı çok satan roman serisi Narnia Günlükleri'nin (The Chronicles of Narnia) sinema uyarlamasında, kötü kalpli büyücü Beyaz Cadı'ya hayat verecek.

Yayın devinin yapımcılığını üstlendiği projede Gerwig, serinin 6. kitabı olan Büyücünün Yeğeni'ni (The Magician's Nephew) sinemaya uyarlıyor. Bu proje aynı zamanda Gerwig'le Mackey'yi gişe canavarı Barbie'den sonra yeniden bir araya getiriyor. 29 yaşındaki Mackey, Gerwig'in gişede 1 milyar doları aşan Barbie filminde de rol almıştı.

Charli XCX'in adı geçiyordu

Aylardır oyuncu kadrosuna dair çeşitli söylentiler dolaşıyordu. Bir dönem pop yıldızı Charli XCX'in Beyaz Cadı rolü için adı geçse de bu ihtimal gerçekleşmedi. Pek çok oyuncunun talip olduğu rol için son aşamada Emma Mackey'yle Cevher'le (The Substance) dikkat çeken Margaret Qualley arasında seçim yapıldı.

Beyaz Cadı, gerçek adıyla Jadis, sadece Büyücünün Yeğeni'nin değil, serinin en bilinen kitabı Aslan, Cadı ve Dolap'ın (The Lion, the Witch and the Wardrobe) da başlıca kötü karakteri. Narnia'yı sonsuz bir kışa mahkum eden ve düşmanlarını taşa çeviren karakter olarak hafızalarda yer ediyor.

Proje hâlâ oyuncu seçimi aşamasında. Emma Mackey'nin yanı sıra, Narnia'nın kralı Aslan'ı seslendirmesi için Oscarlı usta oyuncu Meryl Streep'le de görüşmeler sürüyor.

Netflix, alışılmışın dışında bir kararla, Narnia'yı 2026 sonbaharında iki haftalığına IMAX salonlarında vizyona sokacak. Bu özel gösterim, yönetmen Gerwig'in isteğiyle gerçekleşecek.

Bu rol, Mackey'nin hızla yükselen kariyerini daha da perçinleyecek gibi görünüyor. Netflix dizisi Sex Education'la yıldızı parlayan oyuncu, Nil'de Ölüm (Death on the Nile) ve Barbie'nin kadrosunda yer almıştı. Son olarak, Emily Brontë'nin hayatını konu alan Emily adlı filmdeki başrolüyle çeşitli ödüllerde adaylıklar kazanmıştı.

Mackey, şu sıralar J.J. Abrams'ın yeni projesinde Glen Powell ve Jenna Ortega'yla birlikte kamera karşısında. 

Mackey, geçen yıl BAFTA Yükselen Yıldız Ödülü'nün de sahibi olmuştu.
Independent Türkçe, Hollywood Reporter, Variety