Wikipedia'nın kurucusu Wales: Gerçek bilgi çaba, eleştiri ve algoritmaların ötesine geçmeyi gerektirir

Jimmy Wales: Acil olarak güven, şeffaflık ve sorumlu veri kullanımına ihtiyaç var. (Web Summit)
Jimmy Wales: Acil olarak güven, şeffaflık ve sorumlu veri kullanımına ihtiyaç var. (Web Summit)
TT

Wikipedia'nın kurucusu Wales: Gerçek bilgi çaba, eleştiri ve algoritmaların ötesine geçmeyi gerektirir

Jimmy Wales: Acil olarak güven, şeffaflık ve sorumlu veri kullanımına ihtiyaç var. (Web Summit)
Jimmy Wales: Acil olarak güven, şeffaflık ve sorumlu veri kullanımına ihtiyaç var. (Web Summit)

Bu yıl Portekiz'in başkenti Lizbon'da düzenlenen ve bugün sona eren Web Zirvesi'nde, Wikipedia'nın CEO'su ve kurucusu Jimmy Wales, yapay zeka (AI) ile Wikipedia gibi insan odaklı bilgi platformları arasındaki karmaşık ilişkiyi gündeme taşıdı.

Şarku’l Avsat'ın katıldığı oturumda açıklamalarda bulunan Wales, yapay zekanın değişen dinamikleri ve bu platformlar üzerindeki etkisi hakkında derinlemesine bilgi vermeye çalıştı.

2023 Zirvesi'ndeki toplantı ve tartışmaların büyük bir bölümünü yapay zeka ve hayatın çeşitli yönleri üzerindeki etkisi oluşturuyor.

Yeni teknolojilerin karşılaştığı zorluklar

Wikipedia'nın CEO'su sözlerine eBay gibi devrim niteliğindeki teknolojilerin ilk günlerini anımsatarak başladı ve tüketicilerin bu tür hizmetleri kullanmaya yönelik kuşkularının nasıl bugün sahip olunan yaygın benimseme ve güvene dönüştüğünü vurguladı. Benzer şekilde, Wikipedia'nın da bir yandan içeriğin tahrif edilmesine ilişkin endişeler, diğer yandan da güvenilirlik gibi zorluklarla karşılaştığını anlattı. Tartışma aynı zamanda yeni olan her şeye ilişkin kamuoyu algılarının ve kamuoyu kabulünün zaman içinde nasıl geliştiğine de ışık tuttu.

Günümüze doğru ilerlerken Jimmy Wales, GPT-3 ve GPT-4 gibi büyük dil modellerine özellikle odaklanarak yapay zekanın mevcut haliyle sınırlamalarını tartıştı.

Bu modellerin ‘etkileyici’ yeteneklerini kabul etmekle birlikte, genellikle ‘makul görünen ancak yanlış olan bilgiler ürettiğini’ vurguladı. Wales, ‘gerçeklerin ve sağlam kaynakların doğrulanmasının yanlış bilgiyle mücadele için elzem olduğuna’ inanıyor.

Fotoğraf Altı: Jimmy Wales: Yapay zeka, insan dokunuşunu korurken, Wikipedia'daki içerik boşluklarını belirlemeye yardımcı oluyor. (Web Summit)

Yapay zeka ve Wikipedia'daki potansiyel rolü

Görüşmenin bir başka yönü de yapay zekanın Wikipedia ansiklopedisine potansiyel entegrasyonuna odaklandı. Şirketin CEO'su yapay zekanın içerik boşluklarını belirlemeye yardımcı olacağını, böylece ansiklopedinin doğruluğunu ve güvenilirliğini artırırken bilgi ve içerikle beslemek için çalışan editörlerin rolünü yani insan dokunuşunu da koruyacağını öngördü.

Bu bağlamda Wales, insanların oynadığı rolün ve geniş editör topluluğunun Wikipedia'ya katkıda bulunduğu farklı bakış açılarının önemini vurguladı. Wales ayrıca, ‘yapay zekânın, kendini Wikipedia'ya adamış bu gönüllülerin hassas anlayış ve eleştirel düşünme becerilerinden yoksun olduğunu’ göz önünde bulundurarak, insan müdahalesinin kalıcı değerine dikkat çekti.

Fotoğraf Altı: 13-16 Kasım tarihleri arasında Lizbon'da düzenlenen Web Summit 2023’e 70 binin üzerinde kişi katıldı. (Web Summit)

Yapay zeka geliştirmede etik hususlar

Yapay zekanın gelişimini çevreleyen etik hususlar tartışmanın önemli bir bölümünü oluştururken, Wikipedia CEO'su güven, şeffaflık ve verilerin sorumlu bir şekilde kullanılması gerektiğini vurguladı. Wales, geleceğe bakarken Wikipedia'nın bağımsızlığının ve finansman için birkaç teknoloji devine aşırı bağımlılıktan kaçınmanın önemine dikkat çekti.

Konuşma, yapay zekanın bilgi ve toplum üzerindeki etkisi üzerine daha geniş değerlendirmelerle sona erdi. Wales, açıklamasında “Gerçek bilginin, algoritmaların ve verilerin ötesine geçerek çaba, eleştirel düşünme ve gerçeğe bağlılık gerektirir" dedi.

Wikipedia CEO'su Jimmy Wales'in Web Summit 2023'teki görüşleri, yapay zeka ile Wikipedia gibi insan odaklı bilgi platformları arasındaki sürekli gelişen ilişkiye geniş bir bakış açısı sağladı.

Görüşmenin hedefi, teknolojik ilerleme ile dijital çağda insani değerlerin korunması arasında bir denge kurmak olarak vurgulandı.



Prens Andrew’un malikane daveti: Epstein, Maxwell ve Weinstein katılmış

Prens Andrew, Virginia Giuffre'nin yönelttiği tüm suçlamaları başından beri reddediyor (Reuters)
Prens Andrew, Virginia Giuffre'nin yönelttiği tüm suçlamaları başından beri reddediyor (Reuters)
TT

Prens Andrew’un malikane daveti: Epstein, Maxwell ve Weinstein katılmış

Prens Andrew, Virginia Giuffre'nin yönelttiği tüm suçlamaları başından beri reddediyor (Reuters)
Prens Andrew, Virginia Giuffre'nin yönelttiği tüm suçlamaları başından beri reddediyor (Reuters)

Prens Andrew'un Jeffrey Epstein, Ghislaine Maxwell ve Harvey Weinstein'i Royal Lodge'da ağırladığı ortaya çıktı. 

BBC'nin haberinde Andrew'un 2006'da kızı Prenses Beatrice'in 18. doğum günü kutlaması için Epstein, Maxwell ve Weinstein'i Windsor Kalesi'ndeki evinde konuk ettiği belirtiliyor. 

Birleşik Krallık'ın (BK) kamu kuruluşu, bu kişilerin yer aldığı bazı fotoğrafların arka planındaki ağaç ve dış mekan duvarlarının Royal Lodge'la örtüştüğünü bildiriyor. 

Andrew'un, Windsor'daki 30 odalı malikanesi Royal Lodge'u 2003'ten beri neredeyse hiç kira ödemeden kullanması da gündem olmuştu. 

Epstein, Maxwell ve Weinstein'in Prenses Beatrice'in doğum günü için düzenlenen etkinliğe katılmak üzere Windsor'a gittiği biliniyordu. Ancak Andrew'un malikanesine uğradıkları ilk kez BBC'nin araştırmasıyla ortaya kondu. 

Kamu yayıncısı, Andrew'un yorum talebine yanıt vermediğini aktarıyor. 

Royal Lodge'daki görüşmenin, reşit olmayan birine cinsel saldırı suçlamasıyla Epstein hakkında yakalama kararı çıkarılmasından iki ay sonra yapıldığına da dikkat çekiliyor. Etkinlikten 8 gün sonra Epstein'in Florida'da gözaltına alındığı yazılıyor. 

Giuffre'nin kitabı

Epstein tarafından kurulan pedofili ve fuhuş ağının mağdurlarından Virginia Giuffre'nin gölge yaza Amy Wallace'la birlikte hazırladığı kitabı Nobody's Girl'de Prens Andrew dahil çok sayıda ünlü isme ilişkin iddialar yer almıştı.

Bu yıl 25 Nisan'da 41 yaşındayken hayatına son veren Giuffre'nin kitabı yayımlanmadan ortaya çıkan detaylarda, Giuffre'nin üç kere Prens Andrew'la ilişkiye girdiği, bu dönemde 17 yaşında olduğu iddia edilmişti. 21 Ekim'de piyasaya sürülen kitap, Prens Andrew üzerindeki baskıyı artırmıştı.

2022'de Giuffre'yle tazminat anlaşmasına varan Prens Andrew suçlamaları en başından beri reddediyor.

İddiaların odağındaki Prens Andrew, bu ay önce resmi kraliyet görevlerinden çekildiğini duyurmuş ardından da York Dükü de dahil olmak üzere unvanlarından feragat ettiğini açıklamıştı. 

Epstein skandalı

18 yaş altındaki onlarca kız çocuğuna yönelik cinsel istismar ve fuhuş ağı kurma suçlamasıyla yargılanan Epstein, tutuklandıktan sonra nakledildiği New York Manhattan Metropolitan Merkez Hapishanesi'ndeki hücresinde 10 Ağustos 2019'da ölü bulunmuştu.

Maxwell de kızların fuhuş ağına katılmasını sağladığı gerekçesiyle Haziran 2022'de 20 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı.

100'den fazla kadına cinsel saldırıda bulunmakla yargılanan ABD'li film yapımcısı Harvey Weinstein ise 2020'de 23 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı. Ünlü Hollywood yapımcısı hakkındaki bazı cezalara temyiz süreci devam ediyor. 

Independent Türkçe, BBC, DW


Güneş yağmurlarının nedeni bulundu

Güneş yağmurları genellikle Güneş patlamalarından sonra meydana geliyor (NASA)
Güneş yağmurları genellikle Güneş patlamalarından sonra meydana geliyor (NASA)
TT

Güneş yağmurlarının nedeni bulundu

Güneş yağmurları genellikle Güneş patlamalarından sonra meydana geliyor (NASA)
Güneş yağmurları genellikle Güneş patlamalarından sonra meydana geliyor (NASA)

Bilim insanları Güneş yağmurlarına neyin yol açtığını nihayet tespit etti.

Güneş'te tam olarak Dünya'daki gibi yağmur yağmıyor ancak buna benzer bir olay zaman zaman gözlemleniyor.

Bu yağışlar, Güneş'in son derece sıcak plazmadan oluşan en dış tabakası koronada meydana geliyor. Güneş yüzeyinin çok yukarısında yoğunlaşan daha soğuk ve ağır plazma kütlelerinin aşağı düşmesiyle gerçekleşiyor.

Bilim insanları genellikle şiddetli Güneş patlamalarının ardından görülen bu yağmurlara neyin yol açtığını belirleyemiyordu.

Hawaii Üniversitesi Astronomi Enstitüsü'nden araştırmacılar, bilgisayar simülasyonlarından yararlandıkları yeni çalışmada bu olaya açıklama getirdi.

Bilim insanları, koronadaki elementlerin farklı şekilde dağılması sonucu yaşanan madde akışlarının Güneş yağmurlarına neden olabileceğini öne sürüyor.

Mevcut modeller, koronadaki çeşitli elementlerin uzay ve zaman boyunca eşit dağıldığını gösterse de yeni araştırmada bunun doğru olmadığı belirtiliyor.

Bulguları hakemli dergi The Astrophysical Journal'da yayımlanan çalışmaya göre, demir, silisyum ve magnezyum gibi elementlerin koronadaki oranının değişmesi bu yağmurları açıklayabilir.

Makalenin yazarlarından Luke Benavitz "Demir gibi elementlerin zamanla değişmesine izin verdiğimizde, modellerin Güneş'te gözlemlediklerimizle nihayet örtüştüğünü görmek heyecan vericiydi" diyerek ekliyor: 

Bu, fiziğin gerçekçi bir şekilde canlanmasını sağlıyor.

Araştırmacılar Güneş'in koronasındaki elementlerin dağılımındaki değişiklikleri içeren simülasyonlarda, koronal yağmurların sadece 35 dakikada yoğunlaşmaya başladığını saptadı. Ancak önceki modeller bunun birkaç saat veya gün süreceğini öne sürüyordu.

Ekip muhtemelen başka mekanizmaların da Güneş yağmurlarının oluşmasında rol oynadığını ve daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulduğunu belirtiyor.

Ancak koronadaki element dağılımındaki değişimin bulmacanın önemli bir parçası olduğunu düşünüyorlar.

Çalışmanın ortak yazarı Jeffrey Reep, "Bu keşif önemli çünkü Güneş'in gerçekte nasıl işlediğini anlamamıza yardımcı oluyor" ifadelerini kullanıyor.

Independent Türkçe, Science Daily, Science Alert, The Astrophysical Journal


Terrifier setinde taciz ve ihlal iddiaları: Oyuncu dava açtı

David Howard Thornton'ın (solda) katil Palyaço Art'ı canlandırdığı ilk Terrifier'da Catherine Corcoran (sağda), ilk kurban Dawn rolündeydi (Epic Pictures Releasing)
David Howard Thornton'ın (solda) katil Palyaço Art'ı canlandırdığı ilk Terrifier'da Catherine Corcoran (sağda), ilk kurban Dawn rolündeydi (Epic Pictures Releasing)
TT

Terrifier setinde taciz ve ihlal iddiaları: Oyuncu dava açtı

David Howard Thornton'ın (solda) katil Palyaço Art'ı canlandırdığı ilk Terrifier'da Catherine Corcoran (sağda), ilk kurban Dawn rolündeydi (Epic Pictures Releasing)
David Howard Thornton'ın (solda) katil Palyaço Art'ı canlandırdığı ilk Terrifier'da Catherine Corcoran (sağda), ilk kurban Dawn rolündeydi (Epic Pictures Releasing)

2016 yapımı sansasyonel korku filmi Terrifier'daki ölüm sahnesiyle tanınan oyuncu Catherine Corcoran, filmin yönetmeni Damien Leone ve yapımcılarına sözleşme ihlali gerekçesiyle dava açtı.

Pazar günü Kaliforniya'daki federal mahkemeye sunulan dava dilekçesinde, Corcoran'ın "düşük bütçeli filmde rol alırken dolandırıcılığa, cinsel tacize ve nihayetinde ihanete maruz kaldığı" öne sürülüyor. Dava, Dark Age Cinema ve Fuzz on the Lens Productions şirketlerinin yanı sıra yapımcı Phil Falcone ve Leone'nin Art the Clown adlı yapım şirketini de kapsıyor.

Corcoran, Terrifier'da canlandırdığı karakterin "ters asılarak çıplak halde vahşice öldürüldüğü" sahneyle hatırlanıyor. Oyuncu, bu sahnenin çekimleri sırasında "dondurucu soğukta, 10 saatten uzun süre bileklerinden asılı kaldığını" iddia etti.

Dava dilekçesinde, Corcoran'ın düşük bir ücret karşılığında filmde rol almayı kabul ettiği, buna karşılık filmin ve devam yapımlarının gelirinden yüzde 1 pay alacağı yönünde yazılı bir anlaşma bulunduğu belirtildi. İddiaya göre bu anlaşma, Terrifier'la bağlantılı tüm ürün satışlarını ve lisansları da kapsıyordu.

Serinin iki devam filmi dünya çapında toplam 105 milyon dolardan fazla hasılat elde etti. Ancak Corcoran, ödemelerin giderek azaldığını ve Temmuz 2024'ten bu yana hiçbir telif ücreti almadığını söyledi. Oyuncunun eline geçen toplam miktarın yaklaşık 1816 dolar olduğu, ürün satışlarından payına düşen toplam gelirin ise yalnızca 6 bin 400 dolar olduğu öne sürülüyor.

Corcoran, bu konuda hem yönetmen Leone'ye hem de yapımcı Falcone'a ulaştığını ancak "hesap kayıtlarının tutulmadığı" yönünde yanıt aldığını iddia etti.

Ayrıca dava dosyasında, oyuncunun filmdeki çıplak sahneleri için "yazılı onayının alınmadığı" belirtildi. Oyuncu, çekim günü iç çamaşırı giymekte ısrar ettiğini ancak yine de sahneyi üstü çıplak şekilde oynamak zorunda kaldığını söyledi. Corcoran, çekim aralarında battaniyeye sarıldığını ancak battaniyenin kısa sürede sahte kanla ıslandığı için "hiçbir sıcaklık sağlamadığını" da dile getirdi.

Çekimlerden sonraki günlerde rahatsızlandığını belirten Corcoran, doktorunun kendisine "beyin şişmesi ve kulak zarı hasarı" tanısı koyduğunu açıkladı. Oyuncu ayrıca yapımcıların, kendisinin çıplak görüntülerini içeren ürünlerden kazanç elde ettiğini öne sürdü.

Independent Türkçe, IndieWire, Variety