Havayolu personeli tekerlekli sandalyeleri yere atarken görüntülendi

American Airlines "son derece endişe verici" görüntüyü araştırıyor

(AA)
(AA)
TT

Havayolu personeli tekerlekli sandalyeleri yere atarken görüntülendi

(AA)
(AA)

Havalimanı bagaj görevlilerinin bir tekerlekli sandalyeyi rampadan aşağı (ve yere) attığını gösteren "korkunç" bir video, sosyal medya kullanıcıları tarafından öfkeyle karşılandı.

American Airlines, Miami Havalimanı'nda çekilen ve havayolu şirketinin logosunun basılı olduğu reflektörlü ceket giyen çalışanların video görüntülerinin ardından inceleme altına alındı. Şirket olayı "son derece endişe verici" diye nitelendirdi.

TikTok'a @haez93 tarafından yüklenen videoda, bir tekerlekli sandalyenin rampadan aşağı itildikten sonra fırlayıp yere düştüğü görülüyor.

Başlıkta ayrıca bu şekilde muamele gören tek mobilite cihazının bu tekerlekli sandalye olmadığı iddia ediliyor.

"Lanet olsun, bunu yaptıklarını ve ilk iki tekerlekli sandalyeyle güldüklerini gördükten sonra bunu kaydetmek zorundaydım" diyor ve ekliyor:

Birinin mobilite cihazlarını 'özenle taşımak"' dediğim şey bu değil.

@haez93 Dang, after i saw them do this and laugh with the first two wheelchairs i had to get it on film. That is not what id call “handling with care” for someones mobility device…. #AmericanAirlines #handlewithcare #mobilitydevice #wheelchair ♬ Oh No - Kreepa

Video 1,4 milyondan fazla kez izlendi ve yaklaşık 5 bin yorum aldı.

Bir kullanıcı şunları yazdı:

Bu beni gerçekten öfkelendiriyor. Kız kardeşimin tekerlekli sandalyesi onu engelsiz dünyaya bağlayan tek şey, American Airlines dalga mı geçiyorsun?

Başka bir kullanıcı, farklı bir havayolu şirketinde çalışırken "istisnasız her zaman bu cihazları merdivenlerden aşağı taşımak zorunda kaldıklarını" söylediği bir yorumda şöyle yazdı:

ÇIĞLIK ATTIM. Birinin 20 bin dolarlık bacakları kırıldı. Lanet olsun.

Bir diğeri de, "Bu korkunç. O kişinin bir yerlere gitmekten tamamen aciz kalabileceğini fark etmiyorlar mı? İğrenç insanlar" diye yazdı.

Engelli bir yolcu olarak seyahat eden ya da hareket kısıtlılığı olan birine eşlik eden pek çok kişi de kendi deneyimlerini paylaştı.

USA Today'e konuşan American Airlines sözcüsü, "Engelli müşterilerimizin bağımsızlıklarını desteklemenin ne kadar önemli olduğunun farkındayız ve bizimle yaptıkları yolculukları boyunca mobilite cihazlarına gereken özeni gösteriyoruz" dedi.

Bu görüntü son derece endişe verici ve ekibimizle birlikte bu konuyla ilgilenmek için daha fazla ayrıntı topluyoruz. Ağımız genelinde yardımcı cihazlara yönelik uygulamalarımızı iyileştirmek için çok çalışmaya devam edeceğiz.

ABD Ulaştırma Bakanlığı verileri, 2022'de 11 binden fazla tekerlekli sandalye ya da mobilite yardımcısının ABD havayolları tarafından zarar gördüğünü gösteriyor.

Birleşik Krallık'ta bu tür ekipmanlarla ilgili yasa şu şekilde:

Tekerlekli sandalyelerin veya diğer mobilite ekipmanlarının veya yardımcı cihazların havaalanında veya uçağın içinde taşınması sırasında kaybolması ya da hasar görmesi halinde, ekipmanın ait olduğu yolcuya tazminat ödenmelidir.

Ancak, tazminat miktarı standart Montreal Sözleşmesi hükümlerine göre hesaplanıyor ve toplamda yaklaşık 1,150 sterlinle (yaklaşık 41 bin TL) sınırlandırılıyor.

Independent Türkçe



Ölüme yakın deneyimlerde zaman neden yavaşlıyor?

Ölüme yakın deneyim yaşayan bazı kişiler, sanki zaman ortadan kalkmış gibi hissettiğini söylüyor (Unsplash)
Ölüme yakın deneyim yaşayan bazı kişiler, sanki zaman ortadan kalkmış gibi hissettiğini söylüyor (Unsplash)
TT

Ölüme yakın deneyimlerde zaman neden yavaşlıyor?

Ölüme yakın deneyim yaşayan bazı kişiler, sanki zaman ortadan kalkmış gibi hissettiğini söylüyor (Unsplash)
Ölüme yakın deneyim yaşayan bazı kişiler, sanki zaman ortadan kalkmış gibi hissettiğini söylüyor (Unsplash)

Ölümle burun buruna gelen kişiler, yaşadıkları deneyim sırasında zamanın durmuş veya yavaşlamış gibi geldiğini sıkça bildiriyor. 

Başından böyle bir olay geçmeyen kişilerin aklına film sahneleri gelecektir. Örneğin bir trafik kazasında hayatını kaybetmekten kıl payı kurtulan bir karakter etrafına bakarken, sahne daha yavaş akıyor. 

Ölüme yakın deneyimler üzerine çalışan psikiyatr Bruce Greyson'ın 1980-1990'larda yaptığı çalışmalarda, bu türden deneyimler yaşayan kişilerin yaklaşık yüzde 70'i "zamanın durduğunu veya anlamını yitirdiğini" bildirmişti. 

Peki bu travmatik olaylar neden böyle bir etki yaratıyor ve zamanın nasıl algılandığı hakkında neler söylüyor? 

İnsanlar zamanı nasıl algılıyor?

Liverpool John Moores Üniversitesi'nde zaman psikolojisi üzerine çalışan Dr. Ruth Ogden, yıllar önce geçirdiği bir trafik kazasından sonra bu alana ilgi duymaya başlamış. 

Psikoloji hocası, Conversation için kaleme aldığı yazıda, başka bir araçla çarpıştıktan sonra adeta zaman durmuş gibi hissettiğini anlatıyor.  

15 yıl boyunca ölüme yakın deneyimlerde neden zamanın yavaşladığı ve zamanın nasıl algılandığı üzerine araştırmalar yürüten Dr. Ruth Ogden ulaştığı sonuçları şöyle açıklıyor:

Biz saniyeleri ve dakikaları mükemmel bir doğrulukla kaydeden saatler gibi değiliz. Bundan ziyade beynimiz, zamanı çevremizdeki dünyaya duyarlı bir şekilde algılamaya ayarlanmış gibi görünüyor.

Dr. Ogden, beynin duygusal ve fizyolojik uyarılmayı düzenleyen bazı bölgelerinin, aynı zamanda zamanın işlenmesinde de rol oynadığını ekliyor. 

Bu nedenle duygular yoğunlaştığı sırada beynin zaman algısı da etkileniyor. Örneğin keyifli vakit geçirirken zaman uçup gidiyor ve sıkıcı ortamlarda geçmek bilmiyor. 

Ölüme yaklaşınca zaman neden yavaşlıyor?

Ölüme yakın deneyimlerde zamanın neden yavaşladığı kesin olarak bilinmiyor. Bilim insanları bunun altında savaş ya da kaç tepkisinin yattığını düşünüyor. Evrimsel süreçte hayatta kalma içgüdüsü olarak gelişen bu tepki, tehdit anında ortaya çıkıyor.

Tehlike karşısında beyin daha hızlı çalıştığı için ölüme yakın deneyim yaşayan kişiler çevrelerinin daha yavaş hareket ettiğini görüyor. 

Psikoloji ve Ruh Sağlığı Sınır Alanları Enstitüsü'nden araştırmacı Marc Wittmann bu durumu şöyle açıklıyor:

Organizma çevresel uyaranları normalden daha hızlı işleyerek kişinin daha kolay tepki vermesini sağlıyor. Daha hızlı algılamak, düşünmek ve hareket etmek hayatta kalmak için avantaj demek.

Yaşlandıkça zaman daha mı hızlı akıyor?

Herkes ölüme yakın bir deneyim yaşamayabilir fakat birçok kişi yaşı ilerledikçe zamanın akıp gittiğinden yakınıyor. 

Geçmişe bakınca çocukken vakit daha yavaş akıyormuş gibi gelirken, yetişkinlikle beraber sanki göz açıp kapayıncaya kadar yıllar geçiyor.

Bilim insanları bu durumun birkaç nedeni olduğunu söylüyor. Örneğin çocukken bir yıl, yaşanan sürenin daha büyük bir kısmına tekabül ediyor. Nörolog Santosh Kesari "10 yaşındaki bir çocuk için bir yıl, hayatının yüzde 10'u. 60 yaşındaki biri için ise hayatının yüzde ikisinden daha azı" diyor. 

Ayrıca çocukken sürekli yeni şeylerle karşılaşmak, hafızada daha kalıcı etkiler bırakıyor. Kesari şu ifadeleri kullanıyor:

Zamanı unutulmaz olaylarla ölçüyoruz ve yaşlandıkça hatırlanmaya değecek daha az yeni şey yaşanıyor. Bu da çocukluğun daha uzun sürmüş gibi görünmesine yol açıyor.

Bilim insanın burada bahsettiği, zamanın o an içinde nasıl algılandığından ziyade, nasıl hatırlandığı. 

Yine de bazı çalışmalarda çocukken zamanın akışının daha yavaş algılandığı bulunmuştu. Nörobilimci Patricia Costello, çocukların gelişim aşamasında olduğunu belirterek "Sinirsel iletimleri yetişkinlere kıyasla fiziksel olarak daha yavaş. Bu da zamanın geçişini algılama biçimlerini etkiliyor" diyor:

Yetişkinliğe ulaşınca zaman devrelerimiz kablolamayı tamamlıyor ve zamanın geçişini doğru bir şekilde nasıl kodlayacağımızı deneyimlerimizle öğreniyoruz.

Yaşlanınca zamanın daha hızlı akıyormuş gibi gelmesi, büyük ölçüde yeni deneyimlerin azlığıyla ilişkilendiriliyor. Costello bu histen kurtulmak isteyenlere hayatlarına yenilik katmasını öneriyor.

Bilim insanı "Her şeyin çok hızlı geçip gittiği, kendi hayatımızı kaçırdığımız hissini nasıl durdurabiliriz? İş dönüp dolaşıp yeni şeyler öğrenmeye geliyor" diyerek ekliyor: 

Yeni bir beceri öğreniyor musunuz? Farklı bir şeyler pişiriyor musunuz? Mümkün olduğunca hayatınıza yenilik katmak, anıların öne çıkmasını sağlayacak ve bir bakıma zamanı uzatacaktır.

Independent Türkçe, Conversation, Psychology Today, NBC News