Ünlü aktöre cinsel saldırı davası açıldı

Jane Doe, oyuncuyu 2015'te New York'taki lüks bir teras restoranında kendisine saldırmakla suçluyor

Jamie Foxx (Reuters)
Jamie Foxx (Reuters)
TT

Ünlü aktöre cinsel saldırı davası açıldı

Jamie Foxx (Reuters)
Jamie Foxx (Reuters)

New York'un Hayatta Kalan Yetişkinler Yasası'nın (Adult Survivors Act/ASA) 24 Kasım Cuma günü sona ermesinden önce bu hafta bir yığın dava açılırken, cinsel saldırı iddialarıyla karşılaşan son yıldız Jamie Foxx oldu.

ASA, saldırının ne zaman gerçekleştiğine bakılmaksızın bir saldırıdan kurtulan kişilerin çıkıp yaşadıklarını anlatması için bir yıl süreyle bir pencere açmıştı.

The Independent'ın eriştiği yeni mahkeme belgelerinde Jane Doe (İngilizcede adı bilinmeyen veya açıklanmayan kadınlara verilen temsili isim -çn.) diye anılan davacı, Foxx'u (gerçek adı Eric Marlon Bishop) Ağustos 2015'te New York'taki Catch restoranının terasında kendisine saldırmakla suçluyor.

The Independent yorum için Foxx'un temsilcileriyle temasa geçti ancak henüz yanıt alamadı.

Davada restoran, çalışanları ve Catch Hospitality Group'un kurucu ortağı Mark Birnbaum da davalı listesinde yer alıyor. Davacı, jüriyle yargılamanın yanı sıra cezai ve uğradığı zarardan dolayı tazminat talep ediyor.

Dava dilekçesinde yaşandığı iddia edilen olayın meydana geldiği gece kadın ve bir arkadaşı, Foxx ve Birnbaum'un yanındaki masada oturuyormuş. Davacı, 55 yaşındaki Foxx'tan bir özçekim istediğini ve Foxx'un da kendisine şu yanıtı verdiğini söylüyor:

Elbette bebeğim, ne istersen.

Dilekçede Foxx'un daha sonra "Vay canına, süper model gibi vücudun var" ve "Çok güzel kokuyorsun" diyerek davacıya iltifat etmeye başladığı belirtiliyor.

Davacı, Foxx'un bunun ardından kendisini terasın daha tenha bir yerine götürerek burada kendisine cinsel saldırıda bulunduğunu iddia ediyor.

Dava dilekçesinde davalılar arasında yer alan bir güvenlik görevlisinin olaya tanık olduğu fakat müdahale etmediği öne sürülüyor.

Belgelerde bu olayın sonucunda kadının "ciddi duygusal sıkıntı ve kaygı, aşağılanma, utanç, travma sonrası stres bozukluğu ve başka fiziksel ve duygusal zararlara maruz kaldığı ve kalmaya devam ettiği" belirtiliyor.

Dava dilekçesinde Birnbaum ve Catch NYC'nin saldırıya imkan sağladığı ve çalışanlarını yeterince denetlemediği iddia ediliyor.

The Independent yorum için Catch Hospitality Group'la temasa geçse de henüz yanıt alamadı.

Foxx'a açılan dava, uygunsuz cinsel davranış iddialarını içeren davalarda zamanaşımı uygulamasını geçici olarak kaldıran ASA aracılığıyla kamuoyunda tanınan birine açılan en son dava.

Çarşamba günü açılan bir başka davada eski bir model, Guns N' Roses'ın solisti Axl Rose'u 1989'da kendisine cinsel saldırıda bulunmakla suçlamış, Rose ise iddiayı reddetmişti.

ASA, Çocuk Mağdurlar Yasası'nın 2019'da kabul edilmesini takiben çıkmıştı. Her iki düzenleme de mağdurların kendilerine saldırdığını iddia ettikleri kişilere dava açabilmesi için bir yıllık süre sağlıyor.

Herhangi bir cinsel saldırıya uğramanız halinde Aile ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın Alo 183 hattından ve Adalet Bakanlığı'nın ilgili birimlerinden destek isteyebilirsiniz.

Independent Türkçe



Ölüme yakın deneyimlerde zaman neden yavaşlıyor?

Ölüme yakın deneyim yaşayan bazı kişiler, sanki zaman ortadan kalkmış gibi hissettiğini söylüyor (Unsplash)
Ölüme yakın deneyim yaşayan bazı kişiler, sanki zaman ortadan kalkmış gibi hissettiğini söylüyor (Unsplash)
TT

Ölüme yakın deneyimlerde zaman neden yavaşlıyor?

Ölüme yakın deneyim yaşayan bazı kişiler, sanki zaman ortadan kalkmış gibi hissettiğini söylüyor (Unsplash)
Ölüme yakın deneyim yaşayan bazı kişiler, sanki zaman ortadan kalkmış gibi hissettiğini söylüyor (Unsplash)

Ölümle burun buruna gelen kişiler, yaşadıkları deneyim sırasında zamanın durmuş veya yavaşlamış gibi geldiğini sıkça bildiriyor. 

Başından böyle bir olay geçmeyen kişilerin aklına film sahneleri gelecektir. Örneğin bir trafik kazasında hayatını kaybetmekten kıl payı kurtulan bir karakter etrafına bakarken, sahne daha yavaş akıyor. 

Ölüme yakın deneyimler üzerine çalışan psikiyatr Bruce Greyson'ın 1980-1990'larda yaptığı çalışmalarda, bu türden deneyimler yaşayan kişilerin yaklaşık yüzde 70'i "zamanın durduğunu veya anlamını yitirdiğini" bildirmişti. 

Peki bu travmatik olaylar neden böyle bir etki yaratıyor ve zamanın nasıl algılandığı hakkında neler söylüyor? 

İnsanlar zamanı nasıl algılıyor?

Liverpool John Moores Üniversitesi'nde zaman psikolojisi üzerine çalışan Dr. Ruth Ogden, yıllar önce geçirdiği bir trafik kazasından sonra bu alana ilgi duymaya başlamış. 

Psikoloji hocası, Conversation için kaleme aldığı yazıda, başka bir araçla çarpıştıktan sonra adeta zaman durmuş gibi hissettiğini anlatıyor.  

15 yıl boyunca ölüme yakın deneyimlerde neden zamanın yavaşladığı ve zamanın nasıl algılandığı üzerine araştırmalar yürüten Dr. Ruth Ogden ulaştığı sonuçları şöyle açıklıyor:

Biz saniyeleri ve dakikaları mükemmel bir doğrulukla kaydeden saatler gibi değiliz. Bundan ziyade beynimiz, zamanı çevremizdeki dünyaya duyarlı bir şekilde algılamaya ayarlanmış gibi görünüyor.

Dr. Ogden, beynin duygusal ve fizyolojik uyarılmayı düzenleyen bazı bölgelerinin, aynı zamanda zamanın işlenmesinde de rol oynadığını ekliyor. 

Bu nedenle duygular yoğunlaştığı sırada beynin zaman algısı da etkileniyor. Örneğin keyifli vakit geçirirken zaman uçup gidiyor ve sıkıcı ortamlarda geçmek bilmiyor. 

Ölüme yaklaşınca zaman neden yavaşlıyor?

Ölüme yakın deneyimlerde zamanın neden yavaşladığı kesin olarak bilinmiyor. Bilim insanları bunun altında savaş ya da kaç tepkisinin yattığını düşünüyor. Evrimsel süreçte hayatta kalma içgüdüsü olarak gelişen bu tepki, tehdit anında ortaya çıkıyor.

Tehlike karşısında beyin daha hızlı çalıştığı için ölüme yakın deneyim yaşayan kişiler çevrelerinin daha yavaş hareket ettiğini görüyor. 

Psikoloji ve Ruh Sağlığı Sınır Alanları Enstitüsü'nden araştırmacı Marc Wittmann bu durumu şöyle açıklıyor:

Organizma çevresel uyaranları normalden daha hızlı işleyerek kişinin daha kolay tepki vermesini sağlıyor. Daha hızlı algılamak, düşünmek ve hareket etmek hayatta kalmak için avantaj demek.

Yaşlandıkça zaman daha mı hızlı akıyor?

Herkes ölüme yakın bir deneyim yaşamayabilir fakat birçok kişi yaşı ilerledikçe zamanın akıp gittiğinden yakınıyor. 

Geçmişe bakınca çocukken vakit daha yavaş akıyormuş gibi gelirken, yetişkinlikle beraber sanki göz açıp kapayıncaya kadar yıllar geçiyor.

Bilim insanları bu durumun birkaç nedeni olduğunu söylüyor. Örneğin çocukken bir yıl, yaşanan sürenin daha büyük bir kısmına tekabül ediyor. Nörolog Santosh Kesari "10 yaşındaki bir çocuk için bir yıl, hayatının yüzde 10'u. 60 yaşındaki biri için ise hayatının yüzde ikisinden daha azı" diyor. 

Ayrıca çocukken sürekli yeni şeylerle karşılaşmak, hafızada daha kalıcı etkiler bırakıyor. Kesari şu ifadeleri kullanıyor:

Zamanı unutulmaz olaylarla ölçüyoruz ve yaşlandıkça hatırlanmaya değecek daha az yeni şey yaşanıyor. Bu da çocukluğun daha uzun sürmüş gibi görünmesine yol açıyor.

Bilim insanın burada bahsettiği, zamanın o an içinde nasıl algılandığından ziyade, nasıl hatırlandığı. 

Yine de bazı çalışmalarda çocukken zamanın akışının daha yavaş algılandığı bulunmuştu. Nörobilimci Patricia Costello, çocukların gelişim aşamasında olduğunu belirterek "Sinirsel iletimleri yetişkinlere kıyasla fiziksel olarak daha yavaş. Bu da zamanın geçişini algılama biçimlerini etkiliyor" diyor:

Yetişkinliğe ulaşınca zaman devrelerimiz kablolamayı tamamlıyor ve zamanın geçişini doğru bir şekilde nasıl kodlayacağımızı deneyimlerimizle öğreniyoruz.

Yaşlanınca zamanın daha hızlı akıyormuş gibi gelmesi, büyük ölçüde yeni deneyimlerin azlığıyla ilişkilendiriliyor. Costello bu histen kurtulmak isteyenlere hayatlarına yenilik katmasını öneriyor.

Bilim insanı "Her şeyin çok hızlı geçip gittiği, kendi hayatımızı kaçırdığımız hissini nasıl durdurabiliriz? İş dönüp dolaşıp yeni şeyler öğrenmeye geliyor" diyerek ekliyor: 

Yeni bir beceri öğreniyor musunuz? Farklı bir şeyler pişiriyor musunuz? Mümkün olduğunca hayatınıza yenilik katmak, anıların öne çıkmasını sağlayacak ve bir bakıma zamanı uzatacaktır.

Independent Türkçe, Conversation, Psychology Today, NBC News