Korsanların 18. yüzyılda el koyduğu mektuplar ilk kez erişime açıldı

"Sana gönderdiğim 13 mektuba neden yanıt vermedin?"

Mektuplar, proje kapsamında yaklaşık 20 yıldır dijital ortama aktarılıyor (Prize Papers)
Mektuplar, proje kapsamında yaklaşık 20 yıldır dijital ortama aktarılıyor (Prize Papers)
TT

Korsanların 18. yüzyılda el koyduğu mektuplar ilk kez erişime açıldı

Mektuplar, proje kapsamında yaklaşık 20 yıldır dijital ortama aktarılıyor (Prize Papers)
Mektuplar, proje kapsamında yaklaşık 20 yıldır dijital ortama aktarılıyor (Prize Papers)

Britanyalı denizcilerin 18. yüzyılda ele geçirdiği İspanyol gemilerindeki mektuplar erişime açıldı.

Mektuplar, Britanyalı korsanların ve Büyük Britanya Krallığı'na bağlı donanma askerlerinin, Jenkins'in Kulağı Savaşı (1739-1748) ve Avusturya Veraset Savaşı'nda (1740-1748) el koyduğu İspanya Krallığı'na ait 130 gemide yer alıyordu.

Yazışmalar, Almanya'daki Oldenburg Üniversitesi ve Birleşik Krallık (BK) Ulusal Arşivi'nin ortak çalışmasıyla yürütülen Prize Papers adlı proje kapsamında ilk kez erişime açıldı. Mektuplarda, eşleri uzakta olan kadınların yaşadıkları zorlukları anlatılıyor.  

İspanya'daki Seville şehrinde yaşayan Francisca Muñoz'un, Meksika'ya giden denizci eşi Miguel Atocha'ya yazdığı 22 Ocak 1747 tarihli mektupta şu ifadeler yer alıyor: 

Sana gönderdiğim 13 mektuba neden yanıt alamadığımı bilmek istiyorum. Acaba orada bir mektup bile yazacak kağıt, kalem ya da mürekkep yok mu?

Muñoz, ayrıca oğullarının hasta olduğunu, kızlarının parasızlıktan başka kişilerin evlerinde hizmetkar olarak çalıştığını ve yaşadıkları geçim sıkıntılarını da eşine anlatıyor. 

BK'nin tanınmış gazetelerinden Guardian, Prize Papers projesi kapsamında oluşturulan arşivde 20 dilde yazılmış yaklaşık 160 bin mektubun olduğunu aktardı. 

Bazı yazışmalarda, Fas ve Hollanda'daki Sefarad Yahudilerinin savaşlarda yaşadığı sorunlar da dile getiriliyor. İspanya Kralı V. Felipe adına yazılan 1742 tarihli bir mektuptaysa, o dönem İspanyol Krallığı'nın sömürgesi olan Filipinler'in valisine, Danimarkalı gemilere kıyılarına sığınma izni vermesi talimatı gönderiliyor.

Independent Türkçe, Guardian, Yahoo News



30 yıldır gözlemlenen "başarısız yıldızın" ikiz olduğu keşfedildi

İkili birbirine çok yakın olduğu için bugüne kadar tek bir cisim sanılıyordu (K. Miller/R. Hurt/Caltech/IPAC)
İkili birbirine çok yakın olduğu için bugüne kadar tek bir cisim sanılıyordu (K. Miller/R. Hurt/Caltech/IPAC)
TT

30 yıldır gözlemlenen "başarısız yıldızın" ikiz olduğu keşfedildi

İkili birbirine çok yakın olduğu için bugüne kadar tek bir cisim sanılıyordu (K. Miller/R. Hurt/Caltech/IPAC)
İkili birbirine çok yakın olduğu için bugüne kadar tek bir cisim sanılıyordu (K. Miller/R. Hurt/Caltech/IPAC)

Gökbilimcilerin yıllardır aşina olduğu kahverengi cücenin aslında iki cisim olduğu ortaya çıktı. Türünün ilk örneği olan ikili sistemin tespiti, yıllardır çözülmeyi bekleyen bir gizemi de aydınlattı.

1995'te keşfedilen Gliese 229B, bulunan ilk kahverengi cüceydi. "Başarısız yıldız" da denen bu cisimler, yıldızlar gibi gaz ve toz bulutunun çökmesi sonucu oluşsa da çekirdeklerinde nükleer füzyonu tetikleyecek kütleye sahip değiller. 

Yaklaşık 19 ışık yılı uzaktaki bir yıldızın yörüngesinde dönen Gliese 229B'nin beklenenden çok daha sönük olması uzun zamandır gökbilimcilerin kafasını kurcalıyordu.

Gökcisminin aslında iki ayrı kahverengi cüce olduğu teorisi ortaya atılsa da bir türlü kanıtlanamamıştı.

Önde gelen hakemli dergi Nature'da dün (16 Ekim) yayımlanan çalışmayı yürüten ekip, Şili'deki Çok Büyük Teleskop'u kullanarak bu teoriyi doğruladı. 

Gliese 229B'den yayılan ışığı inceleyen araştırmacılar, zıt yönlerde dönen iki ayrı kahverengi cüce olduğunu gördü. 

Gliese 229Ba ve Gliese 229Bb adı verilen cisimler, yaklaşık 6 milyon kilometre gibi çok yakın bir mesafeden birbirinin etrafında dönüyordu. Bu mesafe kulağa epey uzak gelse de 19 ışık yılı uzaklıktan bakıldığında, aslında cisimlerin ayırt edilmesini engelleyecek kadar yakın.

Daha önce kahverengi cüce çiftleri saptanmıştı ama bu ikili, çok daha yakın bir şekilde dönüyor. Birbirlerinin yörüngesi etrafındaki dönüşlerini 12 günde tamamlayan cisimlerden biri Jüpiter'in 38, diğeri de 34 katı kütleye sahip.

ABD'deki Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü'nde (Caltech) doktora öğrencisi ve makalenin başyazarı Jerry Xuan, "Gliese 229B, örnek bir kahverengi cüce olarak kabul ediliyordu" diyerek ekliyor:

Artık bu cismin doğası hakkında başından beri yanıldığımızı öğrendik. Bir değil iki taneler.

Amerikan Doğa Tarihi Müzesi'nden çalışmanın ortak yazarı Rebecca Oppenheimer ise bulgular hakkında "Evrenin ne kadar tuhaf olduğunu ve yıldız sistemlerinin bizimkinden ne kadar farklı olduğunu gösteriyor" ifadelerini kullanıyor.

Gliese 229B ikilisinin nasıl meydana geldiği henüz net değil. Bilim insanları, onları oluşturan toz ve gaz bulutunun ikiye ayrılarak iki tane kahverengi cüce "tohumu" üretmiş olabileceğini düşünüyor.

Aralarında kütleçekimsel bir bağ oluşan bu tohumlar, bugün görülen cisimleri meydana getirmiş olabilir.

İlk kahverengi cücenin aslında ikiz olması, bu türden daha fazla çift olabileceği düşüncesini de akla getiriyor. 

Araştırmacılar bundan sonra birbirine çok yakın mesafeden dönen kahverengi cüce çiftlerini aramayı planlıyor. 

Caltech'ten Prof. Shri Kulkarni, yeni çalışma hakkında "Neredeyse 30 yıl sonra yeni bir gelişme olduğunu görmek çok güzel" diyor. Son araştırma ekibinde yer almayan ancak Gliese 229B'yi ilk keşfedenler arasında olan Prof. Kulkarni ekliyor: 

Bu ikili sistem insanı yine hayrete düşürüyor.

Independent Türkçe, Space.com, Associated Press, Nature