Sosyal etkileşim hafıza kaybının önlenmesine katkıda bulunuyor

Yaşlı kesim, hafıza kaybı açısından daha fazla risk altında. (Oregon Health & Science University)
Yaşlı kesim, hafıza kaybı açısından daha fazla risk altında. (Oregon Health & Science University)
TT

Sosyal etkileşim hafıza kaybının önlenmesine katkıda bulunuyor

Yaşlı kesim, hafıza kaybı açısından daha fazla risk altında. (Oregon Health & Science University)
Yaşlı kesim, hafıza kaybı açısından daha fazla risk altında. (Oregon Health & Science University)

ABD’de yapılan bir çalışma, yaşlıların aktivitelerini ve sosyal katılımlarını sürdürdüklerinde ve kan basıncı ve diyabetlerini kontrol ettiklerinde bilişsel testlerde iyileşme gösterdiklerini ortaya koydu.

Kaliforniya Üniversitesi'nden araştırmacılar, sağlık ve yaşam tarzındaki bu kişisel değişikliklerin, hastalığa en duyarlı olan yaşlı insanlarda Alzheimer ile ilişkili hafıza kaybını geciktirebileceğini ve hatta önleyebileceğini gösterdi.

Hafıza kaybı Alzheimer'ın ana belirtisi, başlangıçta son dönemdeki olayları veya konuşmaları hatırlamada zorluk şeklinde ortaya çıkıyor. Hastalık ilerledikçe hafıza bozuluyor ve düşünme güçlüğü, davranışsal ve sosyal becerilerde gerileme gibi diğer belirtiler görülüyor.

Pazartesi günü JAMA IM dergisinde yayınlanan iki yıllık çalışmada, yarısı kontrolsüz diyabet gibi Alzheimer hastalığına yakalanma riskini artırdığına inanılan faktörler konusunda, sağlıklarını ve yaşam tarzlarını iyileştirmek için kişisel yardım alan 172 katılımcıda bilişsel sonuçlar, fiziksel hareketsizlik, risk faktörleri ve yaşam kalitesi karşılaştırıldı.

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre 70 ila 89 yaş arasındaki katılımcılar demans için sekiz risk faktöründen en az ikisine sahipti: Fiziksel hareketsizlik, kontrolsüz yüksek tansiyon, kontrolsüz diyabet, yetersiz uyku, bilişsel gerileme riskiyle ilişkili reçeteli ilaç kullanımı, yüksek depresif belirtiler, sosyal izolasyon ve sigara kullanımı.

Çalışmaya katılanlar belirli risk faktörlerini azaltmak için bir programın uygulanmasını denetlemek üzere bir hemşire ve bir sağlık koçuyla bir araya geldi.

Katılımcılar, birkaç ayda bir hedeflerini gözden geçirmek üzere eğitim seansları aldılar. Bu hedefler arasında yüksek tansiyon ve kan şekerini takip etmek, her gün yürümek ve hayır kurumları, spor faaliyetleri ve kültürel etkinlikler gibi sosyal faaliyetlere katılmak yer aldı. Bu, sosyal konulara dikkat etmek ve toplum üzerinde olumlu bir etki yaratmak için çabalamak anlamına geliyordu.

Araştırmacılar, eğitime katılmayan gruba kıyasla katılımcıların bilişsel test sonuçlarında yüzde 74'e ulaşan oranlarda iyileşme yaşadıklarını tespit etti. Ayrıca çalışmalarının çok disiplinli bir metodolojik deney kapsamında gerçekleştirildiğini vurguladılar. Sağlık müdahalelerinin ve yaşam tarzı değişikliklerinin Açıklamada Alzheimer hastalığı risklerini azaltmadaki etkilerini izlemek için, riskleri azaltmaya odaklanan bu programların, yan etkilerinin kapsamlı bir şekilde izlenmesini gerektiren hastalık karşıtı ilaçların aksine pahalı olmadığına da dikkat çektiler.

Araştırmacılar bunun yanı sıra gelecekte, Alzheimer hastalığı ve demans tedavisinin, risk azaltma programları ve hastalık mekanizmalarını zayıflatmayı amaçlayan spesifik ilaçların bir kombinasyonuna odaklanacağını umduklarını ifade ettiler.



Zayıflama iğneleri, kalp kaslarını küçültme riski taşıyor

Bilim insanları zayıflama iğnelerinin uzun vadede yol açabileceği zararlara dikkat çekiyor (Pexels)
Bilim insanları zayıflama iğnelerinin uzun vadede yol açabileceği zararlara dikkat çekiyor (Pexels)
TT

Zayıflama iğneleri, kalp kaslarını küçültme riski taşıyor

Bilim insanları zayıflama iğnelerinin uzun vadede yol açabileceği zararlara dikkat çekiyor (Pexels)
Bilim insanları zayıflama iğnelerinin uzun vadede yol açabileceği zararlara dikkat çekiyor (Pexels)

Zayıflama iğnelerinin, kalp kaslarını küçültebileceği tespit edildi. 

Diyabet tedavisi ve kilo verme amacıyla kullanılan Ozempic ve Wegovy ilaçları, özellikle Batı ülkelerinde son dönemde epey popülarite kazandı.

GLP-1 agonisti sınıfındaki bu iğnelerin kalp ve böbrek sağlığında da olumlu etkiler yarattığına dair araştırmalar çıkarken, bazı uzmanlar uzun vadede doğurabileceği istenmeyen sonuçlara dikkat çekiyor. 

Kanada'daki Alberta Üniversitesi'nin yeni araştırması, bu endişelere bir yenisini ekledi.

Sonuçları hakemli dergi The Lancet'ta yayımlanan çalışmada Ozempic'in aktif maddesi semaglutid, fareler ve insan hücreleri üzerinde test edildi.

Bilim insanları, diyabeti ve kalp sorunu olmayan zayıf ve obez farelere 21 gün boyunca semaglutid verdi. Bir grup fareye de herhangi bir işlem uygulanmadı. 

Üç haftanın sonunda obez fareler, kontrol grubundakilere kıyasla vücut ağırlıklarının yaklaşık yüzde 30'unu ve yağ kütlelerinin yüzde 65'ini kaybetti.

Bu süre zarfında semaglutid alan zayıf farelerin iskelet kaslarında neredeyse yüzde 8'lik bir azalma kaydedildi. 

Kalbin çalışmasında veya kalp duvarlarının kalınlığında herhangi bir değişiklik gözlemlenmedi ancak ilaç verilen iki grupta, genel kalp kütlesinde ve kalp kası hücreleri boyutunda düşüş yaşandı.

Araştırmacılara göre bulgular, semaglutidin zayıflama etkisinin dışında kalp kütlesinde azalmaya yol açtığına işaret ediyor.

Daha sonra laboratuvar ortamında insanların kalp kası hücrelerine semaglutid veren ekip, kayda değer seviyde bir küçülme gözlemledi.

Diğer yandan atrofi belirteçlerinde herhangi bir değişim kaydedilmedi. Atrofi, bir organın küçülüp zayıflamasını ifade ediyor. 

Bu nedenle kalp kaslarındaki küçülmeye semaglutidin yol açıp açmadığını söylemek için henüz erken. 

Bulguların doğrudan insanlar için de geçerli olduğu kanıtlanırsa, kalp hastalığı veya atrofiden muzdarip kişilerin zayıflama iğneleri kullanarak girdiği ciddi risk ortaya konabilir. 

Araştırmacılar Ozempic gibi ilaçların kas kaybına yol açıp açmadığının yakından takip edilmesi gerektiğinin altını çiziyor.

Makalenin yazarlarından Jason Dyck "Ortaya çıkabilecek yan etkileri izlememiz ve bunların farkında olmamız gerekiyor" ifadelerini kullanıyor.

Alberta Üniversitesi'nden beslenme uzmanı Carla Prado ise yer almadığı çalışma hakkında "Kimseyi telaşlandırmak istemiyoruz" diyerek ekliyor: 

İnsanların anlamasını istediğimiz şey, bu ilaçlarla bile beslenme ve egzersizin unutulmaması.

Prado zayıflarken kas kaybetmenin normal bir şey olduğunu da ekliyor. Ancak Dyck'e katılarak "İnsanlar, 'Çözümü bulduk, sadece bu ilacı alalım' diye düşünebilir. Ama gerçekte durum böyle değil" diyor:

Daha iyi çalışmalara ihtiyacımız var, verilen kilonun niteliği sözkonusu olduğunda ilaçlarla ilgili daha iyi düzenlemelere ihtiyacımız var.

Independent Türkçe, Science Alert, CBC, The Lancet