Bilim cevaplıyor: Bebekliğimizi neden hatırlamıyoruz?

Bilim cevaplıyor: Bebekliğimizi neden hatırlamıyoruz?
TT

Bilim cevaplıyor: Bebekliğimizi neden hatırlamıyoruz?

Bilim cevaplıyor: Bebekliğimizi neden hatırlamıyoruz?

Neredeyse hiçbirimiz erken çocukluk günlerimizi hatırlamayız ve bu, ‘çocukluk amnezisi’ olarak bilinen bir olgudur. Peki neden bu anıları unutma eğilimindeyiz?

Bu muhtemelen o yaştaki beyinlerimizin henüz, bilgiyi anılar olarak bildiğimiz karmaşık sinirsel kalıplarda birleştirecek şekilde çalışmamasından kaynaklanıyor.

Küçük çocuklar o sırada ebeveynlerinin kimliği veya kişinin (lütfen) demesi gerektiği gibi gerçekleri hatırlar ve buna ‘anlamsal hafıza’ denir. Bununla birlikte 2 ve 4 yaşlarındaki çocuklarda belirli bir olayın ayrıntılarıyla ilgili olan ‘epizodik hafıza’ yoktur. Bu tür anılar beynin yüzeyinin veya korteksinin çeşitli kısımlarında depolanır.

Örneğin ses hafızası beynin her iki tarafındaki işitsel kortekste işlenirken, görsel hafıza arkadaki görsel korteks tarafından yönetilir. Beyinde hipokampus adı verilen ve tüm parçaları birbirine bağlayan bir alan vardır.

Şarku’l Avsat’ın Live Science sitesinden aktardığı habere göre Philadelphia’daki Temple Üniversitesi’nden psikoloji profesörü Nora Newcombe, çocukların 2 ila 4 yaş aralığına kadar belirli bölümleri kaydetmede başarısız olabileceğini, çünkü bu dönemde hipokampusun bilgi parçalarını birbirine bağlamaya yeni başladığını belirtti. Ayrıca, bu yaş aralığından daha küçük çocuklarda, dünyanın nasıl çalıştığını yeni öğrendikleri bir dönemde olaysal hafızanın gereksiz derecede karmaşık olabileceğini söyledi. İlk iki yılın temel amacının anlamsal bilgi edinmek olduğunu düşündüğünü ve bu açıdan bakıldığında epizodik hafıza aslında dikkat dağıtıcı olabileceğini de sözlerine ekledi.

Ancak başka bir teori, aslında bu erken anıları çocukluğumuzda sakladığımızı ve yetişkin olduğumuzda bunları hatırlamakta zorlandığımızı öne sürüyor. Örneğin, Science Advances dergisinde 2023 yılında yayınlanan bir araştırma, ‘unutulmuş’ çocukluk anılarının, belirli anılarla ilgili sinir yollarının uyarılması sonucu yetişkin farelerde yeniden canlandırılabileceği sonucuna ulaştı.

Araştırmanın yazarları ilk olarak çocukluk çağındaki amneziyi etkileyebilecek gelişimsel faktörleri araştırmaya başladı. Otizm spektrum bozukluğu (ASD) özelliklerine sahip farelerin, erken yaşamlarına ait anıları hatırlayabildikleri sonucuna ulaşıldı.

Otizmin birçok nedeni bulunuyor ancak daha önce hamilelik sırasında annenin bağışıklık sisteminin aşırı aktivasyonuyla ilişkilendirilmişti. Bu nedenle araştırmacılar otizm spektrum bozukluğu olan fareler yapmak için hamilelik sırasında dişi farelerin bağışıklık sistemini uyardı. Bu bağışıklık aktivasyonu, beyinlerindeki uzman hafıza hücrelerinin boyutunu ve esnekliğini etkileyerek yavrularda erken dönem hafıza kaybının önlenmesine yardımcı oldu. Hücreler otizmi olmayan yetişkin farelerde optik olarak uyarıldığında unutulan anılar geri getirilebildi.

Bu yeni bulgular, hamilelik sırasında bağışıklık aktivasyonunun, doğuştan gelen unutmaya yönelik geçişlerimizi değiştiren bir beyin durumuna yol açtığını gösteriyor.

Çalışmanın ortak yazarı, İrlanda’daki Trinity College Dublin’de biyokimya profesörü olan Tomás Ryan çalışma ile ilgili yorumda bulunarak “Araştırma fareler üzerinde yapılmış olmasına ve henüz insanlarda uygulanmamış olmasına rağmen, otizm bağlamında genel bilişsel esnekliğin yanı sıra, çocuk gelişimi boyunca hafıza ve unutmaya ilişkin anlayışımızı geliştirmek için önemli çıkarımlara sahip” ifadelerini kullandı.



OpenAI'dan uyarı: ChatGPT seçimlere müdahale etmek için kullanılıyor

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

OpenAI'dan uyarı: ChatGPT seçimlere müdahale etmek için kullanılıyor

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

OpenAI, yabancı hack gruplarının seçimlere müdahale etmek amacıyla kendi yapay zeka araçları ChatGPT ve Dall-E'yi kullandığı uyarısını yaptı.

54 sayfalık rapor, şirketin yılın başından bu yana dünya çapında 20 faaliyet tespit ettiğini ve gelecek ay yapılacak ABD başkanlık seçimi öncesinde daha fazlasının beklendiğini ortaya koydu.

ChatGPT'nin dahil olduğu manipülatif faaliyetler, internet siteleri için makaleler yazmaktan, sahte kişilikler oluşturmaya ve sosyal medyada içerik yayımlamaya kadar uzanıyordu. Bu faaliyetler arasında "sosyal medya paylaşımlarını analiz etmeye ve yanıtlamaya yönelik çok aşamalı çabalar" da yer alıyordu.

50'den fazla ülkenin sandık başına gitmiş olacağı bu yıl, şimdiye kadarki en büyük demokrasi gösterisi olarak övülüyor. Üretken yapay zekanın yakın zamanda ortaya çıkması, teknolojinin seçimleri etkilemek için olası kötüye kullanımına ilişkin endişelere yol açıyor. Bu da önde gelen birkaç firmanın müdahaleyi önlemek amacıyla özel önlemler almasına neden oldu.

OpenAI CEO'su Sam Altman geçen yıl, üretken yapay zekanın seçim doğruluğu için oluşturduğu tehdit hakkında "endişeli" olduğunu söylemiş ve ABD Kongresi'ne verdiği ifadede, daha önce hiç mümkün olmayan şekillerde dezenformasyon yaymak için kullanılabileceğini belirtmişti.

OpenAI'ın son raporunda, "Dünya genelinde seçimlerin yapıldığı bu yılda, modellerimizi sosyal medya ve diğer internet platformlarında aldatıcı kampanyaların ilerletilmesinde kullanmaya çalışabilecek devlet bağlantılı siber aktörlere ve gizli etki operasyonlarına karşı sağlam, çok katmanlı savunmalar oluşturmanın özellikle önemli olduğunu biliyoruz" dendi.

Yılın başından bu yana, dünyanın dört bir yanından modellerimizi kullanmaya çalışan 20'den fazla operasyonu ve aldatıcı ağı bozduk.

OpenAI, bazı müdahale operasyonlarında şüpheli olarak Çin, İran ve Rusya'daki rejimlerle bağlantılı hack gruplarının adını verdi.

Raporda, Batı Afrika ve Birleşik Krallık'ı (BK) hedef alan, İngilizce ve Fransızca içerik üreten "Rusya kökenli bir tehdit aktörü" de dahil çeşitli vaka çalışmaları detaylandırıldı.

"Bu operasyon kısa yorumlar, uzun makaleler ve görseller üretmek için modellerimizi kullandı. İngilizce ve Fransızca uzun makaleler daha sonra Afrika ve BK'deki haber kuruluşları gibi davranan bir grup internet sitesinde yayımlandı" dendi.

Bu operasyon, kitle oluşturma çabalarının alışılmadık bir kombinasyonunu temsil ediyordu... BK odaklı 'haber' markaları, aralarında Yorkshire'da bir kilise, Galler'de bir okul ve Kaliforniya'da bir ticaret odaları birliğinin de bulunduğu bir dizi yerel kuruluşla 'bilgi ortaklıkları' kurmuş gibi görünüyor.

Raporda kuruluşların isimleri verilmedi. The Independent daha fazla bilgi için OpenAI'a ulaşsa da yanıt alamadı.

Independent Türkçe