ABD’de yapılan bir araştırma, vicdanilik, dışa dönüklük ve olumlu duygulanım gibi kişilik özelliklerine sahip kişilerin, nevrotiklik ve olumsuz duygulanımdan muzdarip olanlara kıyasla bunama geliştirme olasılığının daha düşük olduğunu ortaya koydu.
Araştırmacılar, bu olumlu özelliklerin insanların demansla ilişkili bilişsel engellerin üstesinden gelmelerine yardımcı olduğunu açıkladı ve sonuçlar Çarşamba günü Alzheimer's & Dementia dergisinde yayınlandı.
Şarku’l Avsat’ın dergiden aktardığına göre vicdanilik, sosyal ve ahlaki standartlara bağlılıkla ilgili bir kişilik özelliğidir. Dışadönüklük, sosyal deneyimlere açıklıkla ilgili bir özelliktir. Bunlar, pozitif duygulanım, iyimserlik ve neşe gibi olumlu duygularla ilişkili bir özelliktir.
Nevrotiklik en belirgin kişilik özelliklerinden biri olsa da, insanlar ruh hali değişimlerinden muzdariptir ve endişe, korku, öfke, hayal kırıklığı, depresyon ve yalnızlık gibi duygular yaşarlar.
Bazı kişilik özelliklerinin demansla mücadelede oynadığı rolü izlemek için araştırmacılar, bin 703'ü demans hastası olmak üzere 44 bin'den fazla kişinin verilerini analiz etti.
Araştırmacılar, "Büyük Beşli" kişilik özellikleri (vicdanlılık, dışadönüklük, deneyime açıklık, nevrotiklik ve uyumluluk), öznel esenlik (olumlu ve olumsuz duygulanım ve yaşam memnuniyeti) ve bilişsel testlerdeki performansla ölçülen demansın klinik semptomları ile ilgili ölçümlere baktılar.
Araştırmacılar, negatif özelliklerde (nevrotiklik, negatif duygulanım) yüksek puanların ve pozitif özelliklerde (vicdanilik, dışadönüklük, pozitif duygulanım) düşük puanların demans teşhisi riskinin artmasıyla ilişkili olduğunu buldular. Deneyime açıklık (kişinin yeni ve çeşitli deneyimlerden hoşlanması), kabullenme ve yaşam memnuniyetindeki yüksek puanlar da demansa karşı koruyucu bir etkiye sahip.
Kaliforniya Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nden çalışmanın baş araştırmacısı Prof. Dr. Emory Beck ise Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Bu çalışmanın ana sonucu, olumlu kişilik özelliklerinin demansla ilişkili bilişsel işlevlerin bozulmasına karşı koruyucu bir rol oynayabileceğidir; bu da hafızayı, düşünmeyi, anlamayı, yargılamayı ve davranışı etkileyebilir. Sonuçlar, hastalık için etkili tedaviler geliştirmenin önünde duran devam eden zorluklar ışığında, vicdanlılık ve dışa dönüklük gibi olumlu kişisel özellikleri ve bunamayı önlemenin olumlu etkisini artırmayı amaçlayan müdahaleleri uygulamak için kullanılabilir”.
Beck, çalışmanın aynı zamanda kişilik özelliklerinin yaşamın ilerleyen dönemlerinde bilişsel işlevlerin bozulmasıyla yüzleşmede oynadığı rolü daha iyi anlamamıza da yardımcı olduğunu açıkladı.
Örneğin, farkındalık, insanların iyi beslenmeye ve sağlıklarına dikkat etmeye daha meyilli olmalarına katkıda bulunur ve yüksek derecede dışadönüklüğe sahip insanlar, bilişsel bozulma karşısında kendilerine daha fazla yardımcı olabilecek daha olumlu sosyal davranış ve deneyimlere katılma eğilimindedir. Buna ek olarak, vicdanlı insanların engellilik karşısında çalışmaya devam etmelerine yardımcı olacak davranış ve prosedürlere sahip olmaları muhtemeldir.
