"Sınırsız bir sanat": İran'da dövme modası

Dövme İran'da açıkça yasaklanmış bir uygulama değil, ancak kimi muhafazakarlar bunun "ahlaksızlık", "sapkınlık" ve "Batılılaşma" ile bağlantılı görüyor

Dövme yaptırmak İran'da açıkça yasaklanmış bir uygulama değil (AFP)
Dövme yaptırmak İran'da açıkça yasaklanmış bir uygulama değil (AFP)
TT

"Sınırsız bir sanat": İran'da dövme modası

Dövme yaptırmak İran'da açıkça yasaklanmış bir uygulama değil (AFP)
Dövme yaptırmak İran'da açıkça yasaklanmış bir uygulama değil (AFP)

Tahran'ın kuzeyinde gözden uzak bir apartman dairesinde oluşturulmuş bir stüdyoda İranlı Şavn, öğrencilerinin titizlikle çizdiği dövmeleri gururla sergiliyor.

İran İslam Cumhuriyeti'nde 10 yılı aşk bir süredir "dövme sanatı"nı gizlice gelişiyor.

34 yaşındaki Şavn, bundan 8 ay önce bu sanatı uygulamak ve meraklılarına öğretmek için bu stüdyoyu açtı.

Sahne adını kullanan Şavn, AFP'ye yaptığı açıklamada, "İran'da dövme sanatçıları genellikle evde çalışıyor. Bu yıl burayı açıp akademiye çevirerek büyük bir risk aldık" dedi.

Dövme yaptırmak İran'da açıkça yasaklanmış bir uygulama değil. Fakat buna rağmen, kimi muhafazakarlar bunun "ahlaksızlık", "sapkınlık" ve "Batılılaşma" ile bağlantılı olduğunu düşünüyor.

Ancak son yıllarda dövme ülkede giderek popülerlik kazandı ve birçok genç dövmelerini halka açık yerlerde gururla sergiledi.

Şavn, "Yıllar önce müşteriler kimsenin göremeyeceği basit, küçük dövmeler isterdi ama artık durum böyle değil" dedi.

Bu büyüyen trendi göz önüne alan Şavn, Kirman şehrinde (güneydoğu) ve turistik Kiş adasında başka stüdyolar da açtı.

Ve artık "sınırsız bir sanat" olarak tanımladığı bu zanaatı öğrenmek isteyen 30'dan fazla öğrencisi var.

17 yıldır dövme sanatçısı olan Sean de "Artık toplumun her kesimi dövme yaptırmak istiyor" diye konuştu.

Son yıllarda pek çok İranlı Şii alim, dövmenin İslam hukukuna göre yasak olmadığını söylüyor.

İslam Cumhuriyeti Dini Lideri Ali Hamaney'in internet sitesinde, "Dövme, İslami olmayan bir kültürü teşvik etmedikçe yasak değildir" ifadesine yer verildi.

Ayrıca dövmenin çok açık olmaması tercih ediliyor.

Eylül 2022'de İran Voleybol Federasyonu, ulusal şampiyonaya katılmalarına izin verilmemesi cezası kapsamında dövmeli oyunculara dövmelerini kapatmaları çağrısında bulundu.

Spor Etik Kurulu, dövmelerini sergileyen çok sayıda tanınmış futbolcuyu da toplantıya çağırdı.
2019'da Tahranlı bir polis yetkilisi, "görünür ve alışılmadık dövmelere" sahip olmanın, ehliyet almak veya yenilemek isteyen kişilerin "psikolojik muayeneden" geçmesini gerektirebileceği konusunda uyardı.

Tesnim Haber Ajansı'nın bildirdiğine göre 2016 yılında yetkililer, "şeytani ve müstehcen semboller" çizmekle suçlanan bir "dövme sanatçısı çetesini" tutukladı.

27 yaşındaki kafe sahibi Bünyamin, kollarını ve boynunu kaplayan dövmeler nedeniyle bazılarının onu "suçlu" olarak nitelendirdiğini itiraf etti.

Bünyamin, "Dövme başlı başına bir suç değil. Ama herhangi bir şey olursa dövmeler yüzünden çete üyesi olma damgası nedeniyle tutuklanabilirsin" dedi.

Kadınlara gelince, İslam hukuku onların özellikle baş ve boynu örtmek gibi kıyafet kurallarına uymalarını şart koştuğu için bu zorluk daha da büyük.

Hamaney, İslami olmayan bir kültürü desteklemediği sürece dövmelerin yasak olmadığı kanaatinde (AFP)
Hamaney, İslami olmayan bir kültürü desteklemediği sürece dövmelerin yasak olmadığı kanaatinde (AFP)

Bu bağlamda bazıları dövmeyi bir meydan okuma olarak görüyor.

Tahran'daki stüdyolar, İran'daki kıyafet kuralını ihlal ettiği için güvenlik güçleri tarafından tutuklanan Kürt asıllı genç kadın Mahsa Amini'nin 2022'de hayatını kaybetmesinin ardından ülkeyi sarsan protesto hareketine atıfta bulunarak cilt üzerine "Kadın, Yaşam, Özgürlük" sloganını çizmeyi kabul etti.

Kolunda "Hiçbir şeyden korkma" mesajını taşıyan 26 yaşındaki hemşire Seher gibi diğer bazı kişiler, dövmeyi her şeyden önce kişiliklerini veya fikirlerini ifade etmenin bir yolu olarak görüyor.

Seher, "bu dövmelerin, özellikle de kamu sektöründe çalışmak istiyorsanız onun için sorun yaratabileceğini" biliyor.

Bu zorluklara rağmen Şavn'ın öğrencilerinden Kubo sanatını icra etmeye kararlı ve "Bugün genel olarak insanlar daha açık. Umarım bir dövme sanatçısı olarak kısıtlama olmadan çalışabilirim." İfadelerini kullandı.

Independent Arabia - Independent Türkçe



7 milyar dolarlık seriden haber var: Vin Diesel açıkladı

Dünyanın en çok kazanan oyuncularından 57 yaşındaki Vin Diesel, Hızlı ve Öfkeli serisinde, senarist Gary Scott Thompson'ın 1998'de okuduğu bir makaleden esinlenerek yarattığı Dominic "Dom" Toretto karakterini canlandırıyor (Universal)
Dünyanın en çok kazanan oyuncularından 57 yaşındaki Vin Diesel, Hızlı ve Öfkeli serisinde, senarist Gary Scott Thompson'ın 1998'de okuduğu bir makaleden esinlenerek yarattığı Dominic "Dom" Toretto karakterini canlandırıyor (Universal)
TT

7 milyar dolarlık seriden haber var: Vin Diesel açıkladı

Dünyanın en çok kazanan oyuncularından 57 yaşındaki Vin Diesel, Hızlı ve Öfkeli serisinde, senarist Gary Scott Thompson'ın 1998'de okuduğu bir makaleden esinlenerek yarattığı Dominic "Dom" Toretto karakterini canlandırıyor (Universal)
Dünyanın en çok kazanan oyuncularından 57 yaşındaki Vin Diesel, Hızlı ve Öfkeli serisinde, senarist Gary Scott Thompson'ın 1998'de okuduğu bir makaleden esinlenerek yarattığı Dominic "Dom" Toretto karakterini canlandırıyor (Universal)

Dominic Toretto ve Brian O'Conner yeniden bir araya gelecek...

Hızlı ve Öfkeli (Fast & Furious) serisinin yıldızı Vin Diesel, 2013'te hayatını kaybeden oyuncu Paul Walker'ın kardeşi Cody Walker'ın düzenlediği otomobil festivali Fuel Fest'e katıldı ve serinin 11. filmi hakkında hayranlara bazı ipuçları verdi.

"Hayranlarımı dinliyorum"

Diesel, konuşmasına filmin vizyon tarihiyle ilgili beklentiyi paylaşarak başladı:

Daha dün Universal Stüdyoları'ndaydım. Stüdyo bana, 'Vin, Hızlı ve Öfkeli finalini Nisan 2027'de çıkarabilir miyiz?' diye sordu. Ben de 'Üç şartla' dedim. Çünkü hayranlarımı dinliyorum.

Ardından bu üç şartı sıraladı: 

İlk şart seriyi tekrar Los Angeles'a döndürmekti. İkinci olarak otomobil kültürüne ve sokak yarışlarına geri dönmek istedim.

Diesel, son isteğini de şu sözlerle dile getirdi: 

Üçüncüsü, Dom'la Brian O'Conner'ı yeniden bir araya getirmekti. Finalde göreceğiniz şey tam olarak bu olacak.

Paul Walker, 30 Kasım 2013'te Kaliforniya'nın Valencia kentinde geçirdiği trafik kazasında hayatını kaybetmişti. 40 yaşındaki oyuncu, o sırada Hızlı ve Öfkeli 7 filminde Brian karakterini canlandırıyordu. Ancak ekip, filmin finalinde Walker'ın hayat verdiği karaktere veda etmenin bir yolunu buldu; Dom ve Brian'ın otomobillerini iki ayrı yöne sürdüğü sahneyle karakter uğurlandı. Bu sahne için CGI ve görsel efekt (VFX) sanatçıları, Paul Walker'ın kardeşleri Cody ve Caleb Walker'la birlikte çalıştı. Filmde toplamda 350 özel efektli sahne yer aldı.

Görsel efekt süpervizörü Joe Letteri, 2015'te Hollywood Reporter'a verdiği röportajda, Paul Walker'ın oynadığı karakterin final sahnesinde onurlandırılmasını şöyle anlatmıştı:

CGI sahnelerin çoğunda diyalog gerekiyordu. Ses editörleri, Paul'ün daha önce kaydedilmiş repliklerinden yeni bir performans oluşturdular ve biz de o sese göre animasyonları hazırladık.

2023'teki Hollywood grevleri nedeniyle pek çok gecikme yaşayan Hızlı ve Öfkeli 11'in (Fast and Furious 11) 4 Nisan 2025'te vizyona girmesi planlanıyordu. 

Serinin son filmi Hızlı ve Öfkeli 10 (Fast X) Mayıs 2023'te gösterime girmişti. Film 340 milyon dolarlık devasa prodüksiyon bütçesine karşılık dünya çapında 700 milyon dolardan fazla hasılat elde etmişti. Diesel'a Alan Ritchson, Jason Momoa, Michelle Rodriguez, Rita Moreno ve Brie Larson gibi isimler eşlik etmişti. Hızlı ve Öfkeli 10 gösterime girdiğinde iki bölümlük bir destanın ilk bölümü olarak tanıtılmıştı.

Hızlı ve Öfkeli serisi gişede dünya çapında 7,2 milyar dolar hasılat elde etti.

Independent Türkçe, Hollywood Reporter, Variety, The Numbers