Çalışma: Sonsuz kimyasallar kanser hücrelerinin yayılmasına neden oluyor

Çalışma: Sonsuz kimyasallar kanser hücrelerinin yayılmasına neden oluyor
TT

Çalışma: Sonsuz kimyasallar kanser hücrelerinin yayılmasına neden oluyor

Çalışma: Sonsuz kimyasallar kanser hücrelerinin yayılmasına neden oluyor

Yeni araştırmalar, kolorektal kanser (CRC) hücrelerinin laboratuvarda iki farklı türdeki sonsuz kimyasallara (Forever Chemicals) maruz bırakıldığında, bu kimyasalların potansiyel olarak kanserin ilerlemesini hızlandırabileceği sonucuna ulaştı.

Çalışma, itfaiyecilerde ve per/poli-floroalkil maddelerle (PFAS) düzenli temas halinde olan diğer kişilerde maruz kalma düzeylerinin bir analizini gerçekleştirdi. İtfaiyecilerin kanındaki PFAS seviyeleri, alev söndürücü özellikleri ile PFAS kimyasalları içeren yangın söndürme köpüğüne sık sık maruz kalmaları nedeniyle genel popülasyondan daha yüksek olma eğiliminde olduğu gözlemlendi.

İtfaiyecilerin CRC de dahil olmak üzere çeşitli kanser türlerine yakalanma ve bunlardan ölme olasılığı genel nüfusa göre daha fazla oluyor.

Çevresel faktörlerin kolorektal kanser vakalarının yaklaşık yüzde 80’iyle ilişkili olduğuna inanılıyor.

Science Alert sitesinin Environmental Science and Technology dergisinden aktardığına göre, yeni çalışmada, laboratuvarda PFAS’a maruz kalma, CRC hücrelerini yeni bölgelere gitmeye teşvik etti ve bu da canlı organizmalarda kanserin yayılmasında (metastaz) olası bir rolü olduğunu ortaya koydu. Yale Üniversitesi epidemiyologu Caroline H. Johnson, “Bu, metastaz olduğunu kanıtlamıyor ancak metastazın bir özelliği olan hareket artışına işaret ediyor” dedi.

PFAS, karbon-flor bağlarına dayanan insan yapımı kimyasallar ve ‘sonsuz kimyasallar’ takma adından da anlaşılacağı üzere, bu bağlar çok güçlü ve bozulmaya karşı dirençli oluyorlar, bu da PFAS’ı birçok ürün türünde kullanım için popüler hale getiriyor. Ne yazık ki, giderek artan konsantrasyonlarda kullanılması çevrede yıllarca hayatta kalmalarına da olanak tanıyor.

Yale Üniversitesi’nden ortak yazar ve fizyolog Jie Zheng, “PFAS, dünya çapında kamuoyunun ilgisini çeken yaygın bir kalıcı organik kirletici sınıfını teşkil ediyor. İçme suyu, iç mekan tozu, temizlik ürünleri ve kaplamalar gibi çevrede sıklıkla tespit ediliyor. Bu sonsuz kimyasalların birçoğu günlük eşyalarda mevcut olsa da, PFAS’ın tehlikeleri, kısmen içerdiği birçok farklı bileşik nedeniyle büyük ölçüde belirsizdir” ifadelerini kullandı.

Araştırmalar, bu uzun ömürlü kimyasalların çevreye yayıldığını ve yüksek seviyelere maruz kalmanın insanlarda ve hayvanlarda zararlı sağlık etkileriyle bağlantılı olduğunu gösterdi.

Bu çerçevede, yaygın olarak kullanılan bir PFAS olan perflorooktanoik asit (PFOA), Kasım 2023’te Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı tarafından insanlar için kanserojen olarak sınıflandırıldı. Bir başka yaygın PFAS olan perflorooktansülfonik asit (PFOS) de, insanlar için muhtemelen kanserojen olarak sınıflandırıldı.

Agresif CRC’yi nasıl etkilediklerini incelemek için Zheng, Johnson ve meslektaşları laboratuvarda yetiştirilen CRC hücrelerini ve metabolitlerini kullandı. Bu amino asitler, lipitler ve proteinler gibi binlerce küçük molekülün, metabolitlerin seviyelerinin ölçüldüğü bir işlemdi.

Johnson, “Risk grubundaki kişilerde veya hasta popülasyonunda meydana gelen kalıplara bakıp birinin neden bir hastalığa yakalandığı veya bir hastalığı geliştirdiği hakkında bir hipotez oluşturmaya çalışırız” dedi. Sonrasında şu ifadelere de yer verdi:

“Metabolomik, biyolojik etkiyle aynı örnekteki çevresel maruziyetleri ölçebileceğiniz yegane araçlardan biridir. Deneylerde küremsi adı verilen toplar halinde oluşturulmuş iki CRC hücre tipi kullanıldı. Bir türde vahşi tip KRAS geni bulunurken diğerinde, özellikle agresif CRC ile bağlantılı bir mutasyon olan KRAS geni vardı. PFOS ve PFOA’ya maruz bırakıldığında hücreler artan hareket ve daha yüksek yayılma eğilimi gösterdi.”

Düz bir katmanda büyüyen CRC hücreleriyle yapılan farklı bir testte, onları ayırmak için ortasından aşağıya bir çizgi çizildi.  Kimyasallar uygulandığında hücreler büyüdü ve tekrar birbirlerine doğru hareket etti.

Daha fazla bilgiye sahip olmak için araştırmacılar kimyasalların hücre metabolizması üzerindeki etkilerini inceledi. PFAS’a maruz kalma, amino asitler ve yağ asitleri gibi hücre fonksiyonu için hayati önem taşıyan çeşitli metabolitlerin yanı sıra metastazla ilişkili sinyal proteinlerinde de değişime neden oldu. CRC hücrelerindeki normalde antiinflamatuar ve kansere karşı koruyucu olan maddeler de PFAS'a maruz kalma sonrasında azaldı. Mutasyona uğramış hücrelerde bazı farklılıklar daha belirgin olarak görüldü. Söz konusu durum, bu mutasyona sahip kanserlerin PFAS’a maruz kalmayla yayılma olasılığının daha yüksek olabileceği anlamına gelebilir.

Laboratuvar ortamında alınan bu sonuçlar, yüksek seviyelerde PFOS ve PFOA’ya maruz kalmanın, gerçek yaşam koşullarında CRC yayılma riskini potansiyel olarak artırabileceğini gösteriyor.

Araştırma ekibi, bu bilginin yüksek düzeyde kimyasallara maruz kalma ihtimali olan işlerde çalışanlar için önemli olduğunu belirtti. Ayrıca gelecekteki klinik çalışmalarda bu maddelerin izlenmesinin insanların sağlıklarının korunması açısından da önemli olduğunu da vurguladı.

Johnson son olarak “Birçok laboratuvar çalışmasının insanlarda da aynı olacağı gibi bir sonucuna ulaşılamaz fakat kanser hücresi büyümesinin gerçekte nasıl olduğununa yönelik mekanizmaları anlamanın önemli olduğunu düşünüyorum” ifadelerine yer verdi.



How I Met Your Mother'ın yıldızı, Netflix'in sevilen dizisinde

Kanadalı aktris Cobie Smulders, yan dizi How I Met Your Father'da konuk oyuncu olarak Robin Scherbatsky rolüne dönmüştü (CBS)
Kanadalı aktris Cobie Smulders, yan dizi How I Met Your Father'da konuk oyuncu olarak Robin Scherbatsky rolüne dönmüştü (CBS)
TT

How I Met Your Mother'ın yıldızı, Netflix'in sevilen dizisinde

Kanadalı aktris Cobie Smulders, yan dizi How I Met Your Father'da konuk oyuncu olarak Robin Scherbatsky rolüne dönmüştü (CBS)
Kanadalı aktris Cobie Smulders, yan dizi How I Met Your Father'da konuk oyuncu olarak Robin Scherbatsky rolüne dönmüştü (CBS)

Cobie Smulders, Netflix'in sevilen dizisi Güneşin Karanlığında'nın (The Lincoln Lawyer) merakla beklenen 4. sezonunda rol alacak. Smulders'ın canlandıracağı karakterin detayları şimdilik gizli tutuluyor.

Variety'nin özel haberine göre yeni sezon, Michael Connelly'nin aynı adlı roman serisinin 6. kitabı The Law of Innocence'a (Masumiyet Yasası) dayanıyor. Yeni sezon 10 bölümden oluşacak. Dizinin başrolünde Manuel Garcia-Rulfo yer alırken Neve Campbell, Becki Newton, Angus Sampson ve Jazz Raycole, ana kadroda Smulders'a eşlik edecek.

Sezonun konuk oyuncu kadrosunda ise Marcus Henderson, Gigi Zumbado, Emmanuelle Chriqui, ünlü şef Nancy Silverton ve Javon Johnson gibi isimler bulunuyor. Çekimler halen devam ediyor.

Netflix projelerine yabancı değil

Bu, Cobie Smulders'ın Netflix projelerindeki ilk deneyim değil. Daha önce platformun Talihsiz Serüvenler Dizisi (A Series of Unfortunate Events) ve Friends From College dizilerinde rol alan oyuncu, Arrested Development'ın Netflix'teki yeniden çevriminde de yer almıştı. 

Smulders, dünya çapında büyük ilgi gören CBS yapımı How I Met Your Mother'daki Robin Scherbatsky karakteriyle tanınıyor. 9 sezon boyunca dizide başrol oynayan Smulders, yakın dönemdeyse Apple TV+ yapımı Shrinking ve Impeachment: American Crime Story'de kamera karşısına geçmişti. 

43 yaşındaki Cobie Smulders, Marvel Sinematik Evreni'nde canlandırdığı Maria Hill karakteriyle de sinema izleyicisinin yakından tanıdığı bir isim.

Güneşin Karanlığında'yı televizyona David E. Kelley uyarlarken, Ted Humphrey hem ortak yapımcı hem de eş dizi sorumlusu olarak görev alıyor. Michael Connelly de dizinin yönetici yapımcı kadrosunda yer alıyor. 

Yayın hayatına 2022'de başlayan Güneşin Karanlığında, platformun güçlü yapımları arasında yer alıyor. 

Her sezonuyla yayın devinin çok izlenenler listesinde kendine yer bulan dizi, eleştirmenlerden de olumlu yorumlar aldı. Dizinin halihazırda yayında olan üç sezonu, eleştiri derleme sitesi Rotten Tomatoes'da 100 üzerinden ortalama 90 beğeni oranına sahip.

Independent Türkçe, Variety, Deadline