Bilim insanlarından "zombi geyik hastalığı" uyarısı: "İnsanlara sıçrayabilir"

Birleşik Devletler'in Wyoming eyaletinde 800 geyik, Kanada geyiği ve sığın örneğinde kronik zayıflama hastalığına rastlandı

Bilim insanları "zombi geyik hastalığının" insanlara yayılabileceği uyarısını yapıyor (AFP/Arşiv)
Bilim insanları "zombi geyik hastalığının" insanlara yayılabileceği uyarısını yapıyor (AFP/Arşiv)
TT

Bilim insanlarından "zombi geyik hastalığı" uyarısı: "İnsanlara sıçrayabilir"

Bilim insanları "zombi geyik hastalığının" insanlara yayılabileceği uyarısını yapıyor (AFP/Arşiv)
Bilim insanları "zombi geyik hastalığının" insanlara yayılabileceği uyarısını yapıyor (AFP/Arşiv)

Bilim insanları, geçen yıl boyunca ABD'de yüzlerce hayvanın "zombi geyik hastalığı"na yakalanmasının ardından bu hastalığın insanlara da bulaşabileceği uyarısında bulundu.

Hayvanları salyalı, uyuşuk, tökezleyen ve boş bakar bir halde bırakan kronik zayıflama hastalığı (Chronic Wasting Disease/CWD) Wyoming'de 800 geyik, Kanada geyiği ve sığın örneğinde bulundu.

Ancak uzmanlar hastalığın "yavaş ilerleyen bir felaket" olduğu uyarısında bulundu ve devletleri hastalığın insanlara yayılma ihtimaline karşı hazırlanmaya çağırdı.

CWD araştırmacısı Dr. Cory Anderson The Guardian'a, "Britanya'daki deli dana hastalığı salgını, örneğin çiftlik hayvanlarından insanlara yayılma olayı gerçekleştiğinde işlerin bir gecede nasıl çığırından çıkabileceğinin örneğini sundu" dedi.

Benzer bir şeyin meydana gelme potansiyelinden bahsediyoruz. Kimse bunun kesinlikle gerçekleşeceğini söylemiyor ancak insanların hazırlıklı olması önemli.

Birleşik Krallık'ta 1980 ve 1990'larda sığırların enfekte et ve kemik tozuyla beslenmesi nedeniyle yayılan deli dana hastalığının ardından 4,4 milyon büyükbaş hayvan kesilmişti.

Sığırlar için genellikle ölümcül olan hastalık, merkezi sinir sistemini enfekte ederek hayvanlarda agresif belirtiler ve koordinasyon eksikliğine yol açıyor. 1995'ten bu yana 178 insan ölümü, insan varyantıyla ilişkilendirildi.

Alliance for Public Wildlife'a göre 2017'de, her yıl CWD'yle enfekte 7 bin ila 15 bin hayvan insanlar tarafından tüketiliyordu.

Bu rakamın her yıl yüzde 20 artması bekleniyordu. Dr. Anderson, Wisconsin'de binlerce insanın muhtemelen enfekte geyik eti yediğini söyledi.

CWD bir ortama bulaştıktan sonra ortadan kaldırılması son derece zordur. Toprakta ya da yüzeylerde yıllarca kalabilir ve bilim insanları dezenfektanlara, formaldehite, radyasyona ve 600 santigrat derecede yakmaya karşı dirençli olduğunu belirtiyor.

Bu gelişme, ABD'li biyoteknoloji şirketi Ginkgo Bioworks'un hayvanlardan insanlara bulaşan hastalıkların 2050'de 2020'ye kıyasla 12 kat daha fazla insanı öldürebileceği uyarısında bulunmasının ardından geldi.

Şirket yayılma diye bilinen, zoonotik hastalıkların yol açtığı epidemilerin, iklim değişikliği ve ormansızlaşma nedeniyle gelecekte daha sık görülebileceğini söyledi.

Grubun araştırmasına göre, 1963'le 2019 arasında epidemiler her yıl neredeyse yüzde 5, ölümlerse yüzde 9 arttı.

Firma, "Bu yıllık artış oranları sürerse, analiz edilen patojenlerin 2050'de 2020'ye göre 4 kat daha fazla yayılma olayına ve 12 kat daha fazla ölüme yol açmasını bekliyoruz" uyarısında bulundu.

Independent Türkçe



"İlk vampir" turistik cazibe unsuru oldu

Köylüler su arama çubuğuyla Petar Blagojevic'in mezarını bulduklarını iddia ediyor (AFP)
Köylüler su arama çubuğuyla Petar Blagojevic'in mezarını bulduklarını iddia ediyor (AFP)
TT

"İlk vampir" turistik cazibe unsuru oldu

Köylüler su arama çubuğuyla Petar Blagojevic'in mezarını bulduklarını iddia ediyor (AFP)
Köylüler su arama çubuğuyla Petar Blagojevic'in mezarını bulduklarını iddia ediyor (AFP)

Sırbistan'ın başkenti Belgrad'ın yaklaşık 100 kilometre doğusundaki Kisiljevo, turistlerin köye gelmesi için sıradışı bir yol seçti. 

300 yıl önce gömülmüş bir kişinin mezarı, turistik cazibe unsuru oldu. Zira köylülerin iddiasına göre bu mezar, kayıtlı ilk vampire ait. 

"Vampirlerin babası" diye de bilinen Petar Blagojevic'in cesedi, gece uyanıp köylüleri öldürdüğü iddiasıyla 1725 yazında mezardan çıkarılmış. 

Ailesi 11 kuşaktır köyde yaşayan eski muhtar Mirko Bogicevic, "Ceset hiç bozulmamıştı. Ona kazık sapladıklarında kulakları ve ağzından taze kan akmıştı" diyor. 

Petar Blagojevic'in hikayesi üzerine uzmanlaşan Bogicevic sözlerine şöyle devam ediyor:

Muhtemelen vampir olma şansına ya da şanssızlığına sahip sıradan bir adamdı. Kisiljevolu olduğunu ve 1700'deki kayıtlarda adının geçtiğini biliyoruz.

Mezardan çıkarıldıktan sonra yakılan cesedin külleri yakındaki bir dereye atılsa da köylüler, Blagojevic'in hikayesinin turistleri çekmesini bekliyor. 

Görsel kaldırıldı.
Viyana merkezli Wienerisches Diarium gazetesinin 21 Temmuz 1725'e ait sayısında Blagojevic'in hikayesi anlatılıyor (AFP)

Diğer yandan Trinity College Dublin'in Avrupa Çalışmaları Merkezi Direktörü Clemens Ruthner, Avusturyalı doktorlar ve askerlere dayandırılan haberin bir yanlış anlaşılma ürünü olduğunu savunuyor:

Bulgarca'daki eski kelimelerden "upior", "kötü kişi" anlamına geliyor. Bence köylüler bu kelimeyi gevelerken doktorlar yanlış anlayıp "vampir" yazdı. Cesedin ağzından kan geldiğini duyunca da kan içtiğini sandılar ama bu yanlış, köylüler böyle dememişti.

Ruthner, şarbon hastalığının bölgedeki gizemli ölümleri açıklayabileceğini söyleyip ekliyor:

Cadılık gibi vampirlik de insanların anlamadığı şeyleri, özellikle salgın gibi toplumsal olayları açıklamak için yaygın olarak kullanılmış.

Independent Türkçe, France24, AFP