Sahildeki başsız fokların gizemi çözüldü

2015'ten beri ekolojistler parçalanmış hayvanlar karşısında şaşkınlık içindeydi

Youtube
Youtube
TT

Sahildeki başsız fokların gizemi çözüldü

Youtube
Youtube

ABD'nin Kaliforniya eyaletindeki sahiller deniz canlılarıyla dolup taştığından, yerel halk sahillerinde ölü foklarla karşılaştığında bu üzücü bir manzara olabilir ancak her zaman panik yaratacak bir neden değil.

Ancak 2015'ten bu yana sahile gidenler, özellikle San Francisco'nun yaklaşık 240 kilometre kuzeyindeki Mackerricher Eyalet Parkı'nda başı kesilmiş fok yavruları gibi rahatsız edici manzaralarla karşılaştıklarını bildiriyor.

Uzmanlar başlangıçta ölümlerin arkasında bir insanın olduğundan endişe etmiş ve Ekolojist Frankie Gerraty, Los Angeles Times'a kesiklerin bir hayvana ait olamayacak kadar temiz göründüğünü söylemişti.

Ancak Gerraty, Times'a artık gizemin kaynağının çözüldüğünü söyledi: Kıyı çakalları.

Bilim insanı, geçen yıl bir çakalın yeni öldürülmüş fok yavrusunun başını koparırken görüntülerini çektiğini söyledi. Ekologlar kıyı çakallarının fok yavrularının ölülerini yediğini biliyordu ancak bu görüntüler çakalların davranışlarıyla ilgili yeni bilgiler sağladı.

Los Angeles Times'a konuşan Gerraty, "Açıkçası bu dehşet verici ama aynı zamanda... çakallar ve bayağı foklar yerli türler" dedi.

Bilim insanı, "Bu, ikilinin doğal ilişkisinin yeniden kurulması olabilir" diye ekledi.

Gerraty, çakalların neden fokların kafasını yiyip vücudunun geri kalanını bıraktığının hâlâ bir muamma olduğunu ancak teorisinin fok beyninin özellikle besleyici olması ve bu hayvanların yağının ısırılmasının zorluğuna dayandığını yayın kuruluşuna söyledi.

Bu yaşamın doğal bir parçası olsa da diğer araştırmacılar bu ani artışın, fokların davranışlarını değiştirmesine neden olabileceğini söylüyor.

Biyolog Rachel Reid, NBC Bay Area'ya yaptığı açıklamada, "Bence foklar için asıl zorluk, eğer bu daha büyük bir sorun haline gelirse ve yavrularının çoğunu yırtıcılar nedeniyle kaybetmeye başlarlarsa, yavrularını doğurmak için farklı yerler seçmeleri gerekmesi olabilir" dedi.

Araştırmacılar halkı, ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi tarafından yönetilen bir kuruluş olan Batı Yakası Karaya Vuran Deniz Memelileri İletişim Ağı'yla irtibata geçmeye ve sahilde karaya vuran ölü ya da diri deniz canlılarını (özellikle de fokları) bildirmeye çağırıyor.

Los Angeles Times'a konuşan Karaya Vuran Deniz Memelileri Koordinatörü ve Eğitimci Sarah Grimes, "Karaya vuran bu hayvanlar sayesinde okyanus sağlığına dair çok şey öğreniyoruz" dedi.

Independent Türkçe



E-yakıt devrimi kapıda: Uçaklar yakın gelecekte havayla çalışabilir

Havayla çalışan uçaklar gelecekte yakınınızdaki bir havalimanına gelebilir (Unsplash)
Havayla çalışan uçaklar gelecekte yakınınızdaki bir havalimanına gelebilir (Unsplash)
TT

E-yakıt devrimi kapıda: Uçaklar yakın gelecekte havayla çalışabilir

Havayla çalışan uçaklar gelecekte yakınınızdaki bir havalimanına gelebilir (Unsplash)
Havayla çalışan uçaklar gelecekte yakınınızdaki bir havalimanına gelebilir (Unsplash)

Uçakların sadece havadan yakıt alması bilimkurgu gibi gelse de çok da uzak olmayan bir gelecekte bu bilimsel bir gerçeğe dönüşebilir.

Nasıl mı? E-yakıt veya "elektrikten üretilen sıvı" yakıt diye adlandırılan üçüncü nesil sürdürülebilir havacılık yakıtı (sustainable aviation fuel / SAF) sayesinde.

Uzmanlar, bu teknolojinin aslında şaşırtıcı derecede basit olduğunu söylüyor. Havacılık endüstrisinin aşması gereken en büyük engel ise maliyet.

Avrupa Hava Emniyeti Ajansı'na göre e-yakıtların tonu 8 bin 720 dolar, biyolojik bazlı SAF'in tonu 2 bin 365 dolar ve geleneksel jet yakıtının tonu 830 dolar.

Aether Fuels CEO'su Conor Madigan, e-yakıtın atmosferdeki veya endüstriyel emisyonlardan elde edilen karbondioksitin (CO2) doğrudan elektroliz yoluyla veya hidrojenle birleştirilerek karbonmonoksite (CO) dönüştürülmesiyle üretildiğini açıklıyor.

fghyju
Aether Fuels CEO'su Conor Madigan, havadan jet yakıtı üretmenin arkasındaki bilimin aslında epey basit olduğunu açıklıyor (Aether Fuels)

Daha sonra karbondioksit ve hidrojen birleştirilerek çeşitli hidrokarbon bileşikleri oluşturulabiliyor ve bunlar rafine edilerek jet yakıtına dönüştürülebiliyor.

Sustainable Aviation CEO'su Duncan McCourt, yakıldığında karbon saldığını belirtiyor. Bu, üretiminde yenilenebilir enerji santrali kullanılırsa tamamen net sıfır olduğu anlamına geliyor. Ayrıca biyolojik kaynaklı SAF'ten farklı olarak hammadde sınırlamaları ve arazi kullanımı sorunları da sözkonusu değil.

The Independent'a konuşan McCourt, "ticari seviyeye ölçeklendirmenin ve bunu makul bir maliyetle yapmanın" engel teşkil ettiğini söylüyor.

Madigan daha ayrıntılı bir şekilde, e-yakıt tesislerinin maliyetinin "yüksek olduğunu ve mevcut politikalar kapsamında gereken türde hidrojenin kıtlığının projeleri daha küçük ölçekli operasyonlarla sınırladığını" açıklıyor.

Bunun "maliyet verimliliğinin düşmesine ve kabul edilebilir sermaye getirisi elde etmek için çok yüksek fiyatlara yol açtığını" ifade ediyor.

Madigan şöyle devam ediyor:

CO2 artı H2 yakıtlarını teşvik eden politikaların olduğu sadece iki pazar var (Birleşik Krallık ve AB) ve bunlar sadece atık hidrojen veya yeşil hidrojenin kullanımına izin veriyor. Birçok şirket sermaye harcamalarını azaltmanın yollarını arıyor ancak çoğu yaklaşım bu süreçte verimlilikten ödün veriyor.

Madigan, atmosferden CO2 yakalamanın "çok fazla enerji gerektirdiğini ve dolayısıyla çok pahalı" olduğunu ancak bu sorunun yakıt fiyatına daha az etki ettiğini söylüyor.

Peki çözüm ne?

Bu kısmen politikacıların elinde.

McCourt "Hidrojen üretmek ve karbonu büyük ölçekte yakalamak için gereken enerjinin maliyeti, başlıca zorluklardan biri" diyor.

Bu sorunun üstesinden gelmek için kayda değer yatırımlar ve destekleyici hükümet politikalarına ihtiyaç var.

Peki havacılık endüstrisi "havadan yakıt"ı benimseyecek mi? Birkaç havayolu şirketi uçuşları için alternatif yakıtlar denediğinden, bu olası görünüyor.

Virgin Atlantic 2023'te Heathrow'dan New York'a yemeklik yağla çalışan bir Boeing 787 Dreamliner uçurdu ve United, Emirates ve British Airways gibi havayolu şirketleri de SAF kullandı.

Independent Türkçe