Gıdalardaki koruyucular bağırsak sağlığını nasıl etkiliyor?

Koruyucular peynir ve sosis gibi gıdalarda yaygın olarak kullanılmaktadır (Nedbex)
Koruyucular peynir ve sosis gibi gıdalarda yaygın olarak kullanılmaktadır (Nedbex)
TT

Gıdalardaki koruyucular bağırsak sağlığını nasıl etkiliyor?

Koruyucular peynir ve sosis gibi gıdalarda yaygın olarak kullanılmaktadır (Nedbex)
Koruyucular peynir ve sosis gibi gıdalarda yaygın olarak kullanılmaktadır (Nedbex)

Gıda üreticileri, ürünlerin taze kalmasını sağlamak için genellikle koruyucu maddeler ekler; ancak Amerika'da yapılan bir araştırma, bu maddelerin bağırsak mikrobiyomu üzerinde beklenmedik etkileri olabileceğini ortaya koydu.

Araştırmacılar, gıdaları korumak için yaygın olarak kullanılan bir maddenin bağırsaklardaki yararlı bakterileri etkileyerek bağırsak mikrobiyomunun sağlıklı dengesini tehdit edebileceğini açıkladı. Sonuçlar 2 Şubat’ta Journal of the American Chemical Society dergisinde yayımlandı.

Bağırsak mikrobiyomu, bağırsaklarımızda yaşayan ve vücuttaki hücre sayısından daha fazla, 100 trilyon olduğu tahmin edilen karmaşık bir bakteri topluluğudur.

Bağırsak mikrobiyomu, özellikle gıdaların sindirilmesi, besinlerin emilmesi, bağışıklık sisteminin düzenlenmesi ve obezite, kalp hastalığı, diyabet ve kanser gibi hastalıkların önlenmesi gibi destekleyici rolleri yerine getirerek insan sağlığında çok önemli bir rol oynar.

Gıdalardaki koruyuculara gelince, bunların birincil amacı gıdaları çürütüp bozabilecek mikropları öldürmektir.

Şeker, tuz, sirke ve alkol gibi yaygın katkı maddeleri yüzyıllardır koruyucu olarak kullanılmaktadır; ancak son zamanlarda, peynir, sosis ve sos gibi gıdalarda yaygın olarak kullanılan bir bileşen olan "nisin" de dahil olmak üzere gıdaları korumak için başka bileşenler de eklenmiştir. Aynı zamanda süt ürünlerinde bulunan laktik asit bakterileri tarafından doğal olarak üretilen bir antibakteriyeldir. Gıdalarda kullanım için güvenli kabul edilir ve geniş antimikrobiyal özelliklere sahip olması onu etkili bir gıda koruyucusu yapar ve ABD Gıda ve İlaç İdaresi tarafından kullanım için onaylanmıştır.

Ekibe göre, bu bileşen yaygın olarak kullanılmasına rağmen, gıdalarda tüketen insanların bağırsak mikrobiyomu üzerindeki etkisi hakkında çok az şey biliniyor.

Çalışma sırasında ekip, insan bağırsak bakterilerinin genomunun halka açık bir veri tabanını çıkararak "nisin" eklemenin bağırsak mikrobiyomunun dengesi üzerindeki etkisini inceledi.

Araştırmacılar, bu maddenin hem patojenleri hem de bağırsak mikrobiyomunu öldürerek bağırsak mikrobiyomunun dengesini etkilediğini buldular.

Bağırsaktaki mikroplar hassas bir denge içinde yaşar. Ancak çok fazla bağırsak mikrobiyomu koruyucu maddeler tarafından gelişigüzel öldürülürse, fırsatçı patojenik bakteriler onların yerini alabilir ve bağırsakta hasara yol açabilir.

Şarku’l Avsat’ın Journal of the American Chemical Society dergisinden aktardığı habere göre Chicago Üniversitesi'ndeki çalışmanın Baş Araştırmacısı Dr. Jerry Chang ise şunları söyledi: “Nisin bileşeni gıda kontaminasyonunu önlemede çok etkili olsa da, insan bağırsak mikroplarımız üzerinde daha büyük bir etkiye sahip olabilir. Bu çalışma, bu bileşenin bağırsak mikrobiyomunun dengesini etkileyebileceğini gösteren ilk çalışmalardan biridir ve büyük olasılıkla bağırsak sağlığını da etkileyebilir, bu nedenle bu potansiyel kötü etkiye karşı koymanın ve ondan yararlanmanın yollarını arıyoruz."



Bilim insanları mesajlara "görüldü atılmasını" yaygın bir alışkanlığa bağladı

Çoğu kişi kısaltma kullansa da görünüşe göre bu şekilde yazılmış mesajlar almak istemiyor (Unsplash)
Çoğu kişi kısaltma kullansa da görünüşe göre bu şekilde yazılmış mesajlar almak istemiyor (Unsplash)
TT

Bilim insanları mesajlara "görüldü atılmasını" yaygın bir alışkanlığa bağladı

Çoğu kişi kısaltma kullansa da görünüşe göre bu şekilde yazılmış mesajlar almak istemiyor (Unsplash)
Çoğu kişi kısaltma kullansa da görünüşe göre bu şekilde yazılmış mesajlar almak istemiyor (Unsplash)

Araştırmacılar, mesajlaşırken ifadeleri kısaltan kişilerin "samimiyetsiz" göründüğünü tespit etti. Yeni çalışmaya göre bu kişilerin mesajlarına cevap almama ihtimali de artıyor.  

Pek çok kişi mesajlaşırken kelimeleri veya uzun ifadeleri birkaç harfle yazarak kısaltıyor. İnternetin ilk yıllarından miras kalan bu alışkanlık yazışmayı kolaylaştırırken kendine has bir çevrimiçi dil de ortaya çıkarıyor. 

Fakat ABD'deki Stanford Üniversitesi'nin yeni çalışmasına göre mesajlarda kısaltma kullanmak özellikle yeni bir ilişkinin başlangıcında olumsuz bir etki yaratabilir. 

Araştırmacılar, 37 ülkeden 5 bin 300'den fazla katılımcının mesajlarını inceledi ve onlarla anketler yaptı. Flört uygulamaları ve sohbet odalarını kullanan kişilerin kısaltma içeren ve içermeyen konuşmalardaki davranışları da incelendi.

Katılımcılar kendilerine gösterilen mesajları, samimiyet, çaba ve cevap verme isteği üzerinden değerlendirdi. 

Bilim insanları daha güvenilir bir sonuç almak adına farklı bağlamlardaki sohbetleri çalışmaya dahil etti.

Bulgularını Journal of Experimental Psychology: General adlı hakemli dergide yayımlayan araştırmacılar, kısaltma kullanmanın genellikle karşı tarafa samimiyetsiz geldiğini kaydetti. Ekip, kişilerin yakınlığı veya mesaj uzunluğu değiştiğinde bile kısaltmaların olumsuz etkisinin sürdüğünü gözlemledi.

Ayrıca bu davranışı sergileyen kişilerin yanıt alma olasılığının daha düşük olduğu saptandı. 

Diğer yandan çalışmanın başında yapılan anketlerde katılımcıların yüzde 99'u kısaltma kullandığını ve yüzde 84'ü bu davranışın rahatsızlık vermeyeceğini düşündüğünü bildirdi.

Yüzde 4'lük bir kısım da kısaltmaların karşı tarafın hoşuna gitmesini bekliyodu. 

Makalenin başyazarı David Fang "Mesajlaşan kişilerin kısaltmalardan hoşlanabileceğini düşündük çünkü gayriresmi bir yakınlık hissi uyandırıyordu" diyerek ekliyor: 

Bu nedenle kısaltmaların bunları kullanan kişiler hakkında olumsuz algılara yol açması bizi şaşırttı.

Araştırmacılar, kısaltmaların çaba göstermemek gibi algılandığı için böyle bir etki yarattığını düşünüyor. 

Fang, "Bulgularımız, örneğin bir ilişkinin başlangıcı ya da iyi bir izlenim bırakmamız gerektiği durumlar gibi, özellikle daha samimi görünmek ve sosyal bağları güçlendirmek istediğimizde önem kazanıyor" diye açıklıyor. 

Diğer yandan kısaltmalar her durumda kötü olmak zorunda değil. Fang, "Örneğin kuryeyle hızlıca mesajlaşırken, daha samimiyetsiz görünmeyi kabul etmek mantıklı olabilir" diyor.

Daha önceki bir araştırmada emoji kullanımının yanlış anlaşılmaya yol açabileceği bulunmuştu. Farklı ülkelerden katılımcılarla yürütülen çalışmada, emojilerin anlamının cinsiyet, kültür ve yaşa göre değiştiği görülmüştü.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, Study Finds, Journal of Experimental Psychology: General