Norovirüs hakkında ne biliyoruz nasıl korunabiliriz?

Amerika Birleşik Devletleri'nin kuzeydoğusunda enfeksiyonlar artıyor

Hastalığa yılın herhangi bir zamanında yakalanabilirsiniz ancak soğuk aylarda yakalanma ihtimaliniz daha fazla (Reuters)
Hastalığa yılın herhangi bir zamanında yakalanabilirsiniz ancak soğuk aylarda yakalanma ihtimaliniz daha fazla (Reuters)
TT

Norovirüs hakkında ne biliyoruz nasıl korunabiliriz?

Hastalığa yılın herhangi bir zamanında yakalanabilirsiniz ancak soğuk aylarda yakalanma ihtimaliniz daha fazla (Reuters)
Hastalığa yılın herhangi bir zamanında yakalanabilirsiniz ancak soğuk aylarda yakalanma ihtimaliniz daha fazla (Reuters)

Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerinden (CDC) alınan son verilere göre, kusma ve ishale neden olan oldukça bulaşıcı bir hastalık olan norovirüs vakaları son zamanlarda Amerika Birleşik Devletleri'nin kuzeydoğusunda artış gösterdi.

Gözetim verileri, norovirüs enfeksiyonlarının kış aylarında tipik olarak yaptığı gibi, ülke çapında pozitif test sonuçlarında bir artış olduğunu gösteriyor ancak kuzeydoğu eyaletleri özellikle ağır etkilendi.

Şarku’l Avsat’ın Health web sitesinden aktardığı habere göre Norovirüs hakkında bilmeniz gerekenler ve kendinizi hastalığa yakalanmaktan korumanın en iyi yolları işte bunlar:

Buffalo Üniversitesi'nde bulaşıcı hastalıklar bölümü profesörü ve şefi olan Thomas Russo'ya göre, norovirüs vakalarındaki mevcut artış endişe verici olsa da yılın bu dönemi için tipiktir. Hastalığa yılın herhangi bir zamanında yakalanabilirsiniz ancak soğuk aylarda yakalanma ihtimaliniz daha fazla. Health'e konuşan Russo, "Hastalık genellikle Kasım'dan Nisan'a kadar yayılıyor ancak genellikle Ocak ayında zirveye ulaşıyor" dedi.

Norovirüs oldukça bulaşıcı olarak kabul edilir çünkü bir kişiye hastalığı bulaştırmak için sadece 100'den az miktarda partikül gerekir. Norovirüs ile enfekte olan bir kişi dışkı ve kusmukla milyarlarca virüs partikülü saçabilir.

Virüs enfeksiyonu genellikle kış aylarında insanların yakın yerlerde bulunmasıyla birleşerek vakalarda artışa neden olmaktadır. Johns Hopkins Sağlık Güvenliği Merkezi'nde kıdemli bir akademisyen olan bulaşıcı hastalık uzmanı Dr. Amesh A. Adalja, Health'e konuştu: "Her türlü sosyal etkileşim sizi bu hastalığa sahip insanlarla temas ettirecektir."

Çoğu zaman virüs, hasta bir arkadaşa veya aile üyesine bakmak gibi enfekte bir kişiyle doğrudan temas yoluyla yayılır. Ayrıca, kontamine yiyecekleri yemek veya kontamine sıvıları içmek (bu genellikle restoranlarda olur), enfeksiyon partikülleri içeren yüzeylere dokunmak ve ardından yüzünüze veya ağzınıza dokunmak veya hasta bir kişiyle bardak veya mutfak eşyalarını paylaşmak yoluyla da bulaşır.

Kendinizi ve başkalarını nasıl koruyabilirsiniz?

Russo, norovirüsün "şu anda neredeyse her yere" yayıldığını söylese de uzun süre bu şekilde kalmayacağını umuyor.

Ne olacağını tahmin etmek imkansız olsa da uzmanlar, bahara girerken ABD genelinde artan sıcaklıkların virüsün yayılmasını yavaşlatmaya yardımcı olabileceğini öne sürdü.

Bu arada, kendinizi enfeksiyondan korumanın en iyi yolu iyi hijyen  ve belki de hijyene normalden daha fazla dikkat etmek.

Adalja, "Ellerinizi iyice yıkayın" önerisinde bulunuyor çünkü ona göre el dezenfektanı norovirüse karşı pek işe yaramıyor.

Adalja ayrıca virüs tipik olarak yemek servisi çalışanları tarafından bulaştığından bölgenizde vakalar özellikle yüksekse restoranlarda yemek yemekten kaçınmak isteyebileceğinizi söyledi.

Bulaşıcı hastalıklar konusunda uzmanlaşmış bir doktor ve Vanderbilt Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde profesör olan William Schaffner, evinizdeki birine "norovirüs" bulaşmışsa, kirlenmiş yüzeyleri çamaşır suyu solüsyonu kullanarak iyice temizlemenin önemli olduğunu açıkladı. Kapı kolları ve uzaktan kumandalar gibi sık dokunulan diğer yüzeylerin de temiz tutulması tavsiyesinde bulundu.

Resmi bir tavsiye olmasa da Russo, hasta bir kişiye bakarken maske ve eldiven takmanın yardımcı olabileceğini, çünkü virüsün kusma sırasında damlacıklar ve partiküller yoluyla yayılabileceğini sözlerine ekledi.

Russo, norovirüs için özel bir tedavi olmadığını, ancak hastalanırsanız bol su içmenin önemli olduğunu açıkladı.

Kusma ve ishal yoluyla çok fazla sıvı kaybederseniz, susuz kalabilirsiniz ve rehidrate olmak için intravenöz (IV) sıvılara ihtiyaç duyabilirsiniz.

Kendinizi daha iyi hissetmeye başladıktan sonra iki haftaya kadar virüsü yaymaya devam edebileceğiniz için el yıkama hastalar için de önemli bir tavsiyedir. Norovirüs ile enfekte olmuş kişiler, semptomlar durduktan sonra en az 48 saat boyunca başkalarıyla yakın etkileşimde bulunmamalıdır (yemek hazırlamak, sağlık hizmeti vermek de dahil)

Schaffner, çoğu insanın virüsten nispeten hızlı bir şekilde kurtulmasına rağmen, enfeksiyonun hala çok küçük çocuklarda veya yaşlılarda ciddi hastalıklara veya ölüme neden olabileceğini söyledi.

Ayrıca emetofobi olarak bilinen yoğun kusma korkusu olan kişiler de var ve bu kişiler kusmaları ya da kusan birinin yanında bulunmaları halinde büyük sıkıntı yaşayabilirler.



Listelerin zirvesindeki aksiyon izleyicileri böldü

Emmy, Grammy, Oscar ve Tony ödüllü yıldız Viola Davis, 21. yüzyılın en iyi oyuncuları arasında gösteriliyor (Amazon Prime Video)
Emmy, Grammy, Oscar ve Tony ödüllü yıldız Viola Davis, 21. yüzyılın en iyi oyuncuları arasında gösteriliyor (Amazon Prime Video)
TT

Listelerin zirvesindeki aksiyon izleyicileri böldü

Emmy, Grammy, Oscar ve Tony ödüllü yıldız Viola Davis, 21. yüzyılın en iyi oyuncuları arasında gösteriliyor (Amazon Prime Video)
Emmy, Grammy, Oscar ve Tony ödüllü yıldız Viola Davis, 21. yüzyılın en iyi oyuncuları arasında gösteriliyor (Amazon Prime Video)

Amazon Prime Video'nun yeni aksiyon filmi G20, izleyiciler tarafından "kalitesiz" diye nitelendirilmesine rağmen platformda zirveye yerleşmeyi başardı.

Geçen hafta yayına giren film, kısa sürede pek çok ülkenin izlenme listelerinde bir numaraya yükseldi. Filmde Oscar ödüllü Viola Davis, ABD Başkanı Danielle Sutton rolünde izleyici karşısına çıkıyor. Filmde Sutton, ailesini, diğer dünya liderlerini ve tüm gezegeni kurtarmak için G20 zirvesinin teröristlerce ele geçirilmesinin ardından harekete geçiyor.

"Sadece Viola Davis başarabilir"

Bazı izleyiciler filmi "beyni yakan bir kaçış fantezisi" ve "aptalca ama nostaljik bir aksiyon eğlencesi" diye tanımlarken, bir sinemaseverse şöyle dedi: 

Sadece Viola Davis gibi kalibreli bir oyuncu, bu kadar yüzeysel yazılmış, yeşil perdeye bulanmış bir filmi izlenebilir kılabilirdi.

Eleştirmenlerin yorumları ise genellikle daha olumlu yönde oldu, özellikle de Davis'in performansına dikkat çekildi. 

Birleşik Krallık merkezli Guardian gazetesinden Benjamin Lee, "Aksiyon sahneleri yeterli düzeyde; asıl keyif, koreografi değil Davis'in hem başkan hem oyuncu olarak sunduğu duygusal arınmada yatıyor" yorumunu yaptı. 

Flickering Myth'ten EJ Moreno ise Viola Davis'e övgüler yağdırdığı incelemesinde "1990'ların görkemli aksiyon filmlerine dönüş gibi... Günümüzde tam da buna ihtiyacımız var" dedi.

IndieWire'dan Kate Erbland, filmin "eğlenceli fikirlere sahip olduğunu" ve Davis'in "bu tarzın altında kalmadan zarafetle parladığını" belirtti.

Indian Express'ten Rohan Naahar, 5 üzerinden sadece iki yıldız verdiği incelemesinde "G20 abartılmış, ucuz bir film. Amazon'un bu film için para alması değil, size para vermesi gerekirdi" sözleriyle filmi yerden yere vurdu. 

"Adrenalin dolu bir yolculuk"

Seyirciler de ikiye bölündü. Kimi filmi "sinematik bir nakavt" diye nitelerken, Patti N adlı kullanıcı, "Viola Davis'i seviyorsanız veya sadece biraz eğlenmek istiyorsanız mutlaka izleyin" ifadelerini kullandı.

Eleştiri derleme sitesi Rotten Tomatoes'da yorum yapan bir sinemasever, "Viola Davis yeni bir aksiyon yıldızı olarak adeta bir keşif. Patricia Riggen'ın yönetmenliği ise tempoyu sürekli yüksek tutuyor. Kaçırmayın!" dedi. 

Başka biri çıtayı bir adım daha yukarı taşıyarak şöyle yazdı: 

Onlarca yıldır hiçbir filmden bu kadar keyif almamıştım.

Google'da yorum bırakan biriyse şu sözlerle övgüde bulundu: 

Hayatım boyunca aksiyon filmleri izledim ve beni etkilemek gerçekten kolay değil ama G20 bunu başardı. İlk sahneden son ana kadar yüksek tansiyonlu, adrenalin dolu bir yolculuktu.

Filmde 59 yaşındaki Davis'e Antony Starr, Douglas Hodge, Ramón Rodríguez, Marsai Martin ve Clark Gregg eşlik ediyor.

G20, halen Amazon Prime Video üzerinden izlenebiliyor.

Independent Türkçe, Metro, Indian Express, Flickering Myth, Guardian, IndieWire