20 milyar dolarlık hazineyle 1708'de batan İspanyol kalyonunun peşine düşüldü

Hükümet, amatör hazine avcılarını uzak tutmak için geminin konumunu saklıyor

İspanyol kalyonu San Jose, 1708'de gerçekleşen savaşta battı (Kolombiya Donanması)
İspanyol kalyonu San Jose, 1708'de gerçekleşen savaşta battı (Kolombiya Donanması)
TT

20 milyar dolarlık hazineyle 1708'de batan İspanyol kalyonunun peşine düşüldü

İspanyol kalyonu San Jose, 1708'de gerçekleşen savaşta battı (Kolombiya Donanması)
İspanyol kalyonu San Jose, 1708'de gerçekleşen savaşta battı (Kolombiya Donanması)

Kolombiya hükümeti, 1708'de Karayipler'de batan bir İspanyol gemisinin 20 milyar dolar değerinde altın, gümüş ve zümrüt içeren batık hazineye sahip olabileceğini söyledi ve bu efsanevi kalyonu keşfetme planlarını açıkladı.

Kolombiya hükümeti, "gemi enkazlarının kutsal kasesi" unvanı verilmiş San Jose kalyonunun enkazını araştırmak üzere hükümet tarafından düzenlenen bir keşif gezisi başlattığını belirtti.

Tarihi kayıtlar, geminin Güney Amerika'daki İspanyol kolonilerinden toplanan, 100'den fazla çelik sandık dolusu zümrüt, milyonlarca altın ve gümüş sikke de dahil bir servet taşıdığını öne sürüyor. 

1698'de denize indirilen gemi, Yeni Dünya'dan İspanya Kralı V. Philip'in sarayına giderken Cartagena'nın güneyindeki Barú Adası açıklarında bir savaşta batmıştı. Değerli eşya yüklü gemi, bunları kraliyet hazinesi için taşıyordu.

Tarihçiler geminin Barú yakınlarında bir İngiliz filosuyla karşılaştığını ve ardından çıkan savaşta efsanevi kalyonun barut depoları patlayarak gemiyi yok ettiğini ve 500'den fazla mürettebatın hayatını kaybettiğini söylüyor.

Woods Hole Oşinografi Enstitüsü'nün daha önce yaptığı bir keşif gezisi 2015'te batık kalyonun yerini tespit etmişti ancak hazinenin kurtarılması için henüz bir girişimde bulunulmadı.

Kolombiya cuma günü yaptığı açıklamada, bu kalyonu araştırmak için sadece 2024'te yaklaşık 4,5 milyon dolar yatırım yapacağını söyledi.

Hükümet, amatör hazine avcılarını caydırmak için keşif gezisinin yerini gizli tutuyor.

San Jose kalyonu enkazının Kolombiya Donanması tarafından yayınlanan videosundan bir görüntü (Kolombiya Donanması)
San Jose kalyonu enkazının Kolombiya Donanması tarafından yayınlanan videosundan bir görüntü (Kolombiya Donanması)

Araştırmacılar, yaklaşık 600 metre derinlikteki gemi enkazının etrafındaki suyu keşfetmek için yeni teknoloji kullanmayı umuyor.

Şimdiye kadar okyanus bilimciler, kalyonun içindekileri çıkarmanın en iyi yollarını anlamak için deniz derinliği analizini ve okyanus yatağının toprak çalışmalarını kullandı.

Hükümet, nisan ve mayıs arasında batık geminin yüzeyinden hazinenin bir kısmını çıkarmak için su altı robot teknolojisini kullanmayı planlıyor.

Bu, geminin diğer kısımlarındaki hazinenin sudan çıktığındaki durumunun belirlenmesini de sağlayabilir. 

Geminin keşfi, İspanya'nın ödülün kendilerine ait olduğunu iddia etmesi ve Bolivya'nın hazinelerin, İspanyol sömürgeciler tarafından değerli metaller için madencilik yapmaya zorlanan yerli Qhara Qhara ulusuna ait olduğunda ısrar etmesiyle, geminin velayetiyle ilgili bir çekişmeyi ateşlemişti. 

Kolombiya Devlet Başkanı Gustavo Petro, enkazı kurtarmak ve ülke içinde kalmasını sağlamak için hükümetin kendi kaynaklarını kullanmak istiyor.

Yetkililer, keşif gezisinin batık hazineyi keşfetmekten çok kültürel nedenlerle planlandığını ve asıl amacın gemi batmadan önce gemideki yüzlerce kişinin hayatını anlamak olduğunu söyledi. 

Kolombiya Kültür Bakanı Juan David Correa, Associated Press'e yaptığı açıklamada "Gerçek hazine tarihtir" dedi.

Independent Türkçe



Otizmde devrim niteliğinde gelişme

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

Otizmde devrim niteliğinde gelişme

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

Araştırmacılar, otizmin 4 alt tipini keşfederek bu genetik durumun altında yatan biyolojiyi anlamaya yönelik "dönüştürücü bir adım" attı.

Princeton Üniversitesi ve Simons Vakfı'ndan bilim insanları, otizm kohort çalışması SPARK'taki 5 bin çocuğun verilerini analiz ederek bireyleri özellik kombinasyonlarına göre gruplandırdı.

Araştırmacılar belirli özelliklerle ilgili genetik bağlantılar aramak yerine, sosyal etkileşimlerden tekrarlayan davranışlara ve gelişimsel kilometre taşlarına kadar 230'dan fazla özelliği her bir kişide değerlendirdi.

Bu analiz sayesinde otizmin farklı genetik varyasyon modellerine sahip 4 alt tipini tanımlamayı başardılar.

Flatiron Enstitüsü'nde yardımcı araştırmacı bilim insanı ve çalışmanın ortak başyazarı Natalie Sauerwald, "Otizmin tek bir biyolojik hikayesi değil, birden fazla farklı anlatısı olduğunu görüyoruz" diyor.

Bu, geçmişteki genetik çalışmaların neden genellikle yetersiz kaldığını açıklamaya katkı sağlıyor; aslında birbirine karışmış birden fazla farklı bulmacaya baktığımızı fark etmeden bir yapbozu çözmeye çalışıyorduk. Bireyleri ilk başta alt tiplere ayırana kadar resmin tamamını, genetik örüntüleri göremedik.

Bu 4 alt tip Sosyal ve Davranışsal Zorluklar, Gelişimsel Gecikmeyle Birlikte Karma OSB (Otizm Spektrum Bozukluğu), Orta Derecede Zorluklar ve Geniş Çaplı Etkilenme olarak belirlendi.

İlk tip, otizmi olmayan çocuklarla benzer bir hızda gelişimsel kilometre taşlarına ulaşan fakat genellikle dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, anksiyete veya depresyon gibi eşlik eden sorunlar yaşayan çocukları kapsıyor.

İkinci tipte gelişimsel kilometre taşlarına ulaşmada gecikme görülürken eşlik eden rahatsızlıklara dair herhangi bir belirtiye rastlanmıyor.

Üçüncü tip olan Orta Derecede Zorluklar'da otizmle ilgili temel davranışlar olsa da diğer gruplar kadar güçlü değil. Otizmi olmayan çocuklarla benzer bir hızda kilometre taşlarına ulaşıyor ve eşlik eden rahatsızlıklar görülmüyor.

4. tipte en uç ve geniş kapsamlı zorluklar yaşanıyor.

Katılımcıların yüzde 37'sinin yer aldığı birinci ve yüzde 34'ünün bulunduğu üçüncü tip en yaygın gruplar. Yüzde 19'unu içeren ikinci ve yüzde 10'unun olduğu 4. tiplerse en nadir olanlar. 

Bulgular, genetik farklılıkların "yüzeyde benzeyen klinik görünümlerin ardındaki farklı mekanizmalara işaret ettiğini" vurguluyor.

Örneğin hem Geniş Çaplı Etkilenme hem de Karma OSB gruplarındaki çocuklar gelişimsel gecikme ve zihinsel engellilik gibi bazı önemli özellikleri paylaşıyor. Ancak ilk grupta, ebeveynlerden geçmeyen de novo mutasyonların en yüksek oranı görülürken, ikinci grubun nadir kalıtsal genetik varyantları taşıma olasılığı daha fazla.

Bulgular otizmin sadece 4 alt tipi olduğu anlamına gelmiyor; en az 4 tane bulunduğunu ve bunların hem klinik seviyede hem de genom düzeyinde araştırmalar için anlamlı olduğunu gösteren veri odaklı bir çerçevenin keşfedilmesini sağlıyor.

Otizmle mücadele eden ailelerin, çocuklarının hangi otizm alt tipine sahip olduğunu bilmesi yeni bir netlik, kişiye özel bakım, destek ve topluluk imkanı sunabilir.

Independent Türkçe