Kanseri önlemenin pratik yolları

Kanseri önlemenin pratik yolları
TT

Kanseri önlemenin pratik yolları

Kanseri önlemenin pratik yolları

Hindistan’da kanser, 2022’de tahmini 19 bin vakayla büyük bir sağlık yükünü oluşturdu. Ülkede her dakika yaklaşık iki kişiye kanser teşhisi konuluyor. Akciğer ve gastrointestinal sistem kanserlerinin yanı sıra baş, boyun, meme, rahim ağzı ve yumurtalık kanserleri sık görülen kanser türleri arasında yer alıyor. Şarku’l Avsat’ın Onlymyhealth sitesinden aktardığına göre SL Raheja Hastanesi’nde Cerrahi Onkolog Dr. Kirti Bhushan “Kanserin genetiğinin ve biyolojik davranışının anlaşılmasında büyük ilerleme kaydedildi. Bu bağlamda iki ana gözlem yapıldı. Birincisi, genetik ve aile öyküsü kanser vakalarının yüzde 10-15’ine katkıda bulunurken, diyet ve yaşam tarzı değişikliği ile ilgili faktörler yüzde 85-90’ına katkıda bulunuyor. İkincisi de kanser bir gecede ortaya çıkan bir olgu olarak karşımıza çıkmıyor” dedi. Bhushan “Normal bir hücrenin kansere dönüşmesi yıllar süren bir süreçtir… Aralarında farklı aşamalar vardır, dolayısıyla beslenme ve yaşam tarzında bazı ayarlamalar yaparsak kanserin ortaya çıkmasını ve bu ara aşamaların gelişimini durdurabiliriz” ifadelerine yer verdi.

Gençlerde kanserle baş etme stratejileri

Mevcut anlayış, yaşam tarzı değişiklikleri yapılırsa kanserin önlenebileceğine dayanıyor. Yaşam tarzı değişikliklerine bağlı kalmanın faydalarının, yaşam tarzı bozukluklarıyla ilişkili risklerden çok daha ağır bastığını tam olarak anlamamız ve bu ayarlamaları erkenden yapmamız en iyisidir.

Dr. Bhushan’a göre yaşam tarzında değişiklik yapmak kanseri uzak tutmaya yardımcı olabilir. Bunun için şunlar gerekiyor:

- Sigara içmekten kaçının

- Tütünün her türlüsünü tüketmekten kaçının

- Hijyeninizi koruyun ve bakterilerle enfeksiyonu önleyin:

İnsan papilloma virüsü (HPV), hepatit B virüsü (HBV), hepatit C virüsü (HCV) ve Helicobacter Pylori bakterileri ile enfeksiyondan kaçının.

- Enfeksiyonlara karşı aşı olun.

- Radyasyona maruz kalmaktan kaçının:

Tedaviye bağlı radyasyondan kaçınılamazken, röntgen, UV radyasyonu (güneş yoluyla) veya iş yerindeki kimyasallara (asbest, silikon vb.) maruz kalma gibi bazı durumlardan kesinlikle kaçınabilirsiniz.

- Alkol içmekten kaçının

- Antioksidanlar, vitaminler ve mineraller almak için daha fazla meyve ve sebze yiyin

- Protein, lif açısından zengin ve düşük düzeyde yağ içeren bir diyet uygulayın

- İşlenmiş et tüketiminin azaltın

- Daha aktif olun ve haftada en az 5 saat egzersiz yapın

- Vücut kitle indeksi 30’un altında olan sağlıklı bir kiloyu koruyun

- Belirli bir rutini takip edin

- Meditasyon, yoga ve doğru zamanda yemek yiyerek düzenli olun

- Yeterli uykuya dikkat edin

- İş-yaşam dengesini iyi bir şekilde sağlayın

- İlaç tüketimini azaltın:

Hormon replasman tedavisi (HRT) gibi özel olarak reçete edilmediği sürece bu geçerlidir.

- 40 yaşından sonra periyodik olarak muayene olun:

Ailenizde güçlü bir kanser, kalp hastalığı, diyabet vb. geçmişi varsa daha erken periyodik muayenelere başlamanız önerilir.

- Hava kirliliğine maruz kalmaktan kaçının:

Dışarı çıkarken maske kullanın, doğru bir şekilde takın. Gerekirse bir iç mekan hava temizleyici kullanın.

Önleme açısından en iyi saldırı, iyi bir savunmadır. Temel yaşam tarzı değişiklikleri yapıldığı takdirde 10 kanser vakasından en az 4’ü önlenebilir. Bu yüzden iyi yiyin, iyi uyuyun, aktif olun ve sigara içmeyin.



Çin'deki kurban çukurlarında 3 bin yıllık ipek kalıntısı keşfedildi

Asya'daki ipekböceği yetiştiriciliği binlerce yıl önceye dayanıyor (Pexels)
Asya'daki ipekböceği yetiştiriciliği binlerce yıl önceye dayanıyor (Pexels)
TT

Çin'deki kurban çukurlarında 3 bin yıllık ipek kalıntısı keşfedildi

Asya'daki ipekböceği yetiştiriciliği binlerce yıl önceye dayanıyor (Pexels)
Asya'daki ipekböceği yetiştiriciliği binlerce yıl önceye dayanıyor (Pexels)

Çin'deki 3 bin yıllık kurban çukurlarında ipek kalıntıları tespit edildi. Araştırmacılar değerli lifin, dini ritüellerde kullanıldığını düşünüyor. 

Asya ülkesinin Siçuan eyaletinde yer alan arkeolojik kazı alanı Sanxingdui'de binlerce yıllık kuban çukurları ortaya çıkarılyor.

Bugüne kadar çukurlarda altın ve tunç gibi maddelerden yapılan eserlerin yanı sıra çeşitli hayvanların kalıntıları da bulunuyor.

Shang Hanedanı (MÖ 1600 - MÖ 1100) dönemine ait 6 çukurda, tunç ve yeşim taşı gibi maddelerden yapılan yanmış eserler ve kül katmanları saptanmıştı. Bazı eserlerde kumaş izleri gören bilim insanları bunun ipek olup olmadığını araştırdı.

İpek Yolu'na adını veren lif, kapsamlı ticaret yollarının kurulmasında önemli bir yere sahipti. Ayrıca eski kayıtlarda Çinlilerin ipekböceği yetiştirdiği geçse de ipeğin kolay bozunması nedeniyle geçmişi net bir şekilde belirlenemiyordu.

Bulgularını hakemli dergi Scientific Reports'ta 25 Kasım Pazartesi günü yayımlayan ekip, gelişmiş tekniklere başvurarak maddenin ipek olduğunu doğruladı.

Bilim insanları yaklaşık 3 bin yıl önceye tarihlenen çukurlarda bulunan eserlerin yanma belirtileri taşımasını dini ritüellere bağlıyor. Ekip, bunların tapınaklarda kullanıldıktan sonra "bilinmeyen nedenlerden dolayı" yer altına gömüldüğünü söylüyor.

Tunç ve yeşim taşından yapılan, "ızgara benzeri bir eşya" üzerinde tespit edilen ipek de muhtemelen ritüellerde kullanılıyordu. 

Araştırmacılar, ipeğin dini törenlerde "Cennet ve Dünya arasında iletişim kurmak için bir malzeme taşıyıcı" görevi görmüş olabileceğini öne sürüyor. 

Bu teori, ipeğin genellikle ölülerin öteki dünyayla bağlantı kurmasını sağlama amacıyla cenaze giysilerinde kullanıldığıni ifade eden tarihi metinlerle de örtüşüyor.

Bulgular, Tunç Çağı'nın ilk dönemlerinde ipeğin önemli bir yer edindiği düşüncesini destekliyor. Araştırmacılar makalede şöyle yazıyor:

Sanxingdui arkeolojik kazı alanında ipek izlerinin ve kalıntılarının ilk kez keşfedilmesi, ipeğin ritüel bağlamında kullanımına dair arkeolojik kanıtlar sunuyor ve 3 bin yıl önceki antik Shu halkının dinlerini nasıl ifade ettiğine dair daha fazla bilgi sağlıyor.

Independent Türkçe, IFL Science, Phys.org, Scientific Reports