عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
YAŞAM

ABD'li fast food devinin "dinamik fiyatlandırma" planı tartışma yarattı

"Bu Taylor Swift konseri bileti mi?"

Wendy's'in dinamik fiyatlandırma sistemi, fast food sektörünün geleceğinde belirleyici olabilir (Unsplash)
Wendy's'in dinamik fiyatlandırma sistemi, fast food sektörünün geleceğinde belirleyici olabilir (Unsplash)
TT
TT

ABD'li fast food devinin "dinamik fiyatlandırma" planı tartışma yarattı

Wendy's'in dinamik fiyatlandırma sistemi, fast food sektörünün geleceğinde belirleyici olabilir (Unsplash)
Wendy's'in dinamik fiyatlandırma sistemi, fast food sektörünün geleceğinde belirleyici olabilir (Unsplash)

ABD'li fast food devi Wendy's ürün satışında dalgalı fiyat uygulamasına geçmeyi planlıyor. 

Ülkenin önde gelen medya kuruluşlarından CNN'in dünkü haberinde, Wendy's'in 2025 itibarıyla "dinamik fiyatlandırma" sistemini denemeye başlayacağı aktarıldı. 

Bu kapsamda restorandaki ürün ve menülerin fiyatları yoğun saatlerde artarken, müşterilerin şubelere daha az uğradığı zamanlarda düşecek.

Proje kapsamında 20 milyon dolar yatırım yapılacağı ve dinamik fiyatlandırma sistemine uygun elektronik menüler geliştirileceği bildirildi. Bu dijital menülerde fiyatlar söz konusu sisteme göre gerçek zamanlı şekilde değişecek.

Wendy's CEO'su Kirk Tanner, menülerin yapay zeka destekli bir teknolojiyle çalışacağını söylerken, fiyatların ne ölçüde değişeceğine dair bilgi vermedi.

Firmadan yapılan açıklamada, "Dinamik fiyatlandırma, Wendy's'in rekabet ve esneklik kapasitesini artıracak" dendi. 

Değişikliklerin Wendy's'in cep telefonu uygulamasına yansıtılacağı da aktarıldı. Firmanın uygulamayı dinamik fiyatlandırma sistemine göre güncellemek için yaklaşık 15 milyon dolar harcaması öngörülüyor.

Fast food devi McDonald's da benzer bir uygulamaya gitmişti. Fakat fiyatların fazla artması müşterilerden tepki toplamıştı. McDonald's CEO'su Chris Kempczinski, 6 Şubat'taki açıklamasında "Evde yemek daha ucuza geliyor" diyerek fiyatlarda ayarlamaya gidileceğini söylemişti.

Öte yandan uzmanlar, fast food sektöründeki dinamik fiyatlandırma projelerine farklı açılardan yaklaştı. 

Gıda sektörüyle ilgili haberler yayımlayan Restaurant Business dergisinin genel yayın yönetmeni Jonathan Maze, dinamik fiyatlandırmayı "dönüm noktası" diye niteledi. Maze, Wendy's'in sisteminin rağbet görmesi durumunda bu sistemin diğer firmalar tarafından da deneneceğini söyledi.

ABD merkezli varlık yönetim şirketi oXYGen Financial'ın CEO'su Ted Jenkin ise "Bu Taylor Swift konseri bileti mi?" diyerek uygulamaya tepki gösterdi. Jenkins şunları söyledi: 

Halihazırda artan fiyatlarla ilgili endişeler varken, günün saatine göre bir hamburger ve patates kızartmasının size ne kadara mal olacağını düşünmek zorunda kalmak, yapmak isteyeceğiniz son şey.

Independent Türkçe, CNN, New York Post, CBS

Daha fazlasını oku

 
 
YAŞAM

İlk kez bir Antik Mısırlının tam genomu çözüldü

Üç boyutlu taramayla yüzü oluşturulan kişinin, ileri yaşlarda hayatını kaybettiği saptandı (Caroline Wilkinson/Liverpool John Moores Üniversitesi)
Üç boyutlu taramayla yüzü oluşturulan kişinin, ileri yaşlarda hayatını kaybettiği saptandı (Caroline Wilkinson/Liverpool John Moores Üniversitesi)
TT
TT

İlk kez bir Antik Mısırlının tam genomu çözüldü

Üç boyutlu taramayla yüzü oluşturulan kişinin, ileri yaşlarda hayatını kaybettiği saptandı (Caroline Wilkinson/Liverpool John Moores Üniversitesi)
Üç boyutlu taramayla yüzü oluşturulan kişinin, ileri yaşlarda hayatını kaybettiği saptandı (Caroline Wilkinson/Liverpool John Moores Üniversitesi)

Bilim insanları ilk kez bir Antik Mısırlının tüm genomunu diziledi. Yaklaşık 4 bin 500 yıl önce yaşayan adamın kalıntıları, antik uygarlıktan gelen en eski genetik veriyi de sunuyor.

Uzmanlar, bölgenin sıcak iklimi DNA'nın kolayca bozunmasına yol açtığı için Antik Mısır'dan genetik kayıtlar bulmanın epey zorlu bir iş olduğunu söylüyor. Ayrıca bu toplumda yaygın olan mumyalama da yumuşak dokuları muhafaza etmesine karşın DNA'nın düzgün bir şekilde korunmasını engelliyor.

Bugüne kadar Antik Mısır'dan sadece üç kişinin genomunun bir kısmı dizilenmişti. Ayrıca bu kişiler uygarlığın daha geç dönemlerinde yaşamıştı. 

Bulguları önde gelen hakemli dergi Nature'da dün (2 Temmuz) yayımlanan çalışmadaysa, bu örneklerden en az bin yıl daha önceye ait bir genom ilk kez tamamen dizilendi. 

Kahire'nin güneyindeki Nuwayrat köyünde 1900'lerin başında bulunan kalıntılar, kayaya oyulmuş bir mezarın içine yerleştirilmiş bir çömlek kabın içindeydi.

Liverpool John Moores Üniversitesi'nden Dr. Adeline Morez Jacobs liderliğindeki araştırmacılar, 4 bin 500 ila 4 bin 800 yıl önce yaşamış kişinin kemiklerini inceledi. Ayrıca dişinden aldıkları örneklerle genomunu dizileyen ekip, Antik Mısırlı hakkında eşsiz bilgiler elde etti.

VFDGH
Adamın kalıntılarını içeren çömlek 1902'de keşfedilmişti (Garstang Arkeoloji Müzesi/Liverpool Üniversitesi)

İlk piramitler inşa edilirken yaşayan kişinin kalıntıları, 44-64 yaşında ölen bir erkek olduğuna işaret ediyor. Makalenin yazarlarından Joel Irish, MÖ 2855 ila 2570'de hayatını kaybeden adam hakkında "Öldüğünde muhtemelen 60'lı yaşlarındaydı, ki bu o dönem için inanılmaz derecede ileri bir yaş" diyor.

Bilim insanları kişinin genetik materyalinin yüzde 80'inin beklendiği gibi Kuzey Afrika kökenine sahip olduğunu tespit etti. Ancak yüzde 20'si, Batı Asya ve Mezopotamya bölgesindeki insanlara dayanıyordu.

Araştırmacılar Antik Mısır ve Mezopotamya halkları arasında bir ilişki olduğunu uzun zamandır düşünüyordu. Arkeolojik bulgular bu etkileşime güçlü kanıtlar sunsa da bugüne kadar genetik bir veri elde edilememişti. 

Harvard Üniversitesi'nden Iosif Lazaridis, yer almadığı çalışmanın bulguları hakkında "Bu örnek bize, bu kadar erken bir tarihte Mısır'da çoğunlukla Kuzey Afrikalı soyundan gelen ancak Mezopotamya'dan da bir miktar soy katkısı olan insanlar olduğunu söylüyor" diyor: 

Bu coğrafi açıdan mükemmel derecede mantıklı.

Araştırmacılar bulunan kemiklerde artrit ve osteoporoz belirtilerinin yanı sıra yaşamının büyük bölümünde aşağı baktığını ve öne doğru eğildiğini gösteren işaretler tespit etti. Ayrıca kollarını uzun süre önünde tuttuğunu, ağır malzemeler taşıdığını ve sert yüzeylere oturduğunu gösteren bulgulara rastlandı. 

Ekip bu verilere dayanarak bu kişinin ağır işçilik yaptığı ve muhtemelen çömlekçi olduğu sonucuna vardı. Irish çömlekçi çarkının da Mısır'a bu dönemde geldiğini söyleyerek ekliyor:

Öte yandan bir çömlekçiye genellikle böyle üst sınıf bir cenaze töreni düzenlenmez. Belki de olağanüstü yetenekli ya da başarılı olduğu için sosyal statüsü yükselmişti.

Bilim insanları Antik Mısır ve Mezopotamya ilişkisine ışık tutan yeni çalışmanın sadece tek bir genom örneğine dayandığına ve daha fazla kanıt bulmayı beklediklerine değiniyor. Bu sayede iki bölgede yakın zamanda ortaya çıkan yazının kökenlerini ve farklı toplumlar arasındaki göçleri daha iyi anlamayı umuyorlar.

Makalenin ortak yazarı Dr. Linus Girdland-Flink "Bu, insan genetik varyasyonu bulmacasının sadece bir parçası: Bugüne kadar yaşamış her insan ve onların genomu bu bulmacanın benzersiz bir parçasını oluşturuyor" diyerek ekliyor:

Hiçbir zaman herkesin genomunu dizileyemeyeceğiz ancak insanlık tarihinde bugün kim olduğumuzu şekillendiren önemli olayları doğru bir şekilde yeniden yapılandırmak için dünyanın dört bir yanından yeterince çeşitli örnek toplamayı umuyoruz.

Independent Türkçe, CNN, New Scientist, Nature