Obezite ameliyatı şeker hastalarını nasıl etkiliyor?

Obezite ameliyatı, kişinin kilo vermesine yardımcı olmak için sindirim sisteminde değişikliklerin yapıldığı bir prosedür (Reuters)
Obezite ameliyatı, kişinin kilo vermesine yardımcı olmak için sindirim sisteminde değişikliklerin yapıldığı bir prosedür (Reuters)
TT

Obezite ameliyatı şeker hastalarını nasıl etkiliyor?

Obezite ameliyatı, kişinin kilo vermesine yardımcı olmak için sindirim sisteminde değişikliklerin yapıldığı bir prosedür (Reuters)
Obezite ameliyatı, kişinin kilo vermesine yardımcı olmak için sindirim sisteminde değişikliklerin yapıldığı bir prosedür (Reuters)

Yeni bir çalışma, obezite ameliyatının (Bariatrik cerrahi) tip 2 diyabetli hastalar için uzun vadeli faydalara yol açtığını ve daha iyi kan şekeri kontrolünü sağlamasının yanı sıra uzun vadede ilaç ihtiyacını azalttığını ortaya çıkardı.

CNN’in haberine göre, çalışmada, bazıları kilo verme ameliyatı geçiren, bazıları ise sağlıklı bir kiloya ulaşmak için ilaç almak ve yaşam tarzı değişiklikleri yapmak gibi cerrahi olmayan yöntemlere başvuran tip 2 diyabetli 262 kişinin kan şekeri düzeyleri ve ilaç kullanımları karşılaştırıldı.

Hastaların durumu 12 yıl boyunca takip edildi. Pittsburgh Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, kilo verme ameliyatı geçiren katılımcıların kan şekeri seviyelerinin önemli ölçüde düşük olduğunu ve ameliyat olmayanlara göre diyabet ilaçlarını daha az almaları gerektiğini gözlemledi.

Araştırmaya katılan Dr. Thomas Wadden “Sonuçlarımız, tip 2 diyabetin kontrolünü iyileştirmede obezite cerrahisinin uzun vadeli etkinliğine dair bugüne kadarki en güçlü kanıtları sağlıyor” ifadelerini kullandı.

Obezite ameliyatı, Ulusal Diyabet ve Sindirim ve Böbrek Hastalıkları Enstitüsü’ne göre kişinin kilo vermesine yardımcı olmak için sindirim sisteminde değişikliklerin yapıldığı bir prosedüre dayanıyor.

Araştırmada yer almayan Stanford Health Care Endokrinoloji Kliniği başkanı Dr. Marilyn Tan, CNN’e, bu ameliyat sonucunda gıda alımının azalması ve nörohormonal değişikliklerin, kan şekerinin düşmesine ve dolayısıyla tip 2 diyabetin tedavisine neden olabileceğini söyledi.

Tan “Ameliyat seçeneği geleneksel diyabet ilaçlarını alma seçeneğine göre daha zor olsa da, aynı zamanda uzun vadeli sağlığa da bir yatırımdır” ifadelerini kullandı.

Araştırmacılar, JAMA dergisinde yayınlanan yeni çalışmada, bu bulguların daha fazla sigorta şirketini tip 2 diyabetli hastalar için bariatrik cerrahiyi karşılamaya teşvik edeceğini umduklarını belirterek, bunun ‘söz konusu bireyler için oldukça etkili ve uzun süreli bir tedavi’ olduğunu vurguladı.

Daha önce 2022’de yayınlanan bir çalışma, kilo verme ameliyatının, obez kişilerde çeşitli kanser türlerine yakalanma ve hastalıktan ölüm riskinin azalmasıyla ilişkili olduğunu belirtti.



Akıllı telefonlardaki sistem, ayda 300 deprem tespit etti

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

Akıllı telefonlardaki sistem, ayda 300 deprem tespit etti

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

Bilim insanları, Android akıllı telefonları gerçek zamanlı deprem dedektörlerine dönüştüren yeni bir sistem geliştirerek büyük bir sarsıntıdan önce halkı daha hızlı uyarma potansiyeline sahip bir yol buldu.

Google, ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu (US Geological Survey/USGS) ve diğer araştırmacıların geliştirdiği sistem, milyonlarca telefondan alınan verileri kullanarak bir depremden kaynaklanan en erken sarsıntı sinyallerini tespit ediyor.

Bir cihaz kümesi aynı yer hareketini kaydettiğinde, sistem bunu işaretleyerek yakın bölgelerdeki diğer cihazlara uyarı gönderiyor.

Science'ta yayımlanan çalışma, ağın ayda 300'den fazla deprem tespit ettiğini ortaya koydu. Uyarıların gönderildiği bölgelerde, daha sonra depremi hissettiğini bildiren kişilerin yüzde 85'i uyarıyı aldığını söyledi. Yüzde 36'sı sarsıntı başlamadan önce, yüzde 28'i sarsıntı sırasında ve yüzde 23'ü de sarsıntıdan sonra uyarı almış.

Çalışmada sistemin, geleneksel sismik sensörlerin yerini almasa da yoğun bilimsel ağlara sahip olmayan bölgelerde ölçeklenebilir, düşük maliyetli bir erken uyarı aracı sunabileceği belirtiliyor. Yazarlar bunun özellikle akıllı telefonların yaygın ancak sismometrelerin nadir bulunduğu, gelişmekte olan ülkeler için umut vaat ettiğini söylüyor.

Google yaptığı açıklamada, sistemin insanlara "uyarı vererek sarsıntı başlamadan önce birkaç değerli saniye" kazandırabileceğini ifade ediyor.

Bu saniyeler bir merdivenden inmek, tehlikeli nesnelerden uzaklaşmak ve korunmak için yeterli zamanı sağlayabilir.

Uyarılar, deprem sırasında daha yıkıcı olan S dalgalarından önce gelen ve hızlı hareket eden P dalgalarının saptanmasına dayanıyor. Yeterli sayıda telefon P-dalgalarını tespit ederse sistem, sarsıntıyı hissetmesine belki de birkaç saniye kalan kullanıcılara uyarılar gönderiyor. Bu saniyeler korunmak, bir ameliyatı durdurmak ya da kritik altyapıyı duraklatmak için yeterli olabilir.

2020'de çıkmaya başlayan Android Deprem Uyarı Sistemi halihazırda Birleşik Devletler, Japonya, Yunanistan, Türkiye ve Endonezya gibi çeşitli ülkelerde kullanılıyor. Doğrudan Android işletim sistemine yerleştirilen teknoloji, kullanıcıların ayrı bir uygulama indirmesini gerektirmiyor.

cdfgthy
Harita, Android'in deprem uyarı sisteminin aktif olduğu ülkeleri (açık yeşil) gösteriyor. Kırmızı ve sarı sırasıyla güçlü (MMI 5+) ve hafif (MMI 3-4) sarsıntıların yaşandığı alanlar. Gri noktalar uyarı verilmeyen algılamaları gösteriyor. Kaliforniya, Oregon ve Washington'daki uyarılar (koyu yeşil) ShakeAlert'ten geliyor (Google)

Araştırmacılar doğruluk oranı bilimsel sensörler kadar yüksek olmasa da akıllı telefonlardan gelen uyarıların en çok işe yaradığı yerlerin, telefon yoğunluğu ve güvenilir veri bağlantıları yüksek seviyedeki kentsel alanlar olduğunu tespit etti. 

Çalışma, MyShake uygulaması gibi daha önceki kitle kaynaklı deprem uygulamalarının üzerine inşa edilse de milyonlarca cihaza gömülü olması sisteme fayda sağlıyor.

Yazarlar, "Kitle kaynaklı sistemlerin giderek daha önemli hale geleceğine inanıyoruz" ifadelerini kullanıyor. 

Geleneksel sensörleri kişisel cihazlardan gelen verilerle birleştirerek daha dayanıklı, kapsayıcı erken uyarı sistemleri oluşturmak mümkün.

Independent Türkçe