Batarya teknolojisinde yeni yaklaşım, performansı yükseltmeyi vaat ediyor
Fotoğraf: Reuters
Bilim insanları küresel elektrifikasyonun köşe taşı olan batarya teknolojisinde, bunların daha hızlı şarj olması, daha uzun süre dayanması ve sıcaklık dalgalanmalarıyla daha iyi başa çıkabilmesi adına atılımlar yapmak için yarışıyor.
Bataryalar sadece elektrikli araçlara güç sağladıkları için değil, aynı zamanda Güneş panelleri ve rüzgar türbinleri gibi yenilenebilir kaynaklardan elde edilen temiz enerjiyi depoladıkları için de iklim kriziyle mücadelenin kilit bir parçası.
Çarşamba günü yayımlanan bir araştırma makalesinde detaylandırılan yeni bulgular lityum iyon bataryanın, şarj ve deşarj olmasını sağlayan çözelti olan elektrolitini değiştirerek geliştirilebileceğini öne sürüyor. Lityum iyon halihazırda elektrikli araçlar ve temiz enerji depolamadaki ana batarya türü.
Hangzhou'daki Zhejiang Üniversitesi ve Pekin Teknoloji Enstitüsü'nden araştırmacılar, elektrolitte iyileştirmeler yapmanın zor olduğunu çünkü hem yüksek iletkenlik hem de düşük çözünme enerjisi gerektirdiğini, bunun da bataryaların döngü ömrünü sınırlayabileceğini söylüyor.
Küçük moleküllerden meydana gelen bir kimyasal olan floroasetonitril adlı bir çözücü kullanan ekip, bunun lityum iyonlarının elektrolit boyunca hareket etme şeklini iyileştirdiğini belirtiyor. Sonuç, bataryanın daha hızlı şarj edilmesini sağlayan yüksek iletkenlik oldu.
Dahası, eksi 65 santigrat derece gibi son derece düşük sıcaklıklarda test edildiğinde bile batarya performansı yüksek kaldı. Düşük sıcaklıklarda batarya ömrü genellikle tehlikeye giriyor.
Araştırmacılar bu çalışmanın sadece lityum iyon bataryaların geliştirilmesinde değil, diğer enerji depolama sistemleri için de umut vaat ettiğini söylüyor.
ABD Enerji Bakanlığı kasımda batarya ve bunların kritik önemdeki mineral bileşenlerini üreten şirketlere 3,5 milyar dolar yatırım yaptığını açıklamıştı.
ABD yönetimi lityum iyon batarya talebinin bu 10 yılın sonuna gelindiğinde 10 katına çıkmasını bekliyor.
Ancak lityum iyon bataryaların alev almasına ilişkin endişeler giderek artıyor. Geçen hafta New York'un Harlem bölgesindeki bir apartmanı saran ve 27 yaşındaki bir gazetecinin ölümüne yol açan yangına elektrikli bisikletlere güç sağlayan lityum iyon bataryaların neden olduğu belirtilmişti.
Haziran 2023'te de New York'taki bir elektrikli bisiklet dükkanında lityum iyon bataryaların alev alarak üst katlardaki dairelere sıçraması sonucu 4 kişi hayatını kaybetmişti. Aralıktaysa Alaska açıklarında yaklaşık 2 bin ton lityum iyon batarya taşıyan bir kargo gemisinde yangın çıkmıştı.
Yüzüklerin Efendisi üçlemesini yeniden izlemek için 10 sebephttps://turkish.aawsat.com/ya%C5%9Fam/5124383-y%C3%BCz%C3%BCklerin-efendisi-%C3%BC%C3%A7lemesini-yeniden-izlemek-i%C3%A7in-10-sebep
Serinin 2001 yapımı ilk filmi Yüzük Kardeşliği (The Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring), dünyanın kaderini değişterecek olan yüzükten kurtulmak için verilen mücadeleyi anlatıyor (New Line)
Yüzüklerin Efendisi üçlemesini yeniden izlemek için 10 sebep
Serinin 2001 yapımı ilk filmi Yüzük Kardeşliği (The Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring), dünyanın kaderini değişterecek olan yüzükten kurtulmak için verilen mücadeleyi anlatıyor (New Line)
Gerçeklik çoğu zaman ağır bir yük gibi omuzlara binerken, vefalı ve kadim dostumuz sinema bize alternatif bir varoluş alanı sunar. Bir anlığına da olsa kendi dünyamızdan sıyrılıp bambaşka evrenlerde soluklanma fırsatı tanır. Bazen yıldızlararası boşlukta süzülür, kimi zaman da mitlerin ve efsanelerin içinde kayboluruz. Ancak bazı filmler yalnızca bir kaçış değil, aynı zamanda bir keşif de sunar. Bizi kendi iç dünyamızla yüzleştirirken, başka bir gerçekliğin büyüsüne teslim eder.
Sinema tarihinin kuşkusuz ki en özel yolculuklarından biri olan Peter Jackson imzalı Yüzüklerin Efendisi (The Lord of the Rings) üçlemesi, tam da böyle bir sinema mucizesi. Orta Dünya'nın incelikle dokunmuş büyüleyici atmosferi, derinlikli karakterleri ve görkemli anlatısıyla, sadece bir film serisi değil, bir deneyim sunuyor. Frodo'nun her adımında biz de onunla birlikte ilerliyor, Gandalf'ın bilge sözleriyle hayat dersi alıyor, Rohan'ın atlılarıyla ise savaş meydanına koşturup kalbimizin ritmini değiştiriyoruz. Sinema, araladığımız bir kapı, Yüzüklerin Efendisi ise o kapının ardındaki en büyüleyici dünyalardan biri.
Bu hafta üçleme yeniden beyazperdede yerini alırken, Shire'ın huzurlu yeşilliklerinde soluklanmak, Ayrıkvadi'nin zamandan bağımsız estetiğinde kaybolmak ya da Mordor'un karanlığında sınanmak için bir fırsat daha doğuyor.
Daha fazla uzatmadan, ister beyazperdede ister evinizde, bu eskimeyen üçlemeyi bir kez daha izlemek için bahaneler sıraladım.
1. Eşsiz sinematik anlatım
Peter Jackson'ın uyarlamasının, sevilen kitap serisinin özünü yakalamayı başarmanın çok ötesine geçerek başlı başına bir sinema şaheserine dönüştüğünü hepimiz biliyoruz. Yüzük Kardeşliği'nin ağır ağır yükselen temposundan Kralın Dönüşü'nün (The Lord of the Rings: The Return of the King) doruğa çıkan anlarına kadar her film kusursuz bir anlatı yapısına sahip.
Yeni Zelandalı senarist Philippa Boyens'in açıkladığına göre, Viggo Mortensen'e The Lord of the Rings: The Hunt for Gollum'da Aragorn rolünü yeniden canlandırması için teklif götürüldü (New Line)
Büyük ölçekli epik sekanslarla karakter odaklı samimi anlar arasındaki denge, her sahnenin bir anlam taşımasını ve izleyici üstünde derin bir etki bırakmasını sağlıyor. Aynı zamanda birden fazla hikaye örgüsünü ustalıkla işlemeyi ve karakterler kendi yolculuklarına çıksa bile izleyicinin ilgisini canlı tutmayı başarıyor. Kahramanlık, azim ve kader gibi temalar doğal bir akışla gelişirken bizler de adeta bu destansı maceranın bir parçası haline geliyoruz. Sonuç olarak kaç kez izlersek izleyelim, hikaye her seferinde aynı derecede etkileyici ve duygusal açıdan güçlü kalıyor.
2. Derin ve katmanlı karakterler
Fantastik bir diyara dalsak bile Yüzüklerin Efendisi'ndeki her karakterin derinlikli olduğunu biliriz. Aradan geçen yıllara ve sayısız izlemeye rağmen bu, onları gerçekçi ve içten kılmaya devam ediyor. Frodo Baggins, sıradan bir hobbit olarak başladığı hikayede en ağır yükü omuzlayarak sorumluluğun ve zorlukların insanı nasıl dönüştürebileceğini gösteriyor. Aragorn'un, tahtın varisi olmayı kabullenmekten asil bir krala dönüşümüne kadar uzanan yolculuğu klasik ama son derece tatmin edici bir karakter gelişimi. Samwise Gamgee ise sarsılmaz sadakati ve cesaretiyle kahramanlığın birçok farklı şekilde tezahür edebileceğini kanıtlıyor. Éowyn, Faramir ve Gollum gibi yan karakterler bile unutulmaz kişisel mücadelelere sahip. Şunu gönül rahatlığıyla diyebiliriz ki üçlemenin gücü, karakterlerinin büyümesine, yeri geldiğinde düşmesine ve sonunda kendi yollarında zafer kazanmasına kadar gitmesinde yatıyor.
3. Göz kamaştıran sinematografi
Bildiğimiz üzere Yeni Zelanda'nın muhteşem manzaralarında çekilen Yüzüklerin Efendisi, Orta Dünya'yı benzeri görülmemiş şekilde hayata geçiriyor. Işık ve gölgeyi ustalıkla kullanarak masalsı manzaraları ve epik savaş sahnelerini unutulmaz kılan Andrew Lesnie, sinematografisiyle Orta Dünya'yı adeta gerçek bir mekan haline getiriyor.
Avustralyalı görüntü yönetmeni Andrew Lesnie, 74. Akademi Ödülleri'nde En İyi Sinematografi Akademi Ödülü'nün sahibi olmuştu (New Line)
Shire'ın yemyeşil tepelerinden Caradhras'ın buzlu zirvelerine kadar her kare büyüleyici görsellerle dolu. Jackson'ın geniş açıları ve süzülerek ilerleyen kamera hareketleri, izleyiciyi bu devasa dünyanın içine çekmekte hiç de zorlanmıyor. Pratik efektler ve ustaca entegre edilmiş CGI kombinasyonuysa gerçekçiliği pekiştirerek Orta Dünya'nın elle tutulur ve ebedi bir yer gibi hissettirilmesini sağlıyor. Üçlemeyi tekrar izlemek, hem de her seferinde, bambaşka ama kusursuz bir dünyada yeniden yolculuğa çıkmak gibi.
4. Howard Shore'un efsanevi müzikleri
Bu üçlemeyi sıradan bir seriden efsanevi bir başyapıta taşıyan en önemli unsurlardan biri de Howard Shore imzalı müzikler. Her tema, farklı karakterleri, mekanları ve duyguları yansıtacak şekilde özenle bestelenmiş. Shire'ın narin flüt melodisi sıcaklık ve nostalji uyandırırken, Isengard'ın derin ve tok davulları, izleyicisine tehlike çanlarının çaldığını hissettiriyor. The Bridge of Khazad-dûm gibi koro parçaları epik bir görkem yaratırken, Into the West ve May It Be gibi parçalar ise duygusal ağırlık katarak sahneleri çok daha etkileyici hale getiriyor. Daha sonra filmleri tekrar izlemeseniz bile, müziklerini dinlemek sizi anında Orta Dünya’ya geri götürüyor.
6. Ustalıkla işlenmiş pratik efektler ve makyaj
Bu üçleme nerede durması gerektiğini çok iyi biliyor, özellikle de sözkonusu görsel efektler olunca... Yüzüklerin Efendisi'nin en büyük başarılardan biri de CGI teknolojisini gereğinden fazla kullanıp işin tadını kaçırmak yerine pratik efektler, özel makyaj ve fiziksel setlerden faydalanması. Weta Workshop tarafından hazırlanan yaratık tasarımları ve makyaj efektleri, Orklar, Uruk-hai ve Gollum gibi karakterleri son derece gerçekçi kılıyor. Perspektif oyunları ve minyatür setler, hobbit ve insanlar arasındaki boyut farkını mümkün olan en doğal şekilde yansıtmayı başarıyor. Böylece üçleme, günümüzde bile görsel açıdan tatmin edici kalmayı ve zamandan bağımsız bir estetik yaratmayı başarıyor.
7. İkonik savaş sahneleri
Bu maddeyi listenin başından beri beklediğinizi varsayıyorum, merak etmeyin, geldi... Herkesin bildiği üzere üçleme, sinema tarihine geçmiş destansı savaş sahneleriyle dolu. İki Kule'deki (The Lord of the Rings: The Two Towers) Miğfer Dibi Muharebesi, bilindiği gibi 40 dakikaya yayılan inanılmaz bir çatışma sekansı ve epik savaş sahnelerinin nasıl olması gerektiği konusunda bir ders niteliğinde.
Yüzüklerin Efendisi'nden sonra gelen Game of Thrones ve The Witcher gibi epik dizi ve filmler bu üçlemeden büyük ölçüde etkilendi (New Line)
Kralın Dönüşü'ndeki Pelennor Çayırları Savaşı da büyük ölçekli bir kaosu ustalıkla yönetirken, sinema tarihinin en çarpıcı savaşlarından birini sunuyor. İkili düelloları da unutmamak gerek. Gandalf'la Balrog'un savaşı, Aragorn'la ile Lurtz'un kapışması gibi sahneler, hem koreografi hem de duygusal yoğunluk açısından hiç şüphesiz ki unutulacak gibi değil...
8. Unutulmaz kötü karakterler
Unutmamak lazım ki iyi bir hikaye ancak güçlü bir antagonistle anlam kazanır ve altını çizmek gerekir ki Yüzüklerin Efendisi, bu konuda da kusursuzdur. Sauron'un saf kötülüğün vücut bulmuş hali olarak hikayeyi domine ettiğini bilmek için onu sürekli görmeye ihtiyacımız var mı? Peki ya Saruman'a ne demeli? Gücün cazibesine kapılan birinin nasıl yozlaşabileceğini gösteren harika bir karakter... Ama tabii ki serinin en ilginç kötülerinin başında Gollum geliyor. Katıksız kötü değil; onun hikayesi, gücün ve bağımlılığın bir ruhu nasıl çürütebileceğini gözler önüne seriyor. Kendi iç çatışması ve Frodo'yla ilişkisi, elbette ki üçlemenin en trajik yönlerinden birini oluşturuyor.
9. Kusursuz dünya inşası
Tolkien'in Orta Dünya'sı, şüphesiz ki edebiyat tarihinin en detaylı ve zengin dünyalarından biri. Peter Jackson da serinin hakkını veriyor bunu beyazperdeye eksiksiz bir şekilde yansıtmayı başarıyor. Filmde diller, mitolojiler, tarih ve coğrafya o kadar detaylı işleniyor ki, izleyici kendini istemsizce kaptırıp gerçek bir dünyadaymış gibi hissediyor.
Yeni Zelanda'nın sıradağları, vahşi nehirleri ve yemyeşil tarlaları Yüzüklerin Efendisi üçlemesi için mükemmel bir ortam sağladı (New Lline)
Ayrıkvadi'nin mistik atmosferinden Shire'ın pastoral güzelliğine, Moria'nın karanlık dehlizlerinden Minas Tirith'in ihtişamına kadar her bölge, kendine has bir kimliğe sahip.
10. Duygusal anlar ve dramatik derinlik
Yüzüklerin Efensizi üçlemesi, tabii ki sadece epik savaş sahneleri ve büyülü dünyalarla sınırlı değil. Aynı zamanda son derece duygusal ve insani anlarla dolu. Frodo'nun Sam'e güvendiği anlar, Boromir'in kendini feda etmesi, Théoden'in oğlunun mezarı başında söylediği sözler ya da Aragorn'un Kral olarak taç giydikten sonra "Dostlarım... Siz kimseye boyun eğmeyin" diyerek Frodo'nun önünde eğilmesi... Tüm bu sahneler, filmin yalnızca aksiyon dolu fantastik bir macera değil, duygu yüklü bir yolculuk da olduğunu kanıtlıyor. Finalde Frodo'nun Orta Dünya'dan ayrılması ise dostluk, kayıp ve vedanın getirdiği melankoliyi izleyicisine derinlemesine yaşatıyor. Gözlerimiz dolu, tüylerimiz diken diken...
Ve artık sadede gelirsek...
Yüzüklerin Efendisi yalnızca bir film üçlemesi değil, aynı zamanda modern sinemanın mihenk taşlarından biri. Kazandığı 17 Oscar'la sinema tarihinde eşsiz bir başarıya imza atan seri, fantastik türü ana akıma taşıdığı gibi film yapımcılığında da yeni standartlar belirledi.
İtinayla işlenmiş her bir detayıyla zamana meydan okuyan Yüzüklerin Efendisi, üçlemenin tamamlanmasından 23 yıl sonra hâlâ izleyicisine direnç, cesaret, inanç ve umut aşılamaya devam ediyor. Tam da ihtiyacımız olduğu gibi...
