Sağlıklı sanılan 6 ultra işlenmiş gıda

Gıda uzmanı, süpermarketlerde katkısız ve sağlıklı diye satılan ürünlere dikkat edilmesi gerektiğini belirtti (Unsplash)
Gıda uzmanı, süpermarketlerde katkısız ve sağlıklı diye satılan ürünlere dikkat edilmesi gerektiğini belirtti (Unsplash)
TT

Sağlıklı sanılan 6 ultra işlenmiş gıda

Gıda uzmanı, süpermarketlerde katkısız ve sağlıklı diye satılan ürünlere dikkat edilmesi gerektiğini belirtti (Unsplash)
Gıda uzmanı, süpermarketlerde katkısız ve sağlıklı diye satılan ürünlere dikkat edilmesi gerektiğini belirtti (Unsplash)

Avustralyalı gıda bilimi uzmanı Dr. Emma Beckett, sağlıklı zannedilen ama aslında aşırı işlenmiş 6 yiyeceği yazdı. 

Beckett, Birleşik Krallık'ın kamu yayıncısı BBC'nin aylık bilim ve teknoloji dergisi Science Focus'ta yayımlanan yazıda, ultra işlenmiş gıdaların metabolik ve kardiyovasküler hastalıklara yakalanma riskini artırdığını belirtti.

1 - Premium hazır yemekler

Bilim insanı, süpermarketlerde katıkısız ve premium etkiketleriyle satılan çoğu yemeğin aşırı işlenmiş olduğuna dikkat çekti.

Hazır yemeklerin genellikle ilave koruyucu, stabilizatör ve yüksek oran tuz içerdiğine işaret eden Beckett, bu tür ürünlerden uzak durulması gerektiğini belirtti. 

2 - Bitki bazlı sütler

Laktoz ve hayvansal gıda içeren sütlere alternatif olarak satılan bitki bazlı ürünler de ultra işlenmiş gıda kategorisinde.

Gıda uzmanı, bu ürünler hazırlanırken bitkilerin yüksek ısılarda ısıtıldığını, suyunun sıkıldığını ve toz haline getirildiğini belirtti. Kalsiyum gibi temel bileşenlerinse sonradan eklendiğini ifade etti. 

3 - Et muadilleri

Bitkisel sütler gibi et muadili ürünler de bitki bazlı olmasına rağmen ultra işlenmiş gıda kategorisinde. 

Bilim insanı, ultra işlenmiş et ürünlerinin sağlığa zararlı olduğunu belirtirken, et muadili ürünlerin de sağlık açısından faydalı olmayabileceğini söyledi. 

4 - Öğün yerine geçen içecekler

Beckett, doğal gıdaların sağlığa faydalı biyoaktif bileşenler içerdiğine işaret ederek, öğün yerine geçen içeceklerin çeşitlilikten yoksun olduğunu ve bu yararlı bileşenleri taşımadığını belirtti.

Uzman, bu içeceklerin hastalık durumunda kişiye kolaylık sağlayabileceğini fakat doğal gıdalarla dengeli şekilde tüketilmesi gerektiğini söyledi. 

5 - Kahvaltılık gevrekler

Bilim insanı, yulaf ve buğday gibi az işlenmiş ve şeker oranı düşük gevreklerin sağlığa faydalı olduğunu belirtti. 

Öte yandan daha karşık gevrek paketlerinde işlenmiş bileşenlerin bulunduğunu ve bunların şeker oranlarının çok yüksek olduğunu ifade etti. 

6 - Granola ve protein barları

Barların ultra işlenmiş gıdalar olduğunu ve yüksek oranda tuz içerdiğini belirten gıda uzmanı, bazılarının şeker ve katkı maddesi içerdiğine de dikkat çekti.

Fakat bilim insanı, granola ve protein barlarının ana öğünler değil de sağlıksız abur cuburlar yerine tüketildiğinde görece daha az zararlı olabileceğine işaret etti. 

Independent Türkçe, Science Focus



Gökbilimciler Satürn'e çarpan nesneyi tanımlamak için yardım istiyor

Fotoğraf: NASA
Fotoğraf: NASA
TT

Gökbilimciler Satürn'e çarpan nesneyi tanımlamak için yardım istiyor

Fotoğraf: NASA
Fotoğraf: NASA

Gökbilimciler cumartesi günü Satürn'e çarpmış olabilecek gizemli bir cismin tanımlanması için yardım çağrısı yaparken bu, bir uzay cisminin gaz devine çarptığının kaydedildiği ilk örnek olabilir.

Araştırmalara göre Satürn'e ortalama her 3 bin 125 yılda bir büyük (çapı 1 kilometreden fazla) cisimler çarpıyor.

Veriler her yıl 7-8 küçük uzay taşının gezegene çarptığını gösterse de gökbilimciler bugüne kadar hiçbirini tespit edemedi.

Kozmik çarpışmalar, kayalık gezegenlerde kraterler bıraksa da Jüpiter ve Satürn gibi gaz devlerinde bu tür izlere rastlanmaz.

Ancak NASA çalışanı ve amatör gökbilimci Mario Rana'nın çektiği yeni bir görüntü, ilk kez Satürn'e bir uzay cisminin çarptığı gösteriyor gibi duruyor.

Gaz devlerinin dış katmanları hidrojen ve helyumdan oluştuğu için asteroit ya da kuyrukluyıldız çarpmaları hızla kaybolabiliyor.

Rana, Jüpiter ve Satürn'ün görüntülerini bilgisayar yazılımıyla analiz eden DeTeCt projesinde çalışıyor. Gökbilimcinin geçen cumartesi günü çektiği Satürn videolarında, görüntülerin sol tarafındaki soluk bir parıltı bir çarpma olayı gibi duruyor.

Profesyonel ve amatör gökbilimcilerden oluşan bir konsorsiyum olan Gezegensel Sanal Gözlemevi ve Laboratuvarı (Planetary Virtual Observatory and Laboratory/PVOL), alanın uzmanlarını Satürn'e olası çarpma olayını doğrulamaya ya da çürütmeye çağırıyor.

PVOL yaptığı açıklamada "Marc Delcroix, Mario Rana tarafından elde edilen bir video gözlemindeki birkaç karede yakalanan, Satürn'deki potansiyel bir çarpışmayı bildiriyor. Potansiyel çarpma çok zayıf ve doğrulanmamış" ifadelerini kullanıyor.

Çok kısa süreli çarpma parlaması Satürn'de 5 Temmuz 2025'te, evrensel saate göre 09.00'la 09.15 arasında meydana geldi. Satürn'ün o zaman diliminde çekilmiş diğer videolarını elde etmek çok önemli.

frgtyh
Satürn'e çarpması muhtemel asteroid veya kuyrukluyıldızı gösteren görüntüler (Mario Rana/PVOL)

PVOL bu zaman diliminde gözlem yapmış olabilecek gökbilimcileri de Delcroix'yla e-posta yoluyla ([email protected]) iletişime geçmeye ve ellerindeki verileri paylaşmaya çağırıyor.

Leicester Üniversitesi'nde gezegen bilimi alanında öğretim üyesi olan Leigh N. Fletcher da amatör uzay gözlemcilerine, çarpışmayla ilgili ellerinde olabilecek videoları paylaşmaları çağrısında bulunuyor.

Dr. Fletcher, BlueSky'da şöyle yazıyor:

Marc Delcroix ve ekibinin hafta sonu yaptığı çağrıyı yineliyorum: Ekip, Satürn'e 5 Temmuz'da evrensel saate göre 09.00'dan 09.15'e kadarki olası bir çarpışmayı doğrulamak/çürütmek istiyor. Amatör gözlemcilerin o saatte çektiği videolar, işin anahtarı olabilir.

Independent Türkçe