Birleşik Krallık'ta Gazzeliler için "Ukrayna tarzı vize" çağrısı

Gazze'de 1 milyondan fazla kişi, İsrail'in ağır bombardımana tuttuğu Refah'ta yaşam mücadelesi veriyor (Reuters)
Gazze'de 1 milyondan fazla kişi, İsrail'in ağır bombardımana tuttuğu Refah'ta yaşam mücadelesi veriyor (Reuters)
TT

Birleşik Krallık'ta Gazzeliler için "Ukrayna tarzı vize" çağrısı

Gazze'de 1 milyondan fazla kişi, İsrail'in ağır bombardımana tuttuğu Refah'ta yaşam mücadelesi veriyor (Reuters)
Gazze'de 1 milyondan fazla kişi, İsrail'in ağır bombardımana tuttuğu Refah'ta yaşam mücadelesi veriyor (Reuters)

Birleşik Krallık'taki (BK) yardım kuruluşları ve hak örgütleri, aileleri ülkede olan Gazzeliler için "Ukrayna tarzı vize uygulaması" başlatılmasını talep etti.

Gaza Families Reunited adlı hak örgütü önderliğinde hazırlanan ve bugün Dışişleri Bakanı James Cleverly'e gönderilen mektupta, Gazze Şeridi'ndeki Filistinlilerin göç başvurularının kolaylaştırılması istendi.

BK İçişleri Bakanlığı, göç başvurusunda bulunacak kişilerin önce biyometrik verilerini paylaşmaları için randevu almalarını şart koşuyor. Ancak savaş nedeniyle Gazze'deki vize başvuru merkezi kapalı ve bu işlemin yapılabileceği en yakın merkez Mısır'da. 

60'a yakın hak örgütü, hukuk firması ve yardım kuruluşunun katıldığı imza kampanyası metninde, "Gazze Aile Planı" oluşturulması ve bu kapsamda biyometrik veri zorunluluğunun kaldırılması isteniyor. 

Mevcut düzenlemede "aile" tanımı sadece eş ve çocukları kapsıyor. Bunun ebeveynleri, kardeşleri ve yakın akrabaları kapsayacak şekilde genişletilmesi de talep ediliyor. 

Mektupta, BK'nin vize uygulaması nedeniyle Gazze'deki Filistinlilerin çıkmaza girdiğine dikkat çekilerek şu ifadelere yer verildi: 

Gazze'deki Filistinliler bir çıkmazla karşı karşıya: Britanya hükümeti biyometrik veri kaydı yaptırmalarını talep ediyor fakat bunun için Filistinlilere uygun bir yöntem sunmuyor. Bu nedenle BK'deki Filistinli aileler, kalıcı ve acil bir ateşkesin yanı sıra bir Gazze aile planı oluşturulmasını istiyor.

İskoçya Başbakanı Hamza Yusuf da geçen hafta hak örgütlerinin taleplerini desteklediğini söylemişti.

BK hükümeti, 24 Şubat 2022'de başlayan Ukrayna savaşının ardından Ukrayna Aile Planı'nı devreye sokmuştu. Uygulama kapsamında savaştan kaçan Ukraynalıların, BK'ye girişi ve ülkede kalma sürelerini uzatma işlemleri kolaylaştırılmıştı.

İmza kampanyası 18 Nisan'a kadar sürecek. Taleplerin BK Parlamentosu'nda görüşülebilmesi için 100 bin imzaya ihtiyaç var. Bildiri için halihazırda 56 bin 155 imza toplandı.

Independent Türkçe, Guardian, Scottish Refugee Council



İlk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfedildi

HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
TT

İlk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfedildi

HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)

Bilim insanları ilk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfetti. İlk kez bir gezegenin, yıldızını bu şekilde etkilediği gözlemlendi. 

Dünya'dan yaklaşık 400 ışık yılı uzaktaki HIP 67522 adlı yıldız ve yörüngesindeki iki gezegen uzun zamandır takip ediliyor. Sadece 17 milyon yaşındaki yıldız, 4,5 milyar yaşındaki Güneş'e kıyasla daha büyük ancak daha soğuk. 

Yıldızın HIP 67522 b adlı gezegeni, şaşırtıcı derecede yakın bir yörüngede dönüyor. Ötegezegen yıldızın etrafındaki bir turunu sadece 7 günde tamamlıyor; yani gezegende bir yıl, Dünya zamanıyla sadece bir hafta sürüyor.

Hollanda Radyo Astronomi Enstitüsü'nden Ekaterina Ilin, "Daha önce HIP 67522 gibi bir sistem görmemiştik; gezegen bulunduğunda, yıldızının yörüngesinde 10 günden daha kısa bir sürede döndüğü bilinen en genç gezegendi" diyor.

Ilin ve ekip arkadaşları bu nedenle NASA'nın Geçiş Halindeki Ötegezegen Araştırma Uydusu (Transiting Exoplanet Survey Satellite / TESS) ve Avrupa Uzay Ajansı'nın ötegezegen uydusu CHEOPS'u kullanarak sistemi daha yakından incelemeye karar verdi. 

Araştırmacılar HIP 67522 b'nin yıldızıyla  kurduğu sıkı etkileşim nedeniyle kendi sonunu hazırladığını tespit etti. 

Devasa plazma topları olan yıldızların yüklü parçacıkları, yüzeydeki hareketleriyle güçlü manyetik alanlar yaratıyor. Manyetik alan çizgileri birbirini kesemediğinden, bazen bunlar düğümlenip aniden koparak güneş patlamaları adı verilen radyasyon patlamalarına yol açıyor.

Bilim insanları, Dünya gibi pek çok gezegenin de manyetik alanı olduğu için yıldızına yakın gezegenlerin, yıldızlardaki manyetik alan patlamalarını tetikleyip tetiklemediğini merak ediyordu. 

HIP 67522 sistemini inceleyen ekip, yıldızdaki patlamaların gezegen onun önünden geçerken sıklaştığını saptadı. Araştırmacılar bu nedenle patlamaları gezegenin tetiklediği sonucuna vardı. 

Normalde yıldızların, yörüngelerindeki gezegenlerden etkilenmediği düşünülüyordu. Ancak araştırmacılar HIP 67522'nin yaşı nedeniyle ve güçlü bir manyetik alanı olması durumunda bunun mümkün olduğunu söylüyor.

Bulguları hakemli dergi Nature'da dün (2 Temmuz) yayımlanan çalışmaya göre gezegen yakın yörünge dönüşü sırasında enerji biriktiriyor ve bunun bir kısmını, yıldızın manyetik alan çizgileri boyunca bir kırbaç misali, dalgalar halinde geri gönderiyor. Bu şok dalgası, manyetik alandan yıldızın yüzeyine geçtiğinde muazzam bir patlama yaşanıyor.

Ancak bu güçlü kozmik ışınların büyük bir kısmı uzaya savrulmak yerine gezegene geri dönüyor. Bilim insanları HIP 67522 b'nin bugüne kadar bulunan ilk "eceline susamış gezegen" olduğunu söylüyor. 

Ilin "Gezegen özellikle enerji yüklü patlamaları tetikliyor gibi görünüyor" diyerek ekliyor: 

Gezegenin, yıldızın manyetik alan çizgileri boyunca gönderdiği dalgalar belirli anlarda patlamaları başlatıyor. Ancak patlamaların enerjisi dalgaların enerjisinden çok daha yüksek. Dalgaların oluşmaya hazır patlamaları tetiklediğini düşünüyoruz.

Araştırmacılar halihazırda yaklaşık Jüpiter büyüklüğündeki HIP 67522 b'nin, 100 milyon yıl içinde Neptün'e yakın bir boyuta geleceğini tahmin ediyor.

Bilim insanları sistemi incelemeye devam ederek patlamalarda ne tür enerji salındığını anlamayı umuyor. Ayrıca bu türden benzer sistemlerin var olup olmadığını araştırmak için çalışmalarını genişletmeyi planlıyorlar.

Ilin, "Aklımda milyonlarca soru var çünkü bu tamamen yeni bir fenomen, dolayısıyla ayrıntılar hâlâ net değil" diyor.

Independent Türkçe, Popular Science, Live Science, NASA, Nature