Ve büyük final: Meşhur sitcom 24 yıl sonra sona erdi

İlk bölümü 2000'de ekranlara gelmişti

David'in kendisinin kurgulanmış bir versiyonunu canlandırdığı sitcom, yarı emekli televizyon yazarının Los Angeles'taki hayatını anlatıyordu (HBO)
David'in kendisinin kurgulanmış bir versiyonunu canlandırdığı sitcom, yarı emekli televizyon yazarının Los Angeles'taki hayatını anlatıyordu (HBO)
TT

Ve büyük final: Meşhur sitcom 24 yıl sonra sona erdi

David'in kendisinin kurgulanmış bir versiyonunu canlandırdığı sitcom, yarı emekli televizyon yazarının Los Angeles'taki hayatını anlatıyordu (HBO)
David'in kendisinin kurgulanmış bir versiyonunu canlandırdığı sitcom, yarı emekli televizyon yazarının Los Angeles'taki hayatını anlatıyordu (HBO)

Larry David'in anlaşmazlıkları, kavgaları ve taşkınlıklarıyla geçen yaklaşık 25 yılın ardından Curb Your Enthusiasm, pazar günü son bölümünü yayımladı.

HBO'nun Emmy ödüllü doğaçlama komedisinin son bölümü, final sezonunun nasıl başladığına dair bir geri dönüşle başlıyor. 12. sezonun 10. bölümü olan No Lessons Learned'de (Hiçbir Ders Çıkarılmadı) arkadaşları, Larry David'i mahkeme salonunda desteklemek üzere Atlanta'ya gidiyor.

12. Sezon, Larry'nin oy vermek için sırada bekleyen Rae Teyze'ye bir bardak su vererek Georgia'daki bir yasayı ihlal etmekten tutuklanmasıyla açılmıştı. 

David yasadan haberdar bile olmasa da liberal bir popüler kültür kahramanı haline geliyor ve hatta Stacey Abrams, Bruce Springsteen ve Sienna Miller gibi hayranları oluyordu.

Seinfeld göndermesi

Dava sahnesi, David'in Jerry Seinfeld'le birlikte yarattığı meşhur sitcom Seinfeld'in tartışmalı finaline gönderme niteliği taşıyordu.

Hatta J. B. Smoove tarafından canlandırılan Leon, mahkemede Larry David'e Seinfeld'in sözkonusu finalinden bahsederek, "Hakkında korkunç şeyler duydum. Her şeyi berbat ettiğini duydum" bile diyor.

Seinfeld'in final bölümünde dizinin 4 ana karakteri Jerry, George, Elaine ve Kramer mahkemeye çıkarılıp geçmiş bölümlerde yollarının kesiştiği çok sayıda tanıkla yüzleşiyordu.

İlk bölümü 2000'de izleyiciyle buluşmuştu

İlk bölümü 2000'de ekranlara gelen HBO komedisi Curb Your Enthusiasm, 2011 ve 2017 arasındaki 6 yıllık ara da dahil olmak üzere 24 yıldır yayındaydı. 

Meşhur sitcom Seinfeld'in ortak yaratıcısı, diziyi nasıl bitireceğine karar vermenin uzun vadeli bir fikir olmadığını, "bu sezonun başlarında ortaya çıkan" bir şey olduğunu söylemişti.

Sitcom'un yıldızlarından biri olan baş yapımcı Jeff Garlin, ocak sonunda düzenlenen prömiyer etkinliğinde şöyle demişti:

Her yıl geri dönmeme ihtimalimiz vardı, her yıl.

Bununla birlikte 61 yaşındaki komedyen ve aktör Garlin, geçmişte dizinin yaratıcısı ve yıldızı Larry David'in "hiçbir zaman 'Bu son sezon' demediğini; bu yıl bunu söylediğini ve izleyiciler sezonu seyrettiğinde her şeyin anlam kazanacağını" da eklemişti.

Galada 76 yaşındaki David'e neden diziyi şimdi bitirme kararı aldığı sorulduğunda komedyenin basit bir cevabı vardı: 

Çünkü öyle söyledim.

Independent Türkçe, Hollywood Reporter, Variety



Ölüme yakın deneyimlerde zaman neden yavaşlıyor?

Ölüme yakın deneyim yaşayan bazı kişiler, sanki zaman ortadan kalkmış gibi hissettiğini söylüyor (Unsplash)
Ölüme yakın deneyim yaşayan bazı kişiler, sanki zaman ortadan kalkmış gibi hissettiğini söylüyor (Unsplash)
TT

Ölüme yakın deneyimlerde zaman neden yavaşlıyor?

Ölüme yakın deneyim yaşayan bazı kişiler, sanki zaman ortadan kalkmış gibi hissettiğini söylüyor (Unsplash)
Ölüme yakın deneyim yaşayan bazı kişiler, sanki zaman ortadan kalkmış gibi hissettiğini söylüyor (Unsplash)

Ölümle burun buruna gelen kişiler, yaşadıkları deneyim sırasında zamanın durmuş veya yavaşlamış gibi geldiğini sıkça bildiriyor. 

Başından böyle bir olay geçmeyen kişilerin aklına film sahneleri gelecektir. Örneğin bir trafik kazasında hayatını kaybetmekten kıl payı kurtulan bir karakter etrafına bakarken, sahne daha yavaş akıyor. 

Ölüme yakın deneyimler üzerine çalışan psikiyatr Bruce Greyson'ın 1980-1990'larda yaptığı çalışmalarda, bu türden deneyimler yaşayan kişilerin yaklaşık yüzde 70'i "zamanın durduğunu veya anlamını yitirdiğini" bildirmişti. 

Peki bu travmatik olaylar neden böyle bir etki yaratıyor ve zamanın nasıl algılandığı hakkında neler söylüyor? 

İnsanlar zamanı nasıl algılıyor?

Liverpool John Moores Üniversitesi'nde zaman psikolojisi üzerine çalışan Dr. Ruth Ogden, yıllar önce geçirdiği bir trafik kazasından sonra bu alana ilgi duymaya başlamış. 

Psikoloji hocası, Conversation için kaleme aldığı yazıda, başka bir araçla çarpıştıktan sonra adeta zaman durmuş gibi hissettiğini anlatıyor.  

15 yıl boyunca ölüme yakın deneyimlerde neden zamanın yavaşladığı ve zamanın nasıl algılandığı üzerine araştırmalar yürüten Dr. Ruth Ogden ulaştığı sonuçları şöyle açıklıyor:

Biz saniyeleri ve dakikaları mükemmel bir doğrulukla kaydeden saatler gibi değiliz. Bundan ziyade beynimiz, zamanı çevremizdeki dünyaya duyarlı bir şekilde algılamaya ayarlanmış gibi görünüyor.

Dr. Ogden, beynin duygusal ve fizyolojik uyarılmayı düzenleyen bazı bölgelerinin, aynı zamanda zamanın işlenmesinde de rol oynadığını ekliyor. 

Bu nedenle duygular yoğunlaştığı sırada beynin zaman algısı da etkileniyor. Örneğin keyifli vakit geçirirken zaman uçup gidiyor ve sıkıcı ortamlarda geçmek bilmiyor. 

Ölüme yaklaşınca zaman neden yavaşlıyor?

Ölüme yakın deneyimlerde zamanın neden yavaşladığı kesin olarak bilinmiyor. Bilim insanları bunun altında savaş ya da kaç tepkisinin yattığını düşünüyor. Evrimsel süreçte hayatta kalma içgüdüsü olarak gelişen bu tepki, tehdit anında ortaya çıkıyor.

Tehlike karşısında beyin daha hızlı çalıştığı için ölüme yakın deneyim yaşayan kişiler çevrelerinin daha yavaş hareket ettiğini görüyor. 

Psikoloji ve Ruh Sağlığı Sınır Alanları Enstitüsü'nden araştırmacı Marc Wittmann bu durumu şöyle açıklıyor:

Organizma çevresel uyaranları normalden daha hızlı işleyerek kişinin daha kolay tepki vermesini sağlıyor. Daha hızlı algılamak, düşünmek ve hareket etmek hayatta kalmak için avantaj demek.

Yaşlandıkça zaman daha mı hızlı akıyor?

Herkes ölüme yakın bir deneyim yaşamayabilir fakat birçok kişi yaşı ilerledikçe zamanın akıp gittiğinden yakınıyor. 

Geçmişe bakınca çocukken vakit daha yavaş akıyormuş gibi gelirken, yetişkinlikle beraber sanki göz açıp kapayıncaya kadar yıllar geçiyor.

Bilim insanları bu durumun birkaç nedeni olduğunu söylüyor. Örneğin çocukken bir yıl, yaşanan sürenin daha büyük bir kısmına tekabül ediyor. Nörolog Santosh Kesari "10 yaşındaki bir çocuk için bir yıl, hayatının yüzde 10'u. 60 yaşındaki biri için ise hayatının yüzde ikisinden daha azı" diyor. 

Ayrıca çocukken sürekli yeni şeylerle karşılaşmak, hafızada daha kalıcı etkiler bırakıyor. Kesari şu ifadeleri kullanıyor:

Zamanı unutulmaz olaylarla ölçüyoruz ve yaşlandıkça hatırlanmaya değecek daha az yeni şey yaşanıyor. Bu da çocukluğun daha uzun sürmüş gibi görünmesine yol açıyor.

Bilim insanın burada bahsettiği, zamanın o an içinde nasıl algılandığından ziyade, nasıl hatırlandığı. 

Yine de bazı çalışmalarda çocukken zamanın akışının daha yavaş algılandığı bulunmuştu. Nörobilimci Patricia Costello, çocukların gelişim aşamasında olduğunu belirterek "Sinirsel iletimleri yetişkinlere kıyasla fiziksel olarak daha yavaş. Bu da zamanın geçişini algılama biçimlerini etkiliyor" diyor:

Yetişkinliğe ulaşınca zaman devrelerimiz kablolamayı tamamlıyor ve zamanın geçişini doğru bir şekilde nasıl kodlayacağımızı deneyimlerimizle öğreniyoruz.

Yaşlanınca zamanın daha hızlı akıyormuş gibi gelmesi, büyük ölçüde yeni deneyimlerin azlığıyla ilişkilendiriliyor. Costello bu histen kurtulmak isteyenlere hayatlarına yenilik katmasını öneriyor.

Bilim insanı "Her şeyin çok hızlı geçip gittiği, kendi hayatımızı kaçırdığımız hissini nasıl durdurabiliriz? İş dönüp dolaşıp yeni şeyler öğrenmeye geliyor" diyerek ekliyor: 

Yeni bir beceri öğreniyor musunuz? Farklı bir şeyler pişiriyor musunuz? Mümkün olduğunca hayatınıza yenilik katmak, anıların öne çıkmasını sağlayacak ve bir bakıma zamanı uzatacaktır.

Independent Türkçe, Conversation, Psychology Today, NBC News