Netflix izleyicileri "çılgın" realite şova bayıldı

IMDb kullanıcılarından 10 üzerinden 7,4 puan alan realite şov, 8 bölümden oluşuyor (Netflix)
IMDb kullanıcılarından 10 üzerinden 7,4 puan alan realite şov, 8 bölümden oluşuyor (Netflix)
TT

Netflix izleyicileri "çılgın" realite şova bayıldı

IMDb kullanıcılarından 10 üzerinden 7,4 puan alan realite şov, 8 bölümden oluşuyor (Netflix)
IMDb kullanıcılarından 10 üzerinden 7,4 puan alan realite şov, 8 bölümden oluşuyor (Netflix)

Netflix izleyicileri, yayın devinin "şimdiye kadarki en çılgın dizisi" karşısında şaşkına döndü.

Çarşamba günü yayın platformunda gösterime giren Kilitler Açılıyor: Bir Hapishane Deneyi (Unlocked: A Jail Experiment) adlı realite şov, Arkansas'taki Pulaski Tutuklu Tesisi'nde gerçekleştirilen bir sosyal deneyi konu alıyor. 

6 haftalık deney boyunca yaşananları anlatan programda tutuklular, kilitlerin ve gardiyanların olmadığı bir açık cezaevi konseptini deniyor.

İzleyicilerin dikkatini çeken ve Netflix'te şu ana kadar 10 üzerinden 7,3 puan alan belgesel dizi, "vahşi" ve "çılgın" diye nitelendiriliyor.

Şiddetli hapishane kavgalarının yer aldığı bir dizi görüntüyle başlayan resmi fragmanda, anlatıcı şöyle diyor: 

Amerika'daki hapishanelerde şiddet var ve personel sayısı yetersiz, bu da mahkumların günde 23 saate kadar kilit altında tutulduğu anlamına geliyor.

Açıklama şöyle devam ediyor:

İşte bu yüzden bu şerif, yeni ve radikal bir fikirle her şeyi riske atmaya hazır. Kilit yok, görevli yok.

Daha sonra Şerif Eric Higgins'in mahkumlarla birlikte yer aldığı görüntü ekranlara geliyor: 

Hepinizin bir topluluk olmanıza izin vereceğiz.

Fragmanda, mahkumların birçoğunun bu yeni fikre inanmayarak güldükleri görülüyor. 

Eric Higgins sözlerini şöyle sürdürüyor: 

Tutukluların suçlu gibi değil de insan gibi davranabileceklerini kanıtlamaları için 6 haftaları olacak. Bu, birilerinin özgür olmasına ve özgür kalmasına yardımcı olabilir.

Fragman, hapishane hücrelerinin tüm kapılarının açıldığı anı gösteriyor. Ve görünüşe göre mahkumların hepsi farklı hedeflerle deneye katılıyor.

"Bütün gün bunu izleyeceğim"

İzleyiciler yeni gösterime giren diziyle ilgili düşüncelerini paylaşmak için eski adı Twitter olan X'e akın etti.

Bir kişi şunları yazdı: 

Pekala, Netflix'te Kilitler Açılıyor: Bir Hapishane Deneyi'ne yeni başladım. Bütün gün aynı yerde durup bunu izleyeceğim. Bunu hissedebiliyorum.

İkinci bir kişi şu yorumu yaptı: 

Netflix'teki Bir Hapishane Deneyi'nde işler kızışmak üzere, bu dizi çok çılgınca!

Başka bir izleyici realite şovu için "çok iyi" yorumunu yaparken diğer bir seyirci ekledi:

Hıçkırarak ağlıyorum. Kilitler Açılıyor: Bir Hapishane Deneyi'ni yeni bitirdim. Tutuklular hayvan değildir ve insani ilişkilere ihtiyaçları vardır.

Başka bir izleyici de şöyle yazdı:

Cezaevi reformuna duyulan acil ihtiyaç üzerine daha çok şey söylenebilir ama şimdilik bu deneyimin zirvesine ulaştığım için minnettarım ve H-Birimi ve Şerif Pulaski'nin adamlarını destekliyorum.

Finlandiya gibi bazı ülkelerde rehabilitasyona odaklanıp mahkumların okula gitmelerine ve iş bulmalarına olanak tanıyan açık cezaevleri başarıyla hayata geçmiş durumda.

Independent Türkçe, Daily Mail, Chicago Sun Times



Ölüme yakın deneyimlerde zaman neden yavaşlıyor?

Ölüme yakın deneyim yaşayan bazı kişiler, sanki zaman ortadan kalkmış gibi hissettiğini söylüyor (Unsplash)
Ölüme yakın deneyim yaşayan bazı kişiler, sanki zaman ortadan kalkmış gibi hissettiğini söylüyor (Unsplash)
TT

Ölüme yakın deneyimlerde zaman neden yavaşlıyor?

Ölüme yakın deneyim yaşayan bazı kişiler, sanki zaman ortadan kalkmış gibi hissettiğini söylüyor (Unsplash)
Ölüme yakın deneyim yaşayan bazı kişiler, sanki zaman ortadan kalkmış gibi hissettiğini söylüyor (Unsplash)

Ölümle burun buruna gelen kişiler, yaşadıkları deneyim sırasında zamanın durmuş veya yavaşlamış gibi geldiğini sıkça bildiriyor. 

Başından böyle bir olay geçmeyen kişilerin aklına film sahneleri gelecektir. Örneğin bir trafik kazasında hayatını kaybetmekten kıl payı kurtulan bir karakter etrafına bakarken, sahne daha yavaş akıyor. 

Ölüme yakın deneyimler üzerine çalışan psikiyatr Bruce Greyson'ın 1980-1990'larda yaptığı çalışmalarda, bu türden deneyimler yaşayan kişilerin yaklaşık yüzde 70'i "zamanın durduğunu veya anlamını yitirdiğini" bildirmişti. 

Peki bu travmatik olaylar neden böyle bir etki yaratıyor ve zamanın nasıl algılandığı hakkında neler söylüyor? 

İnsanlar zamanı nasıl algılıyor?

Liverpool John Moores Üniversitesi'nde zaman psikolojisi üzerine çalışan Dr. Ruth Ogden, yıllar önce geçirdiği bir trafik kazasından sonra bu alana ilgi duymaya başlamış. 

Psikoloji hocası, Conversation için kaleme aldığı yazıda, başka bir araçla çarpıştıktan sonra adeta zaman durmuş gibi hissettiğini anlatıyor.  

15 yıl boyunca ölüme yakın deneyimlerde neden zamanın yavaşladığı ve zamanın nasıl algılandığı üzerine araştırmalar yürüten Dr. Ruth Ogden ulaştığı sonuçları şöyle açıklıyor:

Biz saniyeleri ve dakikaları mükemmel bir doğrulukla kaydeden saatler gibi değiliz. Bundan ziyade beynimiz, zamanı çevremizdeki dünyaya duyarlı bir şekilde algılamaya ayarlanmış gibi görünüyor.

Dr. Ogden, beynin duygusal ve fizyolojik uyarılmayı düzenleyen bazı bölgelerinin, aynı zamanda zamanın işlenmesinde de rol oynadığını ekliyor. 

Bu nedenle duygular yoğunlaştığı sırada beynin zaman algısı da etkileniyor. Örneğin keyifli vakit geçirirken zaman uçup gidiyor ve sıkıcı ortamlarda geçmek bilmiyor. 

Ölüme yaklaşınca zaman neden yavaşlıyor?

Ölüme yakın deneyimlerde zamanın neden yavaşladığı kesin olarak bilinmiyor. Bilim insanları bunun altında savaş ya da kaç tepkisinin yattığını düşünüyor. Evrimsel süreçte hayatta kalma içgüdüsü olarak gelişen bu tepki, tehdit anında ortaya çıkıyor.

Tehlike karşısında beyin daha hızlı çalıştığı için ölüme yakın deneyim yaşayan kişiler çevrelerinin daha yavaş hareket ettiğini görüyor. 

Psikoloji ve Ruh Sağlığı Sınır Alanları Enstitüsü'nden araştırmacı Marc Wittmann bu durumu şöyle açıklıyor:

Organizma çevresel uyaranları normalden daha hızlı işleyerek kişinin daha kolay tepki vermesini sağlıyor. Daha hızlı algılamak, düşünmek ve hareket etmek hayatta kalmak için avantaj demek.

Yaşlandıkça zaman daha mı hızlı akıyor?

Herkes ölüme yakın bir deneyim yaşamayabilir fakat birçok kişi yaşı ilerledikçe zamanın akıp gittiğinden yakınıyor. 

Geçmişe bakınca çocukken vakit daha yavaş akıyormuş gibi gelirken, yetişkinlikle beraber sanki göz açıp kapayıncaya kadar yıllar geçiyor.

Bilim insanları bu durumun birkaç nedeni olduğunu söylüyor. Örneğin çocukken bir yıl, yaşanan sürenin daha büyük bir kısmına tekabül ediyor. Nörolog Santosh Kesari "10 yaşındaki bir çocuk için bir yıl, hayatının yüzde 10'u. 60 yaşındaki biri için ise hayatının yüzde ikisinden daha azı" diyor. 

Ayrıca çocukken sürekli yeni şeylerle karşılaşmak, hafızada daha kalıcı etkiler bırakıyor. Kesari şu ifadeleri kullanıyor:

Zamanı unutulmaz olaylarla ölçüyoruz ve yaşlandıkça hatırlanmaya değecek daha az yeni şey yaşanıyor. Bu da çocukluğun daha uzun sürmüş gibi görünmesine yol açıyor.

Bilim insanın burada bahsettiği, zamanın o an içinde nasıl algılandığından ziyade, nasıl hatırlandığı. 

Yine de bazı çalışmalarda çocukken zamanın akışının daha yavaş algılandığı bulunmuştu. Nörobilimci Patricia Costello, çocukların gelişim aşamasında olduğunu belirterek "Sinirsel iletimleri yetişkinlere kıyasla fiziksel olarak daha yavaş. Bu da zamanın geçişini algılama biçimlerini etkiliyor" diyor:

Yetişkinliğe ulaşınca zaman devrelerimiz kablolamayı tamamlıyor ve zamanın geçişini doğru bir şekilde nasıl kodlayacağımızı deneyimlerimizle öğreniyoruz.

Yaşlanınca zamanın daha hızlı akıyormuş gibi gelmesi, büyük ölçüde yeni deneyimlerin azlığıyla ilişkilendiriliyor. Costello bu histen kurtulmak isteyenlere hayatlarına yenilik katmasını öneriyor.

Bilim insanı "Her şeyin çok hızlı geçip gittiği, kendi hayatımızı kaçırdığımız hissini nasıl durdurabiliriz? İş dönüp dolaşıp yeni şeyler öğrenmeye geliyor" diyerek ekliyor: 

Yeni bir beceri öğreniyor musunuz? Farklı bir şeyler pişiriyor musunuz? Mümkün olduğunca hayatınıza yenilik katmak, anıların öne çıkmasını sağlayacak ve bir bakıma zamanı uzatacaktır.

Independent Türkçe, Conversation, Psychology Today, NBC News