Görme gücü, demansı 12 yıl önceden haber verebilir

Beyin fonksiyonlarında gerilemelerin yaşandığı demansın en yaygın nedeni, Alzheimer hastalığı (Unsplash)
Beyin fonksiyonlarında gerilemelerin yaşandığı demansın en yaygın nedeni, Alzheimer hastalığı (Unsplash)
TT

Görme gücü, demansı 12 yıl önceden haber verebilir

Beyin fonksiyonlarında gerilemelerin yaşandığı demansın en yaygın nedeni, Alzheimer hastalığı (Unsplash)
Beyin fonksiyonlarında gerilemelerin yaşandığı demansın en yaygın nedeni, Alzheimer hastalığı (Unsplash)

Gözün duyarlılığının azalmasının, demans teşhis edilmeden 12 yıl önce beyindeki gerilemelerin işareti olabileceği bulundu.

Birleşik Krallık'ın Norfolk bölgesinde yaşayan 8 bin 623 sağlıklı kişinin incelendiği bir araştırmada gözdeki problemlerin bilişsel gerilemenin erken belirtisi olabileceği tespit edildi. 

Scientific Reports adlı bilimsel dergide yayımlanan araştırmada yaşları 48'le 92 arasında değişen katılımcılar 2004-2011 döneminde izlendi. Çalışmanın başında gözlerinin duyarlılığını ölçmek için bir teste tabi tutulan katılımcılardan hareket eden noktaların bulunduğu bir alanda bir üçgenin belirdiğini görür görmez bir düğmeye basması istendi.

Çalışmanın sonunda 537 katılımcıda demans başladığı saptanırken bu kişilerin üçgeni, demansa yakalanmayanlardan çok daha yavaş gördüğü kaydedildi. 

Araştırmacılar bunun Alzheimer hastalığıyla bağlantılı amiloid plakların ilk olarak beynin görmeyle ilişkili bölgelerini etkilemesinden kaynaklandığını söylüyor. 

Demans beyin fonksiyonlarında süregelen bir düşüşle bağlantılı semptomları ifade ederken Alzheimer demansın türleri arasında yer alan bir hastalık. Alzheimer genellikle hafıza sorunlarıyla fark ediliyor fakat yeni çalışmayı yürüten araştırmacılar görme becerisini ölçen testlerin daha erken teşhis konmasını sağlayabileceğini düşünüyor. 

Loughborough Üniversitesi'nden Eef Hogervorst, Ahmet Begde ve Thom Wilcockson çalışmalarını açıklamak üzere Conversation için kaleme aldıkları yazıda şu ifadeleri kullandı: 

Alzheimer hastalığında nesnelerin ana hatlarını görme (kontrast duyarlılığı) ve belirli renkler arasında ayrım yapma (mavi-yeşil spektrumunu görme yeteneği demansın erken dönemlerinde etkilenir) gibi görsel işlemeyi etkileyen başka noktalar da var ve bunlar kişinin hayatını hemen farkına varmadan etkileyebiliyor.

Araştırmacılar demans hastalarının yeni tanıştıkları kişilerin yüzlerini düzgünce taramadığını da belirtiyor. Çalışmanın yazarları, sağlıklı kişilerin yeni gördüğü birinin yüzünü hafızasına kazımak için gözlerden buruna ve ağza doğru bir tarama işlemi gerçekleştirdiğini söylüyor:

Aslında demanslı kişilerle çalışan bazı doktorlar, bu kişilerle tanıştığında demanslı olduklarını anlar. Demanslı kişiler bazen kaybolmuş gibi görünebilirler çünkü gözlerini bilinçli bir şekilde hareket ettirerek çevreyi taramazlar ve buna yeni tanıştıkları kişilerin yüzleri de dahil.

Alzheimer hastalarının dikkat dağıtıcı uyaranları görmezden gelmede sorun yaşamasını da erken belirtiler arasında sayan bilim insanları, bunun göz hareketi kontrolü sorunu şeklinde ortaya çıkabileceğini söylüyor.

Araştırmacılar halihazırda göz hareketlerinin hafızayı güçlendirmede işe yarayıp yaramayacağını anlamak üzere testler yapıyor. Öte yandan göz hareketlerini ölçmek için kullanılan mevcut teknolojilerin pahalı ve karmaşık olmasının engel teşkil ettiğini belirtiyor:

Daha ucuz ve kullanımı kolay göz takip cihazları kullanıma sunulana kadar erken evre Alzheimer'ı teşhis etmek için göz hareketlerini kullanmak laboratuvar dışında mümkün değil.

Independent Türkçe, Conversation, NHS, Scientific Reports



1400 yıllık altın kuzgun başı keşfedildi: İnanılmaz bir şey

(Minelab Metal Detectors/Facebook)
(Minelab Metal Detectors/Facebook)
TT

1400 yıllık altın kuzgun başı keşfedildi: İnanılmaz bir şey

(Minelab Metal Detectors/Facebook)
(Minelab Metal Detectors/Facebook)

İngiltere'nin güneybatısındaki Wiltshire'da metal dedektörü kullanan kişiler, yaklaşık 1400 yıl öncesine ait Anglosakson döneminden kalma altın ve lal taşından nadir bir kuzgun başı buldu.

Ayrıca küçük boncuklar ve üçgen lal taşlarıyla süslenmiş altın bir halka veya yüzük de keşfettiler.

Yaklaşık 60 gram ağırlığındaki kuzgun başı, çarpıcı bir lal taşı göz ve "tüylü" kısımlarının hatlarını çizen minik altın kürelerden oluşuyor.

Eserleri ocak ayında bulan iki dedektörcüden biri Paul Gould, bunların MS 7. yüzyıl Anglosakson dönemine tarihlendirildiğini söylüyor.

Kuzgun başının neyi temsil ettiği net değil ancak daha önceki araştırmalar, Cermen ve Viking çağlarında İskandinav tanrısı Odin'le bağlantılı şekilde karanlığı ve ölümü sembolize ettiğini gösteriyor.

Diğer dedektörcü Chris Phillips "Bu hayatta bir kez yapılacak bir keşif: Paul ve ben Sakson altınını keşfettik" diyor. 

İnanılmaz bir şey. Biraz duygusalım.

Ender nesneler halihazırda British Museum'daki uzmanlar tarafından temizlenip işlemden geçiriliyor.

Kuzgun başının sağ tarafında lal taşı bir gözün eksik olduğu tespit edildi ve içinden çıkarılan pislik, başka bir esere takılmış olabilecek küçük iğneleri gözler önüne serdi.

Phillips, uzmanlara atıfla kuzgun başının bir zamanlar bir boynuzdan yapılmış bir kadehin ucuna takılmış olabileceğini söyleyerek "hiçbir şeyin buna benzemediğini" ekliyor.

"Diğer taraf ya hasar görmüş gibi görünüyor ya da bu şekilde olması gerekiyor" ifadelerini kullanıyor.

Parıltılı, yanardöner görünümünü hâlâ koruyor.

Diğer altın ve lal taşı eserin ayrı bir mücevher mi yoksa daha büyük bir mücevherin parçası mı olduğu sorusu da cevapsız.

"Bunun bir yüzüğün parçası mı yoksa başka bir şeyin parçası mı olduğundan emin değiliz, belki de boynuzdan yapılan kadehe takılıydı" diyen Phillips, tüm lal taşlarının sağlam olduğunu da ekliyor.

Bu eserleri tam olarak kimin yaptığı belirsiz olsa da uzmanlar, Anglosakson ya da İskandinav kökenlerine uyduklarını söylüyor.

Daha önce Sutton Hoo ve Staffordshire istiflerinde de bulunan bunun gibi kuş benzeri mücevher parçalarının üzerinde, belirgin lal taşı kakmalı gözler ve gaga şekilleri vardı.

LiveScience'a göre Phillips, "Bölgede yapılacak sonraki araştırmalarda yer almayı umuyoruz ve tüm doğru prosedürleri uygulayarak keşif yapmaya devam edeceğiz" diyor.

Organizatörlerin alandaki metal dedektör çalışmalarını durdurduğu ve Wiltshire'ın irtibat görevlisini bilgilendirdiği bildirildi.

Independent Türkçe