Bilim insanlarını şaşırtan keşif: Savaş ya da kaç tepkisinin kökenleri, "vampir balık"ta yatıyor olabilir

Bofa balıkları, Afrika hariç dünyanın ılıman bölgelerindeki kıyılarda ve tatlı sularda bulunuyor (Great Lakes Balıkçılık Komisyonu)
Bofa balıkları, Afrika hariç dünyanın ılıman bölgelerindeki kıyılarda ve tatlı sularda bulunuyor (Great Lakes Balıkçılık Komisyonu)
TT

Bilim insanlarını şaşırtan keşif: Savaş ya da kaç tepkisinin kökenleri, "vampir balık"ta yatıyor olabilir

Bofa balıkları, Afrika hariç dünyanın ılıman bölgelerindeki kıyılarda ve tatlı sularda bulunuyor (Great Lakes Balıkçılık Komisyonu)
Bofa balıkları, Afrika hariç dünyanın ılıman bölgelerindeki kıyılarda ve tatlı sularda bulunuyor (Great Lakes Balıkçılık Komisyonu)

Savaş ya da kaç tepkisini kontrol eden sempatik sinir sisteminin ilkel bir versiyonunun bofa balığında olduğuna dair kanıtlar bulundu. Yalnızca çeneli omurgalılarda yer aldığı düşünülen sempatik sinir sisteminin kökenleri, "vampir balık" denen bu deniz canlısında saklı olabilir.

Agnatha veya çenesiz balıklar denen eski bir omurgalı soyundan gelen bofa balığının, hâlâ yaşayan en ilkel omurgalı grubunda yer aldığı düşünülüyor. 360 milyon önce evrimleşen bu "canlı fosiller", insan atalarının nasıl evrimleştiğine dair fikir verebilir.

Bilim insanları bofa balığının nöral krest denen hücrelerden yoksun olduğunu düşünüyordu. Anne karnında veya yumurtadayken çeşitli şekillerde gelişen bu kök hücreler örneğin çeneye dönüşüyor. Omurgalılara özgü bu hücrelerin dönüştüğü yapılardan biri de tehlikeli veya stresli durumlarda istemsizce devreye giren savaş ya da kaç tepkisini kontrol eden sempatik sinir sistemi.

Çene ve sempatik sinir sisteminin genellikle daha sonraki dönemlerde evrimleştiği düşünülürken, Nature adlı hakemli dergide çarşamba günü yayımlanan araştırmada bofa balığında sempatik sinir sistemi olduğuna dair kanıtlar sunuldu. 

Bofa balığı larvasını inceleyen araştırmacılar bu sistemi oluşturan kök hücrelerle karşılaştı. Ekip ayrıca bu hücrelerin, savaş ya da kaç tepkisini kontrol etmede kilit rol oynayan noradrenalin için enzim ürettiğini de buldu.

Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü'nden biyolog Marianne Bronner, ortak yazarı olduğu çalışma hakkında "Literatürde 100 yılı aşkın süredir bofa balığının sempatik sinir sisteminden yoksun olduğu öne sürülüyordu" diyor.

Şaşırtıcı bir şekilde sempatik nöronların aslında bofa balığında olduğunu ama gelişimin sürecinde, beklenenden çok daha geç ortaya çıktığını bulduk.

Bronner bu keşfin bugüne kadar yapılmamasını, bu deniz canlılarının genellikle yaşamlarının çok erken dönemlerinde incelenmesine bağlıyor.

Bofa balıklarının sempatik sinir sisteminin diğer omurgalılara benzer şekilde savaş ya da kaç benzeri davranışları kontrol edip etmediği henüz bilinmiyor. Araştırmacılara göre yeni bulgular, sempatik nöronların oluşumunu düzenleyen gelişimsel sürecin tüm omurgalılarda olduğuna işaret ediyor. 

Independent Türkçe, Live Science, Popular Science, Nature



Gizli kodla keşfedilen Netflix dizisi izleyenleri hayran bıraktı

The Playlist'te İsveçli bir teknoloji girişimcisi ve ortakları, yasal bir yayın platformu sunarak müzik sektöründe devrim yaratıyor (Netflix)
The Playlist'te İsveçli bir teknoloji girişimcisi ve ortakları, yasal bir yayın platformu sunarak müzik sektöründe devrim yaratıyor (Netflix)
TT

Gizli kodla keşfedilen Netflix dizisi izleyenleri hayran bıraktı

The Playlist'te İsveçli bir teknoloji girişimcisi ve ortakları, yasal bir yayın platformu sunarak müzik sektöründe devrim yaratıyor (Netflix)
The Playlist'te İsveçli bir teknoloji girişimcisi ve ortakları, yasal bir yayın platformu sunarak müzik sektöründe devrim yaratıyor (Netflix)

Spotify'ın doğuşunu anlatan Netflix mini dizisi The Playlist, Rotten Tomatoes'da aldığı yüzde 100'lük beğeni puanıyla dikkatleri üzerine çekiyor. İzleyiciler gizli bir Netflix koduyla keşfettikleri "sürükleyici" mini dizi için "mutlaka seyredilmeli" diyor.

Bu 6 bölümlük mini dizi, Netflix'te "müzik türü kategorisi"ne ait özel bir içerik kodu sayesinde keşfedildi. Bu kodun, algoritmayı değiştirerek izleyicilere alışılmışın dışında içerikler sunduğu belirtiliyor. The Playlist, bu yöntemle öne çıkan en popüler yapımlardan biri oldu.

Her bölüm farklı bir karakterin gözünden

İsveçli girişimci Daniel Ek ve ortağı Martin Lorentzon'un müzik sektörünü değiştirme hikayesini anlatan The Playlist, Ekim 2022'de platformda yayına girdi.

Spotify Untold adlı kitaptan uyarlanan biyografik dizi, hikayeyi her bölümde farklı bir karakterin gözünden anlatıyor. Programcılar, avukatlar, sanatçılar ve müzik endüstrisinin kilit isimleri üzerinden Spotify'ın küresel müzik dinleme alışkanlıklarını nasıl değiştirdiği gözler önüne seriliyor.

IMDb'de de 10 üzerinden 7.4 puan alan dizi, izleyicilerden ve eleştirmenlerden büyük övgü topladı. 

Espinof'tan Carla Monfort, incelemesinde "The Playlist klasik bir biyografi gibi başlıyor ama sonunda sektöre eleştirel bir bakış sunuyor" ifadesini kullanıyor.

The Age'den Debi Enker ise "Modern anlatım diliyle, dijital devrimin ön saflarında yaşananları canlı bir şekilde yansıtıyor" yorumunda bulunuyor.

"Neredeyse kusursuz"

Arjantin merkezli gazete La Nacion, "Bu acımasız sektörü son derece merhametli bir yerden anlatıyor" diye yazıyor.

Eleştirmen Kate Sanchez, The Playlist için "Neredeyse kusursuz" diyerek ekliyor: 

Mini dizi, tüm biyografik yapımlar için yeni bir standart belirliyor. Çünkü teknoloji sektörünün hem mutluluk veren hem de yıkıcı yönlerini dürüstçe ortaya koyuyor.

İzleyiciler de diziyle ilgili görüşlerinde eleştirmenlere katılıyor. Bir Netflix abonesi, "Her bölümü farklı bir perspektiften anlatma fikri çok etkileyiciydi. 10 üzerinden 10, Kesinlikle izlemeye değer" ifadelerini kullanırken bir diğeri ekliyor:

Özellikle son bölümü epey sürprizliydi ama spoiler vermeyeceğim.

Başka bir izleyiciyse şu yorumu yapıyor:

Oyunculuklar çok iyi, kurgusu başarılı. Bir solukta izlenebilecek harika bir iş.

Independent Türkçe, Daily Mail, Unilad