Uzmanlar sıradaki pandemiye grip virüsünün yol açmasını bekliyor

Her yıl yaklaşık 1 milyar kişi mevsimsel grip geçiriyor (Pexels)
Her yıl yaklaşık 1 milyar kişi mevsimsel grip geçiriyor (Pexels)
TT

Uzmanlar sıradaki pandemiye grip virüsünün yol açmasını bekliyor

Her yıl yaklaşık 1 milyar kişi mevsimsel grip geçiriyor (Pexels)
Her yıl yaklaşık 1 milyar kişi mevsimsel grip geçiriyor (Pexels)

Bulaşıcı hastalık uzmanları bir sonraki pandeminin influenza virüsünden kaynaklanacağını düşünüyor. 

57 ülkeden 187 katılımcıyla yapılan bir ankette hangi patojenin sıradaki pandemiye yol açacağı sorusunda influenzayı uzmanların yüzde 57'si birinci, yüzde 17'si de ikinci sıraya koydu.

Travel Medicine and Infectious Disease adlı hakemli dergide yayımlanan araştırmayı yürüten Dr. Jon Salmanton-García, virüsün sürekli geliştiği ve evrimleştiğini gösteren çalışmalar nedeniyle böyle bir beklenti olduğunu söylüyor. Köln Üniversitesi'nden Dr. Salmanton-García "İnfluenza her kış ortaya çıkıyor" diyor.

Bu salgınların küçük pandemiler olduğunu söyleyebiliriz. Bunlar az çok kontrol altına alınıyor çünkü bunlara neden olan farklı varyantlar yeterince öldürücü değil. Ama bu sonsuza kadar böyle gitmeyecek.

Öte yandan Kovid-19 pandemisi sayesinde dünyanın artık çok daha hazırlıklı olduğunu belirten Dr. Salmanton-García, "Kovid-19 pandemisinde bir solunum yolu virüsü pandemisine nasıl yaklaşılacağına dair pek çok şey öğrendik" diyor:

Bunlar arasında sosyal mesafe, el temizliği, yüz maskeleri, aşılamaya yeniden odaklanma ve sağlık kurumlarına güven yer alıyor. Buna paralel şekilde kurumlar da çok şey öğrendi. Hayati önem taşıyan hazırlık ve gözetim faaliyetleri artık daha iyi finanse ediliyor.

Uzmanların sıradaki pandemi tahminlerinde grip virüsünü, henüz bilinmeyen bir hastalığı ifade eden X Hastalığı izledi. Bu patojen katılımcıların yüzde 21'inin ilk, yüzde 14'ünün de ikinci sırasında yer aldı. SARS-CoV-2 ise uzmanların yüzde 8'inin birinci, yüzde 16'sının da ikinci sırasındaydı.

Araştırmanın detayları 27-30 Nisan'da Barselona'da düzenlenecek Avrupa Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıklar Derneği (ESCMID) toplantısında anlatılacak.

Perşembe günü Dünya Sağlık Örgütü kuş gribinin insanlara bulaşma riskinin yüksek endişe yarattığını açıklamıştı. 2020'den beri dolaşımda olan ve milyonlarca kuşun ölümüne yol açan A(H5N1) varyantının memelilere sıçraması bu endişenin en temel nedeni. 

İnsanlarda "olağanüstü derecede" yüksek ölüm oranına sahip virüs ABD'nin 12 eyaletinde sığırlara bulaşırken, ineklerle yakın teması olan bir insan da enfekte olmuştu. 

Independent Türkçe, Guardian, MedicalXpress, Travel Medicine and Infectious Disease



Rekor kıran enerji patlamasının sırrı çözüldü mü?

Düşük kütleye ve parlaklığa sahip kırmızı cüceler, galaksideki en yaygın yıldız türü (NASA)
Düşük kütleye ve parlaklığa sahip kırmızı cüceler, galaksideki en yaygın yıldız türü (NASA)
TT

Rekor kıran enerji patlamasının sırrı çözüldü mü?

Düşük kütleye ve parlaklığa sahip kırmızı cüceler, galaksideki en yaygın yıldız türü (NASA)
Düşük kütleye ve parlaklığa sahip kırmızı cüceler, galaksideki en yaygın yıldız türü (NASA)

Bilim insanları gizemli bir enerji patlamasının, kırmızı cüce bir yıldızdan ve ölü bir yıldızın kalıntısından geliyor olabileceğini buldu.

Gökbilimciler radyo dalgası yayan bir patlama türünü uzun zamandır anlamaya çalışıyor. Normalde bir bölgeden gelen art arda patlamalar arasında birkaç saniye hatta daha kısa süre olur.

Ancak 2006'dan beri, patlamalar arasındaki sürenin birkaç dakikadan birkaç saate kadar değişebildiği olaylar saptanmaya başladı.

Uzun periyotlu radyo geçişi denen bu olaylar neredeyse 20 yıldır bilim insanlarının kafasını karıştırıyor ve bu aralıklı patlamalarda nasıl radyo dalgası üretildiğini anlamaya çalışıyorlar.

Bunlar genellikle galaksinin kalabalık bölgelerinde görüldüğü için hangi cisimden geldiklerini anlamak da zorlu bir iş.

Bulguları hakemli dergi Astrophysical Journal Letters'ta 26 Kasım'da yayımlanan yeni çalışmadaysa Samanyolu'nun daha az gökcismi içeren eteklerinden gelen bir uzun periyotlu radyo geçişi incelendi.

GLEAM-X J0704-37 adı verilen bu olayda her üç saatte bir 30 ila 60 saniye süren patlamalar gerçekleşiyor. Uzun periyotlu radyo geçişi olayları arasında, art arda patlamaları arasında en çok süre olan GLEAM-X J0704-37 bu anlamda rekoru elinde tutuyor.

Güney Afrika'daki MeerKAT ve Şili'deki Güney Astrofizik Araştırma teleskoplarını kullanan bilim insanları, GLEAM-X J0704-37'nin M-tipi yıldız diye de bilinen bir kırmızı cüceden geldiğini gözlemledi.

Curtin Üniversitesi'nden çalışmanın ortak yazarı Natasha Hurley-Walker "M-tipi yıldızlar, Güneş'in kütlesinin ve parlaklığının çok azına sahip olan düşük kütleli yıldızlardır. Samanyolu'ndaki yıldızların yüzde 70'ini oluştursalar da hiçbiri çıplak gözle görülemez" diyerek ekliyor: 

M-tipi yıldız tek başına bizim gördüğümüz miktarda enerji üretemez.

Verileri tekrar inceleyen ekip kırmızı cücenin muhtemelen ikili bir sistem içinde yer aldığını buldu. Araştırmacılar diğer cismin, beyaz cüce yıldız olduğunu tahmin ediyor. 

Güneş gibi yıldızlar, süpernova patlaması geçirecek kütleye sahip olmadığı için yaşam döngülerinin sonuna geldiğinde dış katmanlarını atmaya başlıyor. Geriye kalan çekirdekse muazzam bir yoğunluğa sahip beyaz cüceye dönüşüyor. 

Bilim insanları sistemdeki güçlü manyetik alanların, hızla dönen nötron yıldızları (pulsar) gibi düzenli enerji patlamalarına yol açtığını öne sürüyor. 

Ekip halihazırda çalışmalarına devam ederek bu sistemi doğrulamaya ve radyo dalgalarını tam olarak nasıl ürettiğini anlamaya çalışıyor. 

Ayrıca teleskopların eski gözlemlerinde, GLEAM-X J0704-37'ye benzer patlamalar da bulmayı umuyorlar.

Independent Türkçe, Space.com, Science Daily, Astrophysical Journal Letters