Cadı avı tehlikesi: Baby Reindeer hayranlarına uyarı

Baby Reindeer, 11 Nisan'da gösterime girer girmez yayın platformu için büyük bir hit oldu (Netflix)
Baby Reindeer, 11 Nisan'da gösterime girer girmez yayın platformu için büyük bir hit oldu (Netflix)
TT

Cadı avı tehlikesi: Baby Reindeer hayranlarına uyarı

Baby Reindeer, 11 Nisan'da gösterime girer girmez yayın platformu için büyük bir hit oldu (Netflix)
Baby Reindeer, 11 Nisan'da gösterime girer girmez yayın platformu için büyük bir hit oldu (Netflix)

Uzmanlar, Netflix'in yeni dizisi Baby Reindeer'daki Darrien karakterinin "gerçek" yüzünü ortaya çıkarmaya çalışan internet hafiyelerine uyarıda bulundu.

Polis harekete geçti

Yazar ve aktör Richard Gadd'ın gerçek hayattaki tacizcisi için internette başlatılan cadı avı, polisin harekete geçmesine neden oldu ve yıldız, gerçek suç fanatiklerini buna bir son vermeye çağırdı.

Aktör Tom Goodman-Hill tarafından canlandırılan Darrien, dizide Gadd'ın oynadığı Donny'ye cinsel saldırıda bulunan başarılı ve güçlü bir senarist olarak tanımlanıyor.

Baby Reindeer, Gadd'ın gerçek yaşamında karşılaştığı ısrarlı takip ve cinsel taciz gibi olaylara dayanıyor.

Hukuk uzmanları, insanları cinsel saldırı gibi ağır suçlarla haksız yere suçlamanın nasıl ciddi sonuçlar doğurabileceğini açıkladı.

"Hakaret davasıyla sonuçlanabilir"

Londra'daki avukatlık bürosu Vardags'ın ortağı Alexandra McCready, Daily Mail'a yaptığı açıklamada şunları söyledi: 

İnternette dedektifliğin kötü sonuçlanmasının riskleri avukatlarca iyi bilinmektedir. Sosyal medya aracılığıyla bile olsa, bir kişinin taciz ya da cinsel saldırı gibi suçları işlediğine dair spekülasyon yapmak, bu iddiayı destekleyecek hiçbir kanıt yoksa ve hedefin tamamen masum olduğu ortaya çıkarsa, yasal olarak hakaret davasıyla sonuçlanabilir.

Ödüllü senariste suçlama

McCready, sözlerini şöyle sürdürdü: 

Eğer bu çevrimiçi spekülasyonlar ilgili kişiye yönelik tehdit ve tacizlere dönüşürse, Sean Foley'nin yakın zamanda hedef alınmasında olduğu gibi, bu durum cezai bir mesele haline gelebilir.

Bazı sosyal medya dedektifleri, Darrien karakterinin 59 yaşındaki çifte Olivier Ödülü sahibi senarist Sean Foley'ye dayandığını iddia etmişti. Foley, kendisi hakkında öne sürülen asılsız iddialar nedeniyle polisle irtibata geçtiğini açıklamıştı.

"Hassas dengenin farkına varın"

Howells Avukatlık Bürosu yetkililerinden Mark Woloshak da Britanya merkezli gazete Mirror'a şunları söyledi: 

Bir davada yer alan kişileri aramak ve potansiyel olarak isimlerini vermek, özellikle de yanlış kişi oldukları ortaya çıkarsa, önemli yasal ve etik sonuçlar doğurur. Gerçek olayların anlatıldığı Baby Reindeer örneğinde, program yapımcılarının hikaye anlatımıyla gerçek dünyadaki sonuçlar arasında kurmaya çalıştıkları hassas dengenin farkına varmak önemlidir.

Independent Türkçe, Daily Mail, Mirror



Küçük yıldızın dev gezegeni bilim insanlarını şaşkına çevirdi

TOI-6894'ün (önde) çapı, bilinen tek gezegeninin çapının sadece 2,5 katı (Warwick Üniversitesi/Mark Garlick)
TOI-6894'ün (önde) çapı, bilinen tek gezegeninin çapının sadece 2,5 katı (Warwick Üniversitesi/Mark Garlick)
TT

Küçük yıldızın dev gezegeni bilim insanlarını şaşkına çevirdi

TOI-6894'ün (önde) çapı, bilinen tek gezegeninin çapının sadece 2,5 katı (Warwick Üniversitesi/Mark Garlick)
TOI-6894'ün (önde) çapı, bilinen tek gezegeninin çapının sadece 2,5 katı (Warwick Üniversitesi/Mark Garlick)

Bilim insanları küçük bir yıldızın yörüngesinde devasa bir gezegen keşfetti. Neredeyse imkansız olduğu düşünülen bu durum, gezegen oluşumuna dair bilinenleri sorgulamaya açıyor.

Gezegen sistemleri ilk başta büyük bir toz ve gaz bulutunun kendi üstüne çökerek bir yıldız oluşturmasıyla meydana geliyor. Yıldızdan arta kalan ve ön gezegen diski denen maddelerse gezegenleri oluşturuyor. 

Bu nedenle küçük bulutlardan küçük yıldızlar doğması ve geriye devasa gezegenler oluşturacak malzeme kalmaması bekleniyor.

Ancak NASA'nın Geçiş Halindeki Ötegezegen Araştırma Uydusu'nun (TESS), 91 binden fazla kırmızı cüce yıldıza dair verilerini inceleyen araştırmacılar, şaşırtıcı derece büyük bir gezegen buldu. Güneş'e kıyasla küçük ve parlaklığı az olan kırmızı cüceler Samanyolu'ndaki en yaygın yıldız türü. 

Ardından araştırmacılar Avrupa Güney Gözlemevi'nin Çok Büyük Teleskop'uyla TOI-6894 adlı yıldızın yörüngesindeki gezegenin kütlesini hesapladı.

Bulguları hakemli dergi Nature Astronomy'de yayımlanan çalışmaya göre  Dünya'dan 238 ışık yılı uzaktaki yıldızın kütlesi Güneş'inkinin yaklaşık 5'te biri kadar. 

Bilim insanları mevcut teorilere göre böyle bir yıldızın Dünya veya Mars boyutunda bir gezegeni olması gerektiğini söylüyor. Ancak yörüngesinde dönen gezegen TOI-6894b, Satürn'den biraz büyük ve kütlesi onun yarısı kadar.

Makalenin ortak yazarı Vincent Van Eylen şöyle diyor: 

Bu bulgular, evrendeki en küçük yıldızların bile bazı durumlarda çok büyük gezegenler oluşturabileceğini gösteriyor. Bu da gezegen oluşumu modellerimizin bazılarını yeniden düşünmemizi gerektiriyor.

TOI-6894, yörüngesinde dev bir gezegen bulunan yıldızlar arasında açık ara en düşük kütleye sahip olanı. Hatta rekorun önceki sahibi olan yıldızdan yüzde 60 daha az kütlesi var.

Warwick Üniversitesi'nden makalenin başyazarı Edward Bryant "Bu keşif, bu kadar küçük bir yıldızın nasıl bu kadar büyük bir gezegene ev sahipliği yapabildiği gibi bir soru ortaya atıyor ve bunun cevabını henüz bulamadık" diyor.

Jüpiter veya Satürn gibi gaz devleri, çekirdeklerini oluşturmak için çok fazla maddeye ihtiyaç duyar. Daha sonra çevrelerinden çok daha fazla gazı hızlı bir şekilde çekerek atmosfer oluşturabilirler. 

Ancak araştırmacılar TOI-6894b ve yıldızının kütlesine bakınca burada başka bir sürecin işlemiş olduğundan şüpheleniyor.

Örneğin gezegen, yıldızı yaşamının çok erken bir dönemindeyken ve disk hâlâ hammaddeyle doluyken gerekli malzemeleri toplayıp çekirdeğini oluşturmaya başlamış olabilir. 

Bir diğer ihtimal de hızlıca büyük bir çekirdek oluşturmamış ve gaz ve ağır elementleri yavaş yavaş biriktirmiş olması. 

Öte yandan bilim insanları bunlar için de yüksek miktarda malzemeye ihtiyaç duyulacağını söylüyor. Yeni çalışmada incelenen örneklerdeki küçük yıldızların etrafındaki 70 diskten sadece 5'inde TOI-6894b gibi bir gezegen oluşmuştu.

Van Eylen dev gezegenlerin hızlıca çekirdeği oluşturması ve ardından bunun üzerine yüksek miktarda gaz biriktirmesi gerektiğini söyleyerek ekliyor:

Yıldız parlamaya başlamadan ve disk hızla yok olmadan önce bunu yapmak için çok az zaman var. Küçük yıldızlarda, disk yok olmadan önce dev bir gezegeni yeterince hızlı bir şekilde oluşturmak için yeterli kütle olmadığını düşünüyoruz.

Araştırmacılar James Webb Uzay Teleskobu'nu kullanarak gezegen sistemini daha yakından incelemeyi planlıyor. 

Independent Türkçe, Reuters, Mashable, Space.com, Nature Astronomy