Fransa'daki nükleer füzyon reaktörü WEST, sıcak plazmayı 6 dakika boyunca 50 milyon derecede tutarak bir rekora imza attı. Bu gelişme, temiz ve neredeyse sınırsız enerji temin etmeyi amaçlayan nükleer füzyon alanında önemli bir adıma işaret ediyor.
Nükleer füzyon, atom çekirdeklerinin birleşerek daha ağır bir element ortaya çıkarmasını ifade ediyor. Bu süreçte açığa çıkan çok büyük miktarlardaki enerji, atmosfere karbondioksit salmamasından dolayı da ilgi çekiyor.
Ayrıca diğer seçeneklerden daha güçlü olan bu enerji kullanılabilirse, bir kilogram yakıt başına fosil yakıtlardan neredeyse 4 milyon kat daha fazla enerji üretilmesi bekleniyor.
Fransız Alternatif Enerjiler ve Atom Enerjisi Komisyonu'yla işbirliği içindeki Princeton Plazma Fiziği Laboratuvarı (PPPL) bu yolda önemli bir adım atarak içi tungsten kaplı reaktörde, füzyonun gerçekleşmesi için gereken plazmayı yaratarak bunu 6 dakika boyunca 50 milyon derecede tutmayı başardıklarını pazartesi günü duyurdu.
Daha önce benzer reaktörler bundan daha yüksek derecelere çıksa da bu sıcaklığı WEST kadar uzun süre korumayı başaramamışlardı. Öte yandan içi karbonla kaplı reaktörler istikrarlı bir şekilde daha uzun süre plazmayı korumuştu. Fakat karbonun, reaksiyona yakıt sağlayan hidrojen izotopu trityumu emmesi bazı bilim insanlarının bundan uzaklaşmasına yol açıyor.
Ancak tungsten de tamamen sorunsuz değil. Element eriyip plazmaya karışarak füzyonun soğumasına neden olabiliyor. Bu nedenle bilim insanlarının elementi ve çalıştıkları ortamı iyi analiz etmesi gerekiyor.
Nükleer füzyon enerjisinin önündeki en büyük engellerden biri muazzam seviyedeki sıcaklıklara ulaşmak için yüksek seviyede enerji gerekmesi. Güneş'in merkezinden daha sıcak olan seviyelere ulaşmak amaçlanırken burada tokamak adlı reaktörler devreye giriyor.
WEST'in de aralarında yer aldığı bu reaktörler, Dünya'nın yıldızına güç veren enerji türünü üretebildiğinden zaman zaman "yapay Güneş" diye anılıyor.
PPPL İleri Projeler Başkanı Luis Delgado-Aparicio, Business Insider'a yaptığı açıklamada "Dünya'da bir Güneş yaratmaya çalışıyoruz" diyor.
Ve bu son derece zor.
Halihazırda reaktörler plazmayı yüksek sıcaklıkta tutmakta zorlanırken, genellikle ürettiklerinden daha fazla enerji tüketiyor. Son testte WEST, önceki denemelerinden yüzde 15 daha fazla enerji üretse de henüz bu sorunun üstesinden gelmeyi başaramadı.
Füzyon enerjisinin ticari kullanıma sunulmasına hâlâ çok uzun yıllar olduğu tahmin ediliyor. Fakat Delgado-Aparicio "insanlığa enerji sağlama yönündeki bu büyük hedefe" doğru ilerleme kaydedildiği görüşünde.
Independent Türkçe, Business Insider, IFL Science
