Hamilelikteki stresin sadece bir cinsiyette IQ düşüşüne neden olduğu bulundu

Gebelikteki stres, doğum veya düşük yapma korkusu gibi nedenlerden kaynaklanabiliyor (Pixabay)
Gebelikteki stres, doğum veya düşük yapma korkusu gibi nedenlerden kaynaklanabiliyor (Pixabay)
TT

Hamilelikteki stresin sadece bir cinsiyette IQ düşüşüne neden olduğu bulundu

Gebelikteki stres, doğum veya düşük yapma korkusu gibi nedenlerden kaynaklanabiliyor (Pixabay)
Gebelikteki stres, doğum veya düşük yapma korkusu gibi nedenlerden kaynaklanabiliyor (Pixabay)

Hamilelikteki stresin, bebeğin IQ'sunu düşürebildiği tespit edilirken, bilim insanları erkek çocukların bundan daha fazla etkilendiğini söylüyor. 

Stresin hamile kadınların düşük yapma ihtimalini artırabileceği gibi doğum sonrasında bebek üzerinde de olumsuz etkiler yaratabileceği biliniyor. Bazı çalışmalarda bu durumun çocuğun ileriki yaşlarında dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) veya depresyon yaşama riskini artırabileceği öne sürülüyor. 

Yeni çalışmadaysa fetüsün gelişimi için gerekli olduğu düşünülen stres hormonu kortizolun kız ve erkek çocuklarını nasıl etkilediği incelendi. Sonuçlar hamileliğin son dönemindeki stresin çocuğun IQ'sunu etkileyebildiğini gösteriyor.

11-14 Mayıs'ta İsveç'te düzenlenen 26. Avrupa Endokrinoloji Kongresi'nde sunulan araştırmada gebeliğinin son üç aylık dönemindeki 943 kadının kortizol ve bu hormonun etkisiz bir hali olan kortizon seviyeleri incelendi. 

Daha sonra psikologlar, bu çocuklar 7 yaşına geldiğinde IQ'larını ölçtü. Kız çocuk taşıyan annelerin daha fazla kortizol üretmesine karşın erkek çocuklar, IQ testlerinde kızlardan daha düşük puan aldı. 

Araştırmacılar bu durumun, plasentadaki bir enzimin kortizolü kortizona çevirmesinden kaynaklandığını düşünüyor. Çalışmanın başyazarı Dr. Anja Fenger Dreyer şöyle diyor

 Sonuçlarımız, kız çocuklarının plasentadaki 11β-HSD2 enziminin aktivitesi tarafından daha fazla korunabildiğini, erkeklerinse doğum öncesinde annenin fizyolojik kortizolüne karşı daha savunmasız olabileceğini gösteriyor.

Bilim insanları ayrıca annenin kanında değil, idrarındaki kortizon seviyesi yüksek olduğunda kız çocuklarının IQ testinde daha iyi bir sonuç aldığını saptadı.  

Danimarka'daki Odense Üniversite Hastanesi'nden aynı artaştırma ekibi, geçen yıl yayımladıkları bir çalışmada gebeliğin son üç ayında yüksek seviyede kortizol salgılandığında çocukların bir ila üç yaşında konuşma ve dil becerilerinin daha fazla geliştiğini kaydetmişti. 

İki çalışmanın sonuçlarını karşılaştıran Dr. Fenger Dreyer, anne karnında kortizole maruz kalmanın bilişsel gelişimde geçici bir etkisi olabileceğini söylüyor:

Ayrıca önceki çalışmamızda küçük çocukların kelime dağarcığının ebeveynler tarafından bildirildiği, bu çalışmadaysa çocuğun IQ'sunun eğitimli psikologlar tarafından değerlendirildiği de dikkate alınmalı.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, Neuroscience News, Healthline, National Library of Medicine



Amazon beğenilen komedinin fişini çekti: Tek sezonda iptal

8 bölümden oluşan Clean Slate, 6 Şubat'ta Prime Video'da izleyiciyle buluşmuştu (Amazon)
8 bölümden oluşan Clean Slate, 6 Şubat'ta Prime Video'da izleyiciyle buluşmuştu (Amazon)
TT

Amazon beğenilen komedinin fişini çekti: Tek sezonda iptal

8 bölümden oluşan Clean Slate, 6 Şubat'ta Prime Video'da izleyiciyle buluşmuştu (Amazon)
8 bölümden oluşan Clean Slate, 6 Şubat'ta Prime Video'da izleyiciyle buluşmuştu (Amazon)

Amazon, komedi dizisi Clean Slate'i ilk sezonunun ardından iptal ettiğini duyurdu.

Dizi, şubatta Prime Video'da prömiyer yapmıştı. Dizinin başrollerini Orange Is the New Black'in yıldızı Laverne Cox, George Wallace, Jay Wilkison, D.K. Uzoukwu ve Telma Hopkins gibi isimler paylaşıyordu. 

Deadline'ın özel haberine göre Clean Slate, 2023'te 101 yaşındayken hayatını kaybeden efsanevi senarist ve yapımcı Norman Lear'ın tamamladığı son dizi olma özelliğini taşıyor.

Resmi özetinde dizinin konusu şöyle anlatılıyor: 

Clean Slate, Alabama'da eski kafalı ve açıksözlü bir oto yıkama dükkanı sahibi olan Harry Slate'in, uzun süredir görüşmediği oğlunun, kendinden emin bir trans kadın olarak geri dönmesiyle yüzleşmesini ve geçirdiği içsel sorgulamayı konu alıyor.

Wallace ve Cox, diziyi Dan Ewen'la birlikte yarattı. Üç isim aynı zamanda Norman Lear, Brent Miller ve Simran Baidwan'la birlikte dizinin yönetici yapımcıları arasında yer aldı. Yapımcılığı Sony Pictures Television'la Amazon MGM Studios üstlendi.

Clean Slate, ekranlara ulaşana kadar uzun bir süreçten geçmişti. İlk olarak 2020'de yayın servisi Peacock için geliştirilmekte olduğu bildirilen dizi, 2021'de Amazon'un IMDB TV (daha sonra Freevee olarak değişti) platformuna taşınmıştı. 2022'de ilk sezon onayı verilen dizi, Freevee'nin kapatılmasının ardından Prime Video'ya aktarılmıştı.

Yayına girdiğinde televizyon yazarlarından övgü dolu yorumlar alan Clean Slate, eleştiri derleme sitesi Rotten Tomatoes'da yüzde 89'luk bir beğeni oranı yakalamıştı. 

Variety yazarı Aramide Tinubu incelemesinde, "Clean Slate kusursuz değil ama trans deneyimini son derece insani bir biçimde yansıtıyor. Harry, her zaman Desiree'nin bakış açısını anlamasa da en inatçı anlarında bile ona el uzatıyor" ifadelerini kullanmıştı.

Independent Türkçe, Deadline, Variety