Kargaların sesli olarak sayı sayabildiği ortaya çıktı

İlk defa insan dışında bir türde görüldü

Zekalarıyla bilinen kargalar, alet kullanabiliyor ve insan yüzlerini unutmuyor (Pexels)
Zekalarıyla bilinen kargalar, alet kullanabiliyor ve insan yüzlerini unutmuyor (Pexels)
TT

Kargaların sesli olarak sayı sayabildiği ortaya çıktı

Zekalarıyla bilinen kargalar, alet kullanabiliyor ve insan yüzlerini unutmuyor (Pexels)
Zekalarıyla bilinen kargalar, alet kullanabiliyor ve insan yüzlerini unutmuyor (Pexels)

Kargaların, yürümeye yeni başlayan küçük çocuklar gibi sayı sayabildiği ortaya çıktı. Bu beceri ilk defa insan dışında bir türde görülüyor. 

Daha önce maymun, şempanze, sıçan ve tavuk gibi bazı hayvanların farklı miktarlardaki şeyleri ayırt edebildiği, bal arılarının sayı algısı olduğu ve kargalarınsa sayma sayılarının yanı sıra sıfırı da kavrayabildiği tespit edilmişti.

Öte yandan bundan farklı olan, sayıyı sesle ifade etme becerisinin insanlara özgü olduğu düşünülüyordu.

Sayı saymayı öğrenme sürecinde nesnelerin çıkarılan sesle sayıldığı bir süreçten geçiliyor. Örneğin küçük bir çocuk üç tane elmayı sayarken "bir, iki, üç" değil; "bir, bir, bir" veya "üç, on, beş" diye sayabiliyor. Üç elma olduğunu anlamalarına karşın bunu "üç" diye soyut bir şekilde ifade etme becerisine henüz sahip olmuyorlar.

Science adlı hakemli dergide dün yayımlanan araştırmada leş kargası türünün de bu şekilde sayabildiği tespit edildi. 

Almanya'daki Tübingen Üniversitesi'nden araştırmacılar üç leş kargasını görsel ve işitsel uyarılar karşısında 1 ila 4 kez gaklayacak şekilde eğitti. Ekranda görülen sayı veya işittikleri sesli uyaran kadar gaklayan kargalara ödül verildi.

Bir yıllık eğitim sürecinin sonunda kargalar kendi seçtikleri uyaranlarla test edildi. Görsel veya işitsel uyarandaki kadar ses çıkarması beklenen hayvanlar bir noktayı gagalayarak işlerini bitirdiğini haber verdi. Seçtikleri görsel veya sesle aynı sayıda gaklayan kargalar ödüllendirildi. 

Her bir kargayla yapılan 20 testin sonucunda araştırmacılar, hayvanların doğru sayıda gak sesini çıkarmayı büyük ölçüde başardığını tespit etti. 

Kargalar bir sayısında çoğunlukla yüzde 100, ikide yüzde 60, üçte yüzde 50 ve 4'te yüzde 40 civarında başarı gösterdi. 

Bu beceriyi yürümeye yeni başlayan çocukların saymasına benzeten araştırmacılar, kargaların ilk sesi çıkarmadan kaç kere gaklayacaklarını önden planladığını söylüyor. 

Carnegie Mellon Üniversitesi Psikoloji Bölümü'nden, araştırmada yer almayan Jessica Cantlon, "Dünyadaki şeyleri ifade etmek için sesleri kullanmaya başlayınca düşünme şekli değişiyor" diyerek şöyle ekliyor:

Başka hiçbir hayvanın bunu yapıp yapamadığı net değildi.

Öte yandan Cantlon, kargaların duydukları seslerin sayısını değil süresini ölçüyor olabileceğini ve aslında sesle sayı arasındaki ilişkiyi kuracak beceriden yoksun olabileceklerini söylüyor. 

Bunun tespit edilmesi için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulurken kargalar hakkında öğrenilenler insanların sayı algısı hakkıda da bazı soruları yanıtlayabilir. 

Matematiğin insan bilişselliğinin belirleyici bir özelliği olduğunu belirten Cantlon şöyle diyor:

Evrim ağacının farklı dallarına bakarsak, kendi düşünme tarihimizin izini sürmeye başlayabiliriz.

Independent Türkçe, Popular Science, Science Alert, Science



Sevilen suç dramasında ayrılık rüzgarı

Sanjeev Bhaskar ve Sinéad Keenan, Unforgotten'da (ITV)
Sanjeev Bhaskar ve Sinéad Keenan, Unforgotten'da (ITV)
TT

Sevilen suç dramasında ayrılık rüzgarı

Sanjeev Bhaskar ve Sinéad Keenan, Unforgotten'da (ITV)
Sanjeev Bhaskar ve Sinéad Keenan, Unforgotten'da (ITV)

ITV'nin popüler dizisi Unforgotten, yaratıcısının yapımdan ayrılma sinyali vermesiyle büyük bir değişime uğramak üzere olabilir.

2015'te prömiyerini yapan Unforgotten, kanalın mütevazı bir hiti olarak yayın hayatına başladı ve izleyicileri Nicola Walker ve Sanjeev Bhaskar'ın canlandırdığı Başkomiser Cassie Stuart ve Komiser Sunny Khan'la tanıştırdı. Daha sonraki sezonlarda Sinéad Keenan'ın hayat verdiği Başkomiser Jessie James de ekibe katıldı.

Her sezonda yeni bir çözülmemiş vakaya odaklanan Londra merkezli suç dramasının izleyici sayısı ilk günden bu yana arttı.

Ancak dizinin uzun süreli izleyicilerini endişelendirecek bir haberle, serinin yaratıcısı ve yazarı Chris Lang, yaklaşan 7. sezonun ardından yapımdan ayrılmayı düşündüğünü söyledi.

Lang yakın zamanda Royal Television Society'ye verdiği röportajda "Muhtemelen bu sezondan sonra bayrağı devredeceğim" dedi.

Yapımı "başından" "acı sonuna kadar" denetleyen Lang, izleyicilerin dizinin son sezonlarda "fazla politik" hale geldiği yönündeki şikayetlerine de değindi.

Dizinin ele aldığı konular arasında sığınmacılar ve pandemi de var.

Lang sözlerini "Ülkenin durumu hakkında söyleyecek bir şeyim olmasaydı yazmazdım" diye sürdürdü.

Unforgotten'ın kendine özgü ve sağlam bir yapısı olması, bana Britanya toplumuna ayna tutmam için alan sağlıyor; bu bir Truva atı dizisi.

Lang "Yine işin içinde olacağım ama 42 bölüm yazdım ve kendimi tekrar etmek istemiyorum" dedi.

Unforgotten'ın her sezonunda, birinci bölümde kalıntıları bulunan bir kişiyle tarihi bir bağı olan bir dizi yeni karakter geliyor.

Dizi devam ettikçe, bu kişilerin davayla ve birbirleriyle bağlantıları ortaya çıkıyor.

2018'de The Independent diziyi "yılın en bağımlılık yaratan gerilimi" diye nitelendirirken, Ed Power şöyle yazmıştı: 

Unforgotten, programlarda düşünceli, yavaş ilerleyen eğlence için hâlâ imkan olduğunu doğruluyor.

Dizinin şubatta yayımlanan son sezonu hakkında yapılan bir değerlendirmede, formatının "sürekli bir şeyler sunan bir hazine gibi" olduğu belirtilmişti.

Dizinin oyuncu kadrosunda yıllar içinde Tom Courtenay, Trevor Eve, Mark Bonnar, Susan Lynch, Sheila Hancock, Hayley Mills ve MyAnna Buring gibi isimler yer aldı.

Independent Türkçe