Carrie Fisher, Yıldız Savaşları'nın "tam bir felaket" olacağını düşünüyormuş

Griffin Dunne yeni anı kitabında, Fisher'ın onu arayıp "aptal" senaryo hakkında umutsuzluğa kapıldığını anlatıyor.

Mark Hamill, Carrie Fisher ve Harrison Ford, Yıldız Savaşları: Yeni Bir Umut'ta (Lucasfilm/Fox)
Mark Hamill, Carrie Fisher ve Harrison Ford, Yıldız Savaşları: Yeni Bir Umut'ta (Lucasfilm/Fox)
TT

Carrie Fisher, Yıldız Savaşları'nın "tam bir felaket" olacağını düşünüyormuş

Mark Hamill, Carrie Fisher ve Harrison Ford, Yıldız Savaşları: Yeni Bir Umut'ta (Lucasfilm/Fox)
Mark Hamill, Carrie Fisher ve Harrison Ford, Yıldız Savaşları: Yeni Bir Umut'ta (Lucasfilm/Fox)

Griffin Dunne, Carrie Fisher'ın 1977 yapımı bilimkurgu filmi Yıldız Savaşları'nda (Star Wars) kullanılan saç stiliyle ilgili paniğe kapılarak kendisini aradığını, en yakın arkadaşı ve oyuncu dostuna projenin "tam bir felaket" olacağından endişe ettiğini söylediğini anlattı. 

Dunne, 11 Haziran'da Penguin Press aracılığıyla piyasaya çıkacak The Friday Afternoon Club: A Family Memoir adlı yeni anı kitabında, ünlü yüzlerle çevrili çocukluğuna dair anılarının yanı sıra hayatını kaybeden yıldızla dostluğunu da anlatıyor.

The Times tarafından yayımlanan bir alıntıda Dunne, eski dostu Carrie'den bir telefon aldığını hatırlıyor. Carrie, Dunne'ın ailesinin evine akşam yemeğine geldiğinde aktörün küçük kardeşi aracılığıyla onunla tanışmıştı.

Dunne, "1976'ydı ve Carrie bir gün laf arasında İngiltere'de çekilen bir bilimkurgu filminde iş bulduğunu söyledi" diye yazdı.

Normal bir kişinin ‘Tebrikler’ ya da ‘Bu harika!’ gibi söyleyeceği şeylerden habersiz bir şekilde 'Benim için de bir rol var mı? diye sordum.

Fisher, Luke Skywalker'ı canlandıran rol arkadaşı Mark Hamill'e atıfta bulunarak, "Senin için uygun olan tek rolü Mark adında biri oynuyor" diye yanıt vermiş. 

Bu gerçekten aptalca bir senaryo ve eminim sen bunu reddederdin.

O dönemde Dunne'la aynı evi paylaşan Fisher, ona "Harrison Ford adında yaşlıca bir adamla" birlikte rol aldığını söylemiş, Dunne da bu kişinin, teyzesi yazar Joan Didion için marangozluk yaptığını fark etmiş.

Dunne, "Hevesli bir köpek yavrusu gibi ona çivi uzatır ya da yıpranmış kanvas alet çantasından hırdavat arardım" diyor.

Karşılığında bana Marlboro'larından birini uzatırdı, ben de onun yaptığı gibi filtrelerini keserdim. Harrison beni bitmek tükenmek bilmeyen esrarlı sigaralarından mahrum bıraktı çünkü malı o kadar güçlüydü ki bir fırt çektikten sonra testereyle mezura arasındaki farkı anlayamıyordum. Adamı resmen idol olarak görüyordum ve Carrie'nin onunla bu kadar çok vakit geçirecek olmasından dolayı duyduğum kıskançlıktan nefret ediyordum.

Ford'la üç aylık bir ilişki yaşadığını 2016 tarihli anı kitabında açıklayan Fisher, Yıldız Savaşları'nın 25 Mayıs 1997'deki vizyon tarihi yaklaştıkça endişelenmeye başlamış ve İngiltere'deki çekimlerden Dunne'ı arayarak kostümleri hakkında paniğe kapılmış.

Carrie, çekim yerinden arayarak 'Saçıma ne yaptıklarını görmelisin!' diye bağırmıştı, saat onun için genellikle sete gitmeden önceki vakitlerdi, benim içinse sabahın 4'üydü. 'Kulaklarımın üzerine iki simit takmışım gibi görünüyorum' demişti. 

Carrie şöyle eklemiş:

Ve ben yaklaşık 2 metrelik bir yeti ve tekerlekli bir çöp tenekesinin içinde yaklaşık 1 metre boyundaki Britanyalı'yla oynuyorum! Tetiği bile olmayan ışın tabancalarıyla yeşil ekranlarda göremediğimiz şeylere ateş ediyoruz. Bu film tam bir felaket olacak.

Dunne elbette filmin bir felaketten çok uzak olduğunu ve Fisher'la aralarındaki dostluğun, Asi Birliği'nin lideri Prenses Leia Organa rolüyle dünya çapında üne kavuşmasıyla farklı bir şekle büründüğünü kabul etti.

Fisher, 2016'da Londra'dan Los Angeles'a giden bir uçuş sırasında geçirdiği kalp krizinin ardından 60 yaşında hayatını kaybetmişti. 
Independent Türkçe



Ölüme yakın deneyimlerde zaman neden yavaşlıyor?

Ölüme yakın deneyim yaşayan bazı kişiler, sanki zaman ortadan kalkmış gibi hissettiğini söylüyor (Unsplash)
Ölüme yakın deneyim yaşayan bazı kişiler, sanki zaman ortadan kalkmış gibi hissettiğini söylüyor (Unsplash)
TT

Ölüme yakın deneyimlerde zaman neden yavaşlıyor?

Ölüme yakın deneyim yaşayan bazı kişiler, sanki zaman ortadan kalkmış gibi hissettiğini söylüyor (Unsplash)
Ölüme yakın deneyim yaşayan bazı kişiler, sanki zaman ortadan kalkmış gibi hissettiğini söylüyor (Unsplash)

Ölümle burun buruna gelen kişiler, yaşadıkları deneyim sırasında zamanın durmuş veya yavaşlamış gibi geldiğini sıkça bildiriyor. 

Başından böyle bir olay geçmeyen kişilerin aklına film sahneleri gelecektir. Örneğin bir trafik kazasında hayatını kaybetmekten kıl payı kurtulan bir karakter etrafına bakarken, sahne daha yavaş akıyor. 

Ölüme yakın deneyimler üzerine çalışan psikiyatr Bruce Greyson'ın 1980-1990'larda yaptığı çalışmalarda, bu türden deneyimler yaşayan kişilerin yaklaşık yüzde 70'i "zamanın durduğunu veya anlamını yitirdiğini" bildirmişti. 

Peki bu travmatik olaylar neden böyle bir etki yaratıyor ve zamanın nasıl algılandığı hakkında neler söylüyor? 

İnsanlar zamanı nasıl algılıyor?

Liverpool John Moores Üniversitesi'nde zaman psikolojisi üzerine çalışan Dr. Ruth Ogden, yıllar önce geçirdiği bir trafik kazasından sonra bu alana ilgi duymaya başlamış. 

Psikoloji hocası, Conversation için kaleme aldığı yazıda, başka bir araçla çarpıştıktan sonra adeta zaman durmuş gibi hissettiğini anlatıyor.  

15 yıl boyunca ölüme yakın deneyimlerde neden zamanın yavaşladığı ve zamanın nasıl algılandığı üzerine araştırmalar yürüten Dr. Ruth Ogden ulaştığı sonuçları şöyle açıklıyor:

Biz saniyeleri ve dakikaları mükemmel bir doğrulukla kaydeden saatler gibi değiliz. Bundan ziyade beynimiz, zamanı çevremizdeki dünyaya duyarlı bir şekilde algılamaya ayarlanmış gibi görünüyor.

Dr. Ogden, beynin duygusal ve fizyolojik uyarılmayı düzenleyen bazı bölgelerinin, aynı zamanda zamanın işlenmesinde de rol oynadığını ekliyor. 

Bu nedenle duygular yoğunlaştığı sırada beynin zaman algısı da etkileniyor. Örneğin keyifli vakit geçirirken zaman uçup gidiyor ve sıkıcı ortamlarda geçmek bilmiyor. 

Ölüme yaklaşınca zaman neden yavaşlıyor?

Ölüme yakın deneyimlerde zamanın neden yavaşladığı kesin olarak bilinmiyor. Bilim insanları bunun altında savaş ya da kaç tepkisinin yattığını düşünüyor. Evrimsel süreçte hayatta kalma içgüdüsü olarak gelişen bu tepki, tehdit anında ortaya çıkıyor.

Tehlike karşısında beyin daha hızlı çalıştığı için ölüme yakın deneyim yaşayan kişiler çevrelerinin daha yavaş hareket ettiğini görüyor. 

Psikoloji ve Ruh Sağlığı Sınır Alanları Enstitüsü'nden araştırmacı Marc Wittmann bu durumu şöyle açıklıyor:

Organizma çevresel uyaranları normalden daha hızlı işleyerek kişinin daha kolay tepki vermesini sağlıyor. Daha hızlı algılamak, düşünmek ve hareket etmek hayatta kalmak için avantaj demek.

Yaşlandıkça zaman daha mı hızlı akıyor?

Herkes ölüme yakın bir deneyim yaşamayabilir fakat birçok kişi yaşı ilerledikçe zamanın akıp gittiğinden yakınıyor. 

Geçmişe bakınca çocukken vakit daha yavaş akıyormuş gibi gelirken, yetişkinlikle beraber sanki göz açıp kapayıncaya kadar yıllar geçiyor.

Bilim insanları bu durumun birkaç nedeni olduğunu söylüyor. Örneğin çocukken bir yıl, yaşanan sürenin daha büyük bir kısmına tekabül ediyor. Nörolog Santosh Kesari "10 yaşındaki bir çocuk için bir yıl, hayatının yüzde 10'u. 60 yaşındaki biri için ise hayatının yüzde ikisinden daha azı" diyor. 

Ayrıca çocukken sürekli yeni şeylerle karşılaşmak, hafızada daha kalıcı etkiler bırakıyor. Kesari şu ifadeleri kullanıyor:

Zamanı unutulmaz olaylarla ölçüyoruz ve yaşlandıkça hatırlanmaya değecek daha az yeni şey yaşanıyor. Bu da çocukluğun daha uzun sürmüş gibi görünmesine yol açıyor.

Bilim insanın burada bahsettiği, zamanın o an içinde nasıl algılandığından ziyade, nasıl hatırlandığı. 

Yine de bazı çalışmalarda çocukken zamanın akışının daha yavaş algılandığı bulunmuştu. Nörobilimci Patricia Costello, çocukların gelişim aşamasında olduğunu belirterek "Sinirsel iletimleri yetişkinlere kıyasla fiziksel olarak daha yavaş. Bu da zamanın geçişini algılama biçimlerini etkiliyor" diyor:

Yetişkinliğe ulaşınca zaman devrelerimiz kablolamayı tamamlıyor ve zamanın geçişini doğru bir şekilde nasıl kodlayacağımızı deneyimlerimizle öğreniyoruz.

Yaşlanınca zamanın daha hızlı akıyormuş gibi gelmesi, büyük ölçüde yeni deneyimlerin azlığıyla ilişkilendiriliyor. Costello bu histen kurtulmak isteyenlere hayatlarına yenilik katmasını öneriyor.

Bilim insanı "Her şeyin çok hızlı geçip gittiği, kendi hayatımızı kaçırdığımız hissini nasıl durdurabiliriz? İş dönüp dolaşıp yeni şeyler öğrenmeye geliyor" diyerek ekliyor: 

Yeni bir beceri öğreniyor musunuz? Farklı bir şeyler pişiriyor musunuz? Mümkün olduğunca hayatınıza yenilik katmak, anıların öne çıkmasını sağlayacak ve bir bakıma zamanı uzatacaktır.

Independent Türkçe, Conversation, Psychology Today, NBC News