NASA'nın uzay aracı Lucy'nin geçen yıl keşfettiği asteroit Dinkinesh'in kendi uydusunu doğurduğu ortaya çıktı.
Jüpiter'in yörüngesini paylaşan Truvalı asteroitleri incelemek üzere yola çıkan Lucy'nin buraya giderken Asteroit Kuşağı'na uğraması gerekiyor. Uzay aracı, Mars'la Jüpiter arasındaki asteroitlerin yer aldığı bu bölgede Kasım 2023'te Dinkinesh adı verilen bir asteroitin 431 kilometre yakınından geçmişti.
Bu asteroitle ilgili en şaşırtıcı şeyse uydusuydu. Bir asteroitin uydusunun olması ilginç bir durum değil fakat Selam denen bu uydu, iki cismin birleşmesinden oluşan "değen ikili" adlı bir sistemdi. Bilim insanları ilk defa bir asteroitin böyle bir uydusu olduğunu gözlemlediklerini açıklamıştı.
Gökbilimciler bu alışılmadık uydunun nasıl oluştuğunu aramaya koyuldu ve nihayet bir cevap bulunmuş olabilir. Önde gelen hakemli dergi Nature'da dün yayımlanan çalışmada bilim insanları, Selam'ın Dinkinesh'ten kopan bir parça olduğunu öne sürüyor.
Bu iki cismin görüntülerini inceleyen araştırmacılar uydunun yaklaşık 3,1 kilometrelik bir mesafeden asteroit çevresinde döndüğünü ve yörüngesini 52,7 saatte tamamladığını saptadı.
Ayrıca iki ila üç milyon yaşında henüz çok genç bir gökcismi olduğu tahmin edilen Selam, Dinkinesh'le kütleçekim kilidi içine girdiği için asteroit, uydusunun hep aynı yüzünü görüyor.
Asteroitin yakın çekimleri, gökcisminin ekvatorunda kemer benzeri bir çıkıntı olduğunu ve bunun altından kuzeyden güneye doğru bir çukur geçtiğini gösterdi. Araştırmacılar ellerindeki verilere dayanarak bu yapılar ve Selam'ın, Güneş ışığının etkisiyle oluştuğu sonucuna vardı.
Yeni araştırmaya göre Güneş ışınlarının Dinkinesh'in yüzeyini ısıtmasıyla asteroit bu enerjiyi ısı halinde geri yayarak küçük bir itme kuvveti üretti. Bu durum Dinkinesh'in daha hızlı dönerek üstündeki maddenin bir kısmını atmasına yol açtı.
Bu maddenin bir kısmı daha sonra ekvatorundaki halkayı oluştururken, dengesi bozulan Dinkinesh'te bir çukur da yarattı.
Bilim insanlarına göre asteroitin yüzeyinden gelen maddenin geri kalanı da birleşerek ikili sistem olan uyduyu oluşturdu.
Araştırmacılar yeni bulguların başka asteroitlerin ve belki gezegenlerin oluşum sürecini daha iyi anlamaya katkı sağlayacağını düşünüyor. Makalenin ortak yazarı Jessica Sunshine şöyle diyor:
Eğer bu küçük cisimlerin nasıl oluştuğunu ve etkileşime girdiğini anlayabilirsek, Dünya da dahil gezegenlerin nasıl meydana geldiğini anlamaya bir adım daha yaklaşırız.
Independent Türkçe, Space.com, Live Science, Nature
