Zayıflama iğnelerinin yeni bir faydası keşfedildi

Zayıflama iğnelerinin uyku apnesi ve karaciğer hastalığı gibi sağlık sorunlarına iyi gelme potansiyeli de araştırılıyor (Unsplash)
Zayıflama iğnelerinin uyku apnesi ve karaciğer hastalığı gibi sağlık sorunlarına iyi gelme potansiyeli de araştırılıyor (Unsplash)
TT

Zayıflama iğnelerinin yeni bir faydası keşfedildi

Zayıflama iğnelerinin uyku apnesi ve karaciğer hastalığı gibi sağlık sorunlarına iyi gelme potansiyeli de araştırılıyor (Unsplash)
Zayıflama iğnelerinin uyku apnesi ve karaciğer hastalığı gibi sağlık sorunlarına iyi gelme potansiyeli de araştırılıyor (Unsplash)

Diyabet tedavisinde kullanılan zayıflama iğnesi Ozempic'in böbreklere de iyi geldiği bulundu.

İştahı bastıran bu tür zayıflama iğnelerinin kalp krizi ve felç riskini düşürebildiği daha önceki çalışmalarda bulunmuştu. Bu faydayı Ozempic ve Wegovy gibi iğnelerdeki semaglutid adlı bir bileşik sağlıyor. 

The New England Journal of Medicine adlı hakemli dergide yayımlanan yeni bir çalışmadaysa bu maddenin, tip 2 diyabet ve kronik böbrek hastalarında ciddi böbrek komplikasyonları, kalp sağlığı sorunları ve ölüm riskini azalttığı tespit edildi.

Ozempic'in üreticisi Novo Nordisk'in finanse ettiği çalışmada hem tip 2 diyabet hem de kronik böbrek hastalığından muzdarip 3 bin 533 kişi takip edildi. Hastaların neredeyse yarısı yaklaşık iki yıl boyunca her hafta düşük dozda semaglutid alırken diğerlerine de plasebo verildi.

Daha sonra katılımcıları yaklaşık 3,5 yıl boyunca takip eden araştırmacılar semaglutid alan hastaların böbrek fonksiyonlarını kaybetme, diyalize ya da böbrek nakline ihtiyaç duyma gibi ciddi bir sorun yaşama ihtimalinin yüzde 24 daha düşük olduğunu kaydetti. 

Bu grupta ayrıca kalp krizi gibi büyük bir kalp problemi ihtimalinin yüzde 18, herhangi bir sebepten ölme olasılığının da yüzde 20 daha düşük olduğu kaydedildi. 

Uzmanlar kronik böbrek hastalığının önde gelen nedenleri arasında diyabeti işaret ediyor. İleri seviyelerde böbreklerin işlevini düzgün yerine getirememesi kalp hastalığı ve felç riskini artırabiliyor. Mevcut tedavi yöntemleri hastalığı her zaman ortadan kaldıramıyor ve diyalize gerek duyulabiliyor.

Bu açıdan yeni çalışmanın umut verici bulguları olduğu söylenebilir. Çalışmanın yazarlarından Dr. Vlado Perkovic "İnsanların daha uzun yaşamasını sağlayabiliriz" diyor:

Bu ilacı kullanıma sunarak bu popülasyonun böbreğini, kalbini ve hayatını kurtarabiliriz ve bir tedavinin bunu yapabilmesi epey olağanüstü.

Öte yandan çalışmanın bazı kısıtlamaları var. Çalışmayı ilacın üreticisinin finanse etmesi bunlar arasında yer alırken, katılımcıların çoğu beyaz ve erkekti. Buna değinen araştırmacılar, kronik böbrek hastalığının farklı etnik kökenden kişiler üzerinde orantısız bir etki yarattığını belirtiyor. 

Ayrıca semaglutid bileşiğinin neden böbreklere iyi geldiği de bilinmiyor. Bilim insanları ilacın böbrek hastalığını kötüleştiren iltihaplanmayı azaltarak bunu başardığını tahmin etse de bunun doğrulanması için daha fazla çalışma yapılması gerekiyor.

Bazı doktorların semaglutidin uzun vadede risk yarabileceğine dair endişeleri de var.

Araştırma ekibi halihazırda zayıflama iğnelerindeki bu maddenin diyabet olmayan böbrek hastaları üzerinde de benzer etki yaratıp yaratmadığını araştırmayı planlıyor.

Independent Türkçe, Science Alert, New York Times, The New England Journal of Medicine, BBC Türkçe



Tarihte ilk: Bir robot, gerçekçi bir ameliyatı ilk kez yardım almadan gerçekleştirdi

 Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi'nin videolarla eğitilerek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir işlemi gerçekleştirdiğini duyurdu (Juo-Tung Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)
Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi'nin videolarla eğitilerek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir işlemi gerçekleştirdiğini duyurdu (Juo-Tung Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)
TT

Tarihte ilk: Bir robot, gerçekçi bir ameliyatı ilk kez yardım almadan gerçekleştirdi

 Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi'nin videolarla eğitilerek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir işlemi gerçekleştirdiğini duyurdu (Juo-Tung Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)
Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi'nin videolarla eğitilerek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir işlemi gerçekleştirdiğini duyurdu (Juo-Tung Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)

İlk kez bir robot, insan yardımı olmadan gerçekçi bir ameliyat gerçekleştirdi.

Johns Hopkins Üniversitesi'nden araştırmacılar, robotun ekipten gelen sesli komutlara yanıt vererek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir operasyonu "sakince" gerçekleştirdiğini çarşamba günü açıkladı. Robot, gerçek hayattaki tıbbi acil durumlara özgü beklenmedik senaryolar sırasında bile yetenekli bir insan cerrahın uzmanlığını sergiledi.

Tıbbi robotik uzmanı Axel Krieger yaptığı açıklamada, "Bu ilerleme bizi belirli cerrahi görevleri yerine getirebilen robotlardan, cerrahi prosedürleri gerçekten anlayan robotlara taşıyor" diyor.

Bu kritik ayrım bizi, gerçek hasta bakımının karmaşık, öngörülemez gerçekliğinde çalışabilen, klinik düzeyde uygulanabilir otonom cerrahi sistemlere önemli ölçüde yaklaştırıyor.

"SRT-H" ya da "Surgical Robot Transformer-Hierarchy" (Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi) diye bilinen robot, Johns Hopkins cerrahlarının domuz kadavraları üzerinde yaptıkları operasyonları izleyerek ameliyat videolarıyla eğitim aldı. Videolarda görevleri açıklayan altyazılar vardı.

Johns Hopkins, robotun videoları izledikten sonra ameliyatı yüzde 100 doğrulukla gerçekleştirdiğini ifade ediyor. Robotun ameliyatı gerçekleştirmesi daha uzun sürse de sonuçlar bir cerrahla kıyaslanabilir düzeydeydi.

Popüler yapay zeka sohbet botu ChatGPT'ye güç veren aynı makine öğrenimi mimarisiyle geliştirilen robotun, kanalları ve arterleri tanımlama, bunları hassas bir şekilde tutma, klipsleri stratejik olarak yerleştirme ve parçaları makasla kesme gibi 17 dakika süren görevleri tamamlaması gerekti.

Bu, Krieger'in "Akıllı Doku Otonom Robotu"nun (Smart Tissue Autonomous Robot) üç yıl önce bir hayvan üzerindeki ilk otonom robotik ameliyatta (canlı bir domuz üzerinde laparoskopi ameliyatı) yaptığından daha fazla görev içeriyor. O robot da özel olarak işaretlenmiş dokulara ihtiyaç duymuş, son derece kontrollü bir ortamda çalışmış ve katı bir cerrahi planı takip etmişti.

Buna karşılık SRT-H, tek tip olmayan anatomik koşullarda kusursuz bir performans sergiledi. Araştırmacılar robotun başlangıç pozisyonunu değiştirdiğinde ve safra kesesi ve çevresindeki dokuların görünümünü değiştiren kan benzeri boyalar eklediğinde bile durum böyleydi.

fgrthyju
Robot, popüler OpenAI sohbet botu ChatGPT'ye güç veren aynı makine öğrenimi mimarisiyle çalıştırılıyor. Robot 17 dakika süren görevleri tamamlayabildi (XinHao Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)

Krieger geçen yıl sistemi kullanarak bir robotu üç kritik cerrahi görevi yerine getirecek şekilde eğitmişti: bir iğneyi yönlendirmek, vücut dokusunu kaldırmak ve dikiş atmak. Ancak bu görevlerin her biri sadece birkaç saniye sürmüştü.

Araştırmacı ekip bundan sonra sistemi daha fazla ameliyat türü üzerinde eğitip test etmek ve yeteneklerini tam bir otonom ameliyat gerçekleştirecek şekilde genişletmek istiyor.

Daha önce Johns Hopkins'te doktora sonrası araştırmacı olan ve artık Stanford Üniversitesi'nde çalışan başyazar Ji Woong "Brian" Kim, "Bu çalışma, otonom cerrahi robotların gerçek dünyada kullanılmasının önündeki bazı temel engelleri aştığı için önceki çabalara göre büyük bir sıçramayı temsil ediyor" diyor. 

Çalışmamız, yapay zeka modellerinin cerrahi otonomi için yeterince güvenilir hale getirilebileceğini gösteriyor; bu bir zamanlar çok uzak görünse de artık uygulanabilir olduğu kanıtlanıyor.

Bulgular hakemli dergi Science Robotics'te yayımlandı.

Independent Türkçe