Havadaki karbonu emen sünger üretildi

Karbondioksit batarya gibi "şarj edilebiliyor" ve ardından karbondioksiti yakalayabiliyor.

CO2 yakalamada kullanılan aktif kömür örneği (Cambridge Üniversitesi)
CO2 yakalamada kullanılan aktif kömür örneği (Cambridge Üniversitesi)
TT

Havadaki karbonu emen sünger üretildi

CO2 yakalamada kullanılan aktif kömür örneği (Cambridge Üniversitesi)
CO2 yakalamada kullanılan aktif kömür örneği (Cambridge Üniversitesi)

Araştırmacılar havadaki karbonu doğrudan emebilen bir "sünger" yaptı.

Bu sistem, bataryaların şarj edilmesine benzer şekilde kömürün "şarj edilmesiyle" çalışıyor. Şarj edilen kömür "süngeri", karbondioksiti doğrudan havadan yakalayabiliyor.

Yöntem, bugün evlerdeki su filtrelerinde kullanılan aktif kömürün bir benzerine dayanıyor. Çalışmada yer alan araştırmacılar bu malzemeyi "ucuz, istikrarlı ve geniş çaplı şekilde üretilebilir" olduğu için incelediklerini belirtiyor.

Ancak aktif kömür normalde havadaki CO2'yi yakalayıp depolamıyor. Öte yandan araştırmacılar bunu batarya gibi şarj edebildiklerinde uygun bir malzeme haline geldiğini keşfetti.

Yaratıcıları, malzemenin sıcak olması gerekmediği için mevcut karbon yakalama yaklaşımlarına enerji açısından verimli bir alternatif sunabileceğini söylüyor.

Cambridge Üniversitesi'nden Alexander Forse, yöneticiliğini üstlendiği araştırma hakkında "Atmosferden karbon salımlarını yakalamak son çare fakat iklim acil durumunun derecesi göz önüne alındığında, bu araştırmamız gereken bir şey" diyor.

Yapmamız gereken ilk ve en acil şey dünya çapında karbon salımlarını azaltmak ancak net sıfır emisyona ulaşmak ve iklim değişikliğinin en kötü etkilerini sınırlamak için sera gazı gideriminin de gerekli olduğu düşünülüyor. Gerçekçi olmak gerekirse, elimizden gelen her şeyi yapmalıyız.

Bataryalar şarj edilirken iyonlar bir elektrota yerleştiriliyor. Bu süreç kömürde de aynı şekilde işliyor: Kömür, CO2'yle tersine çevrilebilen bağlar kuran hidroksit adlı bileşiklerle şarj ediliyor.

Araştırmacılar aktif bir kömür bezi kullanarak bunu hidroksit iyonlarıyla doldurunca bu iyonlar kömürdeki küçük gözeneklerde toplandı.

Bunun ardından malzeme, karbondioksit hidroksitlerle bağ kurduğu için havadaki CO2'yi yakalamayı başardı.

Dr. Forse, "Bu, batarya benzeri bir süreç kullanarak malzeme üretmenin yeni bir yolu" ifadelerini kullanıyor. 

Ve CO2 yakalama oranları halihazırda kullanılan malzemelere yakın. Ancak daha da umut veren şey, CO2'yi toplamak ve kömür süngerini yenilemek için yüksek sıcaklıklara ihtiyaç duymadığımızdan, bu yöntemin çok daha az miktarda enerji gerektirme ihtimali olması.

Malzemenin bazı sorunları var. Sınırlı miktarda karbondioksit yakalıyor ve nemli koşullarda daha kötü çalışıyor.

Ancak araştırmacılar bunun karbon yakalama dışındaki durumlarda da işe yarayabileceğini öne sürüyor. Araştırmacılar kömürdeki gözeneklere yerleştirilen iyonları değiştirerek bir dizi farklı molekülü yakalayabileceklerini söylüyor.

Bulgular, Nature'da yayımlanan "Capturing carbon dioxide from air with charged sorbents" (Şarj edilen sorbentlerle havadan karbondioksit yakalama) başlıklı yeni bir makalede anlatılıyor.

Independent Türkçe



Tatil cenneti adada suç oranı artıyor: Turistlerin kalitesi düştü

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

Tatil cenneti adada suç oranı artıyor: Turistlerin kalitesi düştü

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Endonezya’ya bağlı Bali adasındaki yetkililere göre bölgeyi ziyaret eden turistlerin kalitesi düşmesiyle suç oranlarında artış yaşanıyor. 

Guardian’ın haberinde, pandemi sonrası Bali’ye giden turist profilinde belirgin bir değişim yaşandığı yazılıyor. Daha fazla sayıda dijital göçebe ve düşük bütçeli turistin adayı ziyaret ettiği belirtiliyor. Bu da bazı yetkililere göre adadaki altyapıyı zorluyor ve suç oranlarını artırıyor. 

Geçen yıl Bali’de 226 yabancı turistin suça karıştığı bildiriliyor. Bu rakamın 2023’e göre yüzde 16’lık bir artışa denk geldiğine işaret ediliyor. Sözkonusu suçlar arasında siber suçlar, uyuşturucu, şiddet olayları ve arsa dolandırıcılığı yer alıyor.

Avustralyalı bir turistin geçen ay Bali’de kaldığı villada vurularak öldürülmesi de gündem olmuştu. Endonezya polisi, Melbourne'den 32 yaşındaki Zivan Radmanovic’in, villaya giden iki Avustralyalı tarafından öldürüldüğünü, başka bir Avustralyalının da onlara yardım ettiğini bildirmişti. Olayla ilgili üç kişi hakkında cinayet soruşturması başlatılmıştı, suçlu bulunmaları halinde idam cezası alabilirler.

Bali’de yaşayan Golkar Partili siyasetçi Agung Bagus Pratiksa Linggih şu yorumları yapıyor: 

Bali’ye gelen turistlerin kalitesi düşüyor. Düşük bütçeli yabancı turistlerin adada uzun süre kalabilmesini sağlayan yasadışı pansiyonların sayısındaki hızlı artış, bunun temel nedenlerinden biri.

Balili hak savunucularından Piter Panjaitan da ada sakinlerinin artan suç oranlarından endişelendiğini söylüyor. Munggu köyü muhtarı I Ketut Darta, bu yıl köye 400 yeni villa inşa edildiğini, bunların çoğunun yabancılara ait olduğunu ifade ediyor. Muhtar, inşaatların köydeki tarım alanlarını yok ettiğini belirtiyor. 

Endonezya Üniversitesi'nden kriminoloji uzmanı Adrianus Meliala, durumun daha da kötüleşebileceği uyarısında bulunuyor:

Demografi değişiyor, daha fazla yabancı uzun vadeli olarak adaya yerleşiyor ve bazıları kendi ülkelerindeki suç ağlarını da beraberinde getiriyor.

Akademisyen, kolluk kuvvetlerinin Bali’deki olaylara müdahalede kaynak yetersizliği nedeniyle zorlandığına dikkat çekerek, adanın suç örgütleri için cazip bir merkeze dönüşebileceğini belirtiyor. 

Independent Türkçe, Guardian, AFP