Havadaki karbonu emen sünger üretildi

Karbondioksit batarya gibi "şarj edilebiliyor" ve ardından karbondioksiti yakalayabiliyor.

CO2 yakalamada kullanılan aktif kömür örneği (Cambridge Üniversitesi)
CO2 yakalamada kullanılan aktif kömür örneği (Cambridge Üniversitesi)
TT

Havadaki karbonu emen sünger üretildi

CO2 yakalamada kullanılan aktif kömür örneği (Cambridge Üniversitesi)
CO2 yakalamada kullanılan aktif kömür örneği (Cambridge Üniversitesi)

Araştırmacılar havadaki karbonu doğrudan emebilen bir "sünger" yaptı.

Bu sistem, bataryaların şarj edilmesine benzer şekilde kömürün "şarj edilmesiyle" çalışıyor. Şarj edilen kömür "süngeri", karbondioksiti doğrudan havadan yakalayabiliyor.

Yöntem, bugün evlerdeki su filtrelerinde kullanılan aktif kömürün bir benzerine dayanıyor. Çalışmada yer alan araştırmacılar bu malzemeyi "ucuz, istikrarlı ve geniş çaplı şekilde üretilebilir" olduğu için incelediklerini belirtiyor.

Ancak aktif kömür normalde havadaki CO2'yi yakalayıp depolamıyor. Öte yandan araştırmacılar bunu batarya gibi şarj edebildiklerinde uygun bir malzeme haline geldiğini keşfetti.

Yaratıcıları, malzemenin sıcak olması gerekmediği için mevcut karbon yakalama yaklaşımlarına enerji açısından verimli bir alternatif sunabileceğini söylüyor.

Cambridge Üniversitesi'nden Alexander Forse, yöneticiliğini üstlendiği araştırma hakkında "Atmosferden karbon salımlarını yakalamak son çare fakat iklim acil durumunun derecesi göz önüne alındığında, bu araştırmamız gereken bir şey" diyor.

Yapmamız gereken ilk ve en acil şey dünya çapında karbon salımlarını azaltmak ancak net sıfır emisyona ulaşmak ve iklim değişikliğinin en kötü etkilerini sınırlamak için sera gazı gideriminin de gerekli olduğu düşünülüyor. Gerçekçi olmak gerekirse, elimizden gelen her şeyi yapmalıyız.

Bataryalar şarj edilirken iyonlar bir elektrota yerleştiriliyor. Bu süreç kömürde de aynı şekilde işliyor: Kömür, CO2'yle tersine çevrilebilen bağlar kuran hidroksit adlı bileşiklerle şarj ediliyor.

Araştırmacılar aktif bir kömür bezi kullanarak bunu hidroksit iyonlarıyla doldurunca bu iyonlar kömürdeki küçük gözeneklerde toplandı.

Bunun ardından malzeme, karbondioksit hidroksitlerle bağ kurduğu için havadaki CO2'yi yakalamayı başardı.

Dr. Forse, "Bu, batarya benzeri bir süreç kullanarak malzeme üretmenin yeni bir yolu" ifadelerini kullanıyor. 

Ve CO2 yakalama oranları halihazırda kullanılan malzemelere yakın. Ancak daha da umut veren şey, CO2'yi toplamak ve kömür süngerini yenilemek için yüksek sıcaklıklara ihtiyaç duymadığımızdan, bu yöntemin çok daha az miktarda enerji gerektirme ihtimali olması.

Malzemenin bazı sorunları var. Sınırlı miktarda karbondioksit yakalıyor ve nemli koşullarda daha kötü çalışıyor.

Ancak araştırmacılar bunun karbon yakalama dışındaki durumlarda da işe yarayabileceğini öne sürüyor. Araştırmacılar kömürdeki gözeneklere yerleştirilen iyonları değiştirerek bir dizi farklı molekülü yakalayabileceklerini söylüyor.

Bulgular, Nature'da yayımlanan "Capturing carbon dioxide from air with charged sorbents" (Şarj edilen sorbentlerle havadan karbondioksit yakalama) başlıklı yeni bir makalede anlatılıyor.

Independent Türkçe



Alaska Havayolları'na açılan 1 milyar dolarlık davada uzlaşmaya varıldı

Alaska Havayolları ve Boeing, üç yolcunun açtığı davayı mahkeme dışında çözdü (NTSB)
Alaska Havayolları ve Boeing, üç yolcunun açtığı davayı mahkeme dışında çözdü (NTSB)
TT

Alaska Havayolları'na açılan 1 milyar dolarlık davada uzlaşmaya varıldı

Alaska Havayolları ve Boeing, üç yolcunun açtığı davayı mahkeme dışında çözdü (NTSB)
Alaska Havayolları ve Boeing, üç yolcunun açtığı davayı mahkeme dışında çözdü (NTSB)

4,87 km yükseklikteki uçakta kapı tapasının düşmesi üzerine Alaska Havayolları ve Boeing'e dava açan üç yolcuyla mahkeme dışında uzlaşmaya varıldı.

Yolcular, 5 Ocak 2024'te Portland'dan Kaliforniya'nın Ontario kentine giden Alaska Havayolları'nın 1282 sefer sayılı uçağındayken, Boeing 737 Max'in kapı tapası havada aniden fırladı. KPTV'ye göre, geçen yıl Alaska Havayolları ve Boeing'e 1 milyar dolarlık dava açan yolcular bu ay mahkeme dışında uzlaşmaya vardı.

KPTV'nin haberine göre dava 7 Temmuz'da taraf uzlaşmasının ardından yeniden açılamayacak şekilde kapatıldı. Avukatları, uzlaşma anlaşması kapsamında varılan mutabakatın şartlarının açıklanmadığını söyledi.

ABD Ulusal Ulaşım Güvenliği Kurulu (NTSB) geçen ay Boeing'in korkutucu olayda hatalı olduğuna karar vermişti. Kurum, kapı tapasında 4 cıvatanın eksik olduğunu ve bunun da kapıyı nihayetinde düşene kadar 100'den fazla uçuş boyunca yavaşça yerinden kaydırdığını açıklamıştı.

Boeing yaptığı açıklamada, şirketin "kazadan üzüntü duyduğunu" ve "operasyonları genelinde güvenlik ve kaliteyi güçlendirmek için çalışmaya devam edeceğini" belirtti.

Kurum, uçaktaki 174 yolcunun güvende olduğunu ve uçuş ekibi sayesinde kurtarıldığını açıklamıştı. Yolcular hayatlarından endişe ettiklerini ve oluşan vakumun kişisel eşyalarını dışarı fırlatacak kadar kuvvetli olduğunu belirtmişti. Hatta uçakta bulunan bir kişi gömleğinin sırt kısmından yırtıldığını söylemişti.

NTSB Başkanı Jennifer Homendy, "kimsenin ölmemesinin bir mucize" olduğunu belirtmişti.

Homendy geçen ay yaptığı açıklamada "Bu kaza asla olmamalıydı" demişti.

Bu olay meydana geldiğinden beri insan hatasına, bir ya da iki Boeing çalışanının eylemlerine çok fazla odaklanıldı.

Açık konuşayım, böyle bir kaza bir kişi, hatta bir grup kişi yüzünden meydana gelmez. Havacılık bundan çok daha dirençlidir. Böyle bir kaza ancak birden fazla sistem arızası olduğunda meydana gelir.

DFGTHYU
NTSB, müfettişlerin kapı tapasının 4 cıvatasının eksik olduğunu ve bunun da zamanla kaymasına yol açtığını keşfetmelerinin ardından Boeing'in Ocak 2024'teki olayda hatalı olduğunu açıkladı (Reuters)

Geçen yaz, şirketin güvenlik protokolleriyle ilgili endişelerini anlatmak üzere düzinelerce ifşacı ortaya çıkmıştı. 6 yıl boyunca Boeing'de kalite müfettişi olarak çalışan ifşacı Roy Irvin, The Independent'a verdiği özel röportajda "Kapı patlaması beni gerçekten çok etkiledi çünkü bunu tahmin etmiştim" demişti.

"Bir şey bulunmadığı sürece kimsenin dikkatini çekmez" diyen Irvin ekledi:

Muhtemelen henüz bulunmamış başka şeyler de var.

The Independent cevap hakkı için Alaska Havayolları ve Boeing'le iletişime geçti.

Independent Türkçe