Miyazaki yapımlarından 5 hayat dersi

83 yaşındaki ustanın filmleri hayatın birçok alanına dokunuyor

Miyazaki yapımlarından 5 hayat dersi
TT

Miyazaki yapımlarından 5 hayat dersi

Miyazaki yapımlarından 5 hayat dersi

Japon anime ustası Hayao Miyazaki'nin yapımları sadece görsel bir şölen sunmakla kalmıyor, aynı zamanda derin yaşam dersleri de içeriyor.

İspanya'nın önde gelen gazetelerinden El Pais, Studio Ghibli'nin kurucusu Miyazaki'nin ünlü yapımlarındaki bazı yaşam derslerini haberleştirdi.

Günlük hayatın sihri

Miyazaki'nin filmlerinde sıkça karşılaşılan bir tema, günlük yaşamın sıradan anlarında saklı olan sihirdir. 

Bu sihir bazen, 1999 yapımı Yüreğinin Sesi'nin (Whispers of the Heart) genç kahramanı Shizuku'nun başına geldiği gibi tesadüfle ortaya çıkabilir.

Miyazakinin senaryosunu yazdığı Yoshifumi Kondō filminde Shizuku, kütüphaneden eve getirdiği kitapların daha önce Seiji Amasawa adında biri tarafından okunduğunu keşfeder. Bu gerçek, Shizuku'nun hayatını etkileyecektir.

Konfor alanının dışına çık

Miyazaki karakterleri genellikle kendi sıradan dünyalarını terk edip bilinmeyene doğru maceraya atıldığında gerçek kişiliklerini keşfeder. 

83 yaşındaki ustanın son animesi Çocuk ve Balıkçıl'da (The Boy and the Heron) kahraman, kendi konfor alanından çıkarak lanetli bir binaya girmeye karar verir. 

Bu hamlesi, annesinin ölümünün acısını atlatmasına ve üvey annesiyle ilişkisini iyileştirmesine olanak tanır.

14 Temmuz'da vizyona giren film, ABD'de yaklaşık 295 milyon dolar, Çin'de de 95 milyon dolar gişe hasılatı yakalamıştı.

Denge için doğaya ihtiyacımız var

Miyazaki, doğa ve insan arasındaki derin bağa büyük önem verir.

1988 yapımı Komşum Totoro'daki (My Neighbour Totoro) Satsuki'nin babası, "Ağaçlar ve insanlar eskiden iyi arkadaşlardı" diyerek, insanın kendi dengesini koruyabilmek için doğaya uygun yaşaması gerektiğini söyler. 

Herkes sınırını kendisi koyar

Japon ustanın animelerinde karakterler genelde kendi imkanlarını ve sınırlarını belirler. 

Henüz gerçekten kendi potansiyellerini sınamayan karakterler bile neyi başarıp neyi başaramayacağına peşinen karar verir. Dolayısıyla kişinin kendi düşünceleri ve inançları yaşam ufkunu belirler. 

2001 yapımı Ruhların Kaçışı'nda (Spirited Away) Chihiro, ejderha Haku'ya sınırlara dair bir soru sorar, o da tek sınırın gökyüzü, hayal gücü ve kendi zihnimiz olduğunu söyler.

Detaylar önemlidir

Miyazaki yapımlarında sık sık karşılaşılan bir diğer unsur da detaylara gösterilen özen. 

İzleyiciler bazen bir kedinin mahallede gezinirken izlediği yolu ya da bir toz zerresinin uçuşunu yakından takip eder. 

1989 yapımı Küçük Cadı Kiki'de (Kiki's Delivery Service), başkarakter Kiki'nin küçük kasaba hayatında yaşadığı maceralar, sıradan anların nasıl değerli hale gelebileceğini gösterir.

Independent Türkçe, El Pais, Deadline



Kalp krizi ölümleri 50 yılda yüzde 90 azaldı: Uzmanlar üç hastalık riskine dikkat çekiyor

Uzmanlar, aritmi, kalp yetmezliği ve hipertansif kalp hastalığı kaynaklı ölümlerin arttığı uyarısı yapıyor (Unsplash)
Uzmanlar, aritmi, kalp yetmezliği ve hipertansif kalp hastalığı kaynaklı ölümlerin arttığı uyarısı yapıyor (Unsplash)
TT

Kalp krizi ölümleri 50 yılda yüzde 90 azaldı: Uzmanlar üç hastalık riskine dikkat çekiyor

Uzmanlar, aritmi, kalp yetmezliği ve hipertansif kalp hastalığı kaynaklı ölümlerin arttığı uyarısı yapıyor (Unsplash)
Uzmanlar, aritmi, kalp yetmezliği ve hipertansif kalp hastalığı kaynaklı ölümlerin arttığı uyarısı yapıyor (Unsplash)

Yeni bir çalışma ABD'de kalp krizi ölümlerinin 50 yılda yaklaşık yüzde 90 azaldığını ancak diğer kalp rahatsızlıklarının yükselişe geçtiğini gösteriyor.

Stanford Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden araştırmacılar Journal of the American Heart Association'da çarşamba günü yayımlanan çalışmada, 1970-2022 döneminde 25 yaş ve üstü yetişkinler arasında kalp hastalığına bağlı ölüm oranlarını yaşa göre analiz etti.

Araştırmacılar genel kalp hastalığı ölümlerinin 50 yılda yüzde 66 azaldığını, bunun başlıca nedeninin kalp krizi ölümlerindeki yüzde 89'luk düşüş olduğunu tespit etti.

Kalp krizi 1970'te kalp hastalığından kaynaklı ölümlerinin yarısından fazlasından sorumluyken, 2022'ye gelindiğinde üçte birinden daha azını oluşturuyordu.

Kaliforniya'daki Stanford Tıp Fakültesi'nde iç hastalıkları asistanlığında ikinci yılında olan Sara King, başyazarı olduğu çalışma hakkında, "Son 50 yılda yaşanan bu gelişme, kalp krizi ve diğer iskemik kalp hastalığı türlerinin tedavisinde elde edilen inanılmaz başarıları yansıtıyor" diyor.

İnsanların, bir zamanlar idam fermanı olarak görülen ilk akut kardiyak olaylardan kurtulmasını sağlama yolunda büyük adımlar atıldı.

Olay yerindeki daha fazla kişinin kalp masajı yapması, erken kalp krizi belirtilerine dair farkındalığın artması, tedavilerin iyileştirilmesi ve sigara yasağı gibi gelişmeler kalp krizi ölümlerinin azalmasına katkı sağladı.

Ancak uzmanlar, kalp krizinden kurtulan kişi sayısı artarken, diğer kalp hastalığı türlerinin yükselişe geçtiğine dair uyarıyor.

Kalbin çok hızlı, çok yavaş ya da düzensiz atması anlamına gelen aritmiden kaynaklanan ölümler yüzde 450, kalp yetmezliğinden kaynaklanan ölümlerse yüzde 146 oranında arttı.

Hipertansif kalp hastalığı ölümleri ise uzun süreli yüksek tansiyonun etkisiyle yüzde 106 oranında arttı. Araştırmacılar bu yükselen ölüm nedenlerini ABD'deki obezite, diyabet ve yüksek tansiyona bağlıyor.

ABD'deki obezite oranı 1970'ten 2022'ye kadar yüzde 15'ten yüzde 40'a yükseldi. Yetişkinlerin neredeyse yarısı artık tip 2 diyabet hastası ve yüksek tansiyon oranları 1978'den 2022'ye kadar yüzde 30'dan neredeyse yüzde 50'ye çıktı.

Stanford Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde araştırmadan sorumlu dekan yardımcısı ve öğretim üyesi olan, çalışmanın kıdemli yazarı Dr. Latha Palaniappan şöyle diyor: 

Artık vakaları önleyerek insanların güçlü, sağlıklı kalplerle yaşlanmasını sağlamaya odaklanmak gerekiyor ve önleme çalışmaları çocukluk kadar erken bir dönemde başlayabilir.

Amerikan Kalp Derneği'nin "Hayatın Temel 8'i" listesi, kalp hastalığı riskini azaltmak için atılması gereken temel adımları şöyle özetliyor: sağlıklı beslenmek, kilo kontrolü, sigarayı bırakmak, daha fazla egzersiz yapmak, uykuyu iyileştirmek ve sağlıklı kolesterol, kan basıncı ve kan şekeri seviyelerini korumak.

Independent Türkçe