Rus uydusu yüzünden UUİ astronotları araçlarına sığınmak zorunda kaldı

Yetkililer 100'den fazla enkaz parçasının uzaya savrulduğunu açıkladı.

Uluslararası Uzay İstasyonu (NASA)
Uluslararası Uzay İstasyonu (NASA)
TT

Rus uydusu yüzünden UUİ astronotları araçlarına sığınmak zorunda kaldı

Uluslararası Uzay İstasyonu (NASA)
Uluslararası Uzay İstasyonu (NASA)

Uluslararası Uzay İstasyonu'ndaki astronotlar, bir Rus uydusunun parçalanarak uzaya enkaz saçmasının ardından kendilerini korumaya almak zorunda kaldı.

NASA, uydunun parçalanmasıyla ortaya çıkan 100'den fazla enkaz parçasıyla herhangi bir çarpışma ihtimaline karşı mürettebata kendi araçlarına binmelerinin söylendiğini aktardı.

Bu olay uzay enkazının, süzülen laboratuvardakilere potansiyel bir tehlike yaratmasının sadece son örneği. Uzmanlar, Dünya'nın üstündeki uydu sayısının giderek artmasının daha fazla çarpışmayı ve astronotlar açısından muhtemel sorunları beraberinde getirebileceğine dair uyarıyor.

Rusya'nın 2022'de hizmet dışı bırakılan RESURS-P1 Dünya gözlem uydusunun parçalanmasına neyin yol açtığına dair henüz bir detay verilmedi.

NASA'nın Uzay İstasyonu ofisinden yapılan açıklamada, olayın Uluslararası Uzay İstasyonu'na yakın bir yörüngede meydana geldiği ve istasyondaki ABD'li astronotların yaklaşık bir saat boyunca uzay araçlarına sığınmak zorunda kaldığı belirtildi.

Uzay izleme şirketi LeoLabs, uydunun çarşamba gecesi ve perşembe sabahı erken saatlerde alçak Dünya yörüngesine bir enkaz bulutu bıraktığını ABD radarlarının tespit ettiğini açıkladı.

ABD Uzay Komutanlığı (USSPACECOM) uydunun anında "100'den fazla izlenebilir enkaz parçası" yarattığını ifade etti.

Uzay Komutanlığı perşembe günü yaptığı açıklamada şöyle ekledi: 

USSPACECOM herhangi bir acil tehdit gözlemlemedi ve uzay alanının güvenliği ve sürdürülebilirliğini desteklemek adına rutin bağlantı incelemeleri yürütmeye devam ediyor.

NASA attığı bir tweet'te, "standart bir tedbir" nedeniyle astronotlarından sığınmalarının istendiğini ve alarm durumunun artık sona erdiğini belirtti.

Paylaşımda "NASA, EDT 21.00'den (TSİ perşembe 04.00) kısa süre sonra, çarşamba gününün önceki saatlerinde istasyona yakın bir irtifada bir uydunun parçalandığı bilgisini almasının ardından standart bir tedbir nedeniyle uzay istasyonundaki mürettebata kendi uzay araçlarına sığınma talimatı verdi" ifadeleri kullanıldı.

Görev Kontrol, enkazın rotasını izlemeyi sürdürdü ve yaklaşık bir saat sonra mürettebatın uzay araçlarından çıkmasına izin verilmesiyle istasyon normal faaliyetlerine devam etti.

Independent Türkçe



Karıncaların 66 milyon yıldır tarım yaptığı ortaya çıktı

35 yıldır karıncaların mantarla ilişkisini inceleyen Schultz, ekibiyle birlikte binlerce genetik örnek topladı (Unsplash)
35 yıldır karıncaların mantarla ilişkisini inceleyen Schultz, ekibiyle birlikte binlerce genetik örnek topladı (Unsplash)
TT

Karıncaların 66 milyon yıldır tarım yaptığı ortaya çıktı

35 yıldır karıncaların mantarla ilişkisini inceleyen Schultz, ekibiyle birlikte binlerce genetik örnek topladı (Unsplash)
35 yıldır karıncaların mantarla ilişkisini inceleyen Schultz, ekibiyle birlikte binlerce genetik örnek topladı (Unsplash)

Yeni bir araştırma, karıncaların milyonlarca yıldır kendi gıdalarını yetiştirdiğini ortaya koydu.

Bilim insanları, 66 milyon yıl önce bir göktaşının Dünya'ya çarparak 5. kitlesel yok oluşu tetiklediği sıralarda karıncaların mantar yetiştiriciliğine başladığını bildiriyor. 

Kretase-Paleojen yok oluşu, dinozorları yeryüzünden silerken mantarların büyümesini sağlamış. Göktaşının fotosentezi engellemesiyle çürüyen bitkiler, karıncalarla mantarların halihazırda sürdürdüğü ortaklığı başlatmış. 

Zamanla güçlenen ilişki, insanların bitkileri evcilleştirmesine benzeyen bir süreçle, karıncaların 27 milyon yıl önce ileri tarım teknikleri geliştirmesini sağlamış. Böylece bazı karınca türleri daha kurak iklimlerde mantar yetiştirebilmiş.

Dün Science adlı bilimsel dergide bulguları yayımlanan araştırma, yüzlerce karınca ve mantar cinsinden alınan genetik verilere dayanıyor. Çıkarılan evrim ağaçları, karıncaların mantarla ilişkisinin detaylarını aydınlattı. 

Baş yazarlardan Ted Schultz şöyle diyor:

Karıncalar, tarım ve mantar yetiştiriciliğine insanlığın var oluşundan çok daha önce başladı. Karıncaların son 66 milyon yılda tarımda gösterdiği başarıdan öğrenebileceğimiz şeyler vardır.

Amerika kıtalarında ve Karayipler'de yaşayan 250'ye yakın cinsin mantar yetiştirdiği ortaya kondu. Karıncalar, tarım stratejilerine göre 4'e ayrıldı. 

En gelişmiş örnekleri sergileyen türler arasında yaprak kesen karıncalar var. Taze bitkilerle mantarları besledikleri belirlendi. Mantarlar da gongylidia adı verilen yapıları üreterek milyonlarca karıncalık kolonilere besin sağlıyor. 

Karıncaların istenmeyen bakteri ve mantarları temizleyip sağlıklı miselyumlarla onları beslediği de saptandı. İlginç bir diğer unsur da karıncaların mantarlarına saldıran hastalıklarla mücadele edebilecek antibiyotikleri üreten bakterilere sahip olması. 

Meseleyi açıklayan Schultz şu ifadeleri kullanıyor:

66 milyon yıl içerisinde mahsullerindeki hastalıkları kontrol etmeyi ve etkisini sürdüren antibiyotikler geliştirmeyi bir şekilde başarmışlar. Biz herbisit ve antibiyotikleri kullanmaya başlayalı 100 yıldan az oldu ki direnç ve yeni antibiyotik geliştirmeye dair büyük problemler yaşıyoruz.

Independent Türkçe, Newsweek, Science Daily