Sadece yüze bakarak hastalık teşhisi yolunda önemli bir adım atıldı

Diyabet ve yüksek tansiyon gibi rahatsızlıklar, bir gün sadece bir kameraya bakarak saptanabilir (Unsplash)
Diyabet ve yüksek tansiyon gibi rahatsızlıklar, bir gün sadece bir kameraya bakarak saptanabilir (Unsplash)
TT

Sadece yüze bakarak hastalık teşhisi yolunda önemli bir adım atıldı

Diyabet ve yüksek tansiyon gibi rahatsızlıklar, bir gün sadece bir kameraya bakarak saptanabilir (Unsplash)
Diyabet ve yüksek tansiyon gibi rahatsızlıklar, bir gün sadece bir kameraya bakarak saptanabilir (Unsplash)

İnsanların yüzünün sıcaklığını ölçerek onların sağlık durumu ve yaşlanma hızını tespit eden bir yöntem geliştirildi. Yapay zekaya dayanan teknolojinin, çeşitli hastalıklarda erken teşhis imkanı sunması bekleniyor. 

Bilim insanları yüzün çeşitli bölgelerindeki sıcaklık değişimiyle hastalıklar arasındaki bağlantıyı ortaya çıkarmak adına bir çalışma yürüttü. 

Yaklaşık 2 bin 800 Çinli katılımcının yüzünün termal fotoğrafını çeken araştırmacılar bu görsellerde 54 nokta belirledi. Yaşları 21'le 88 arasında değişen katılımcıların normal fotoğraflarında da 486 noktayı işaretleyen ekip bu sayede yüzler arasında daha iyi bir karşılaştırma yaptı.

Daha sonra bu termal verilerle eğitilen bir yapay zeka modeli, farklı bölgelerdeki sıcaklıklıklara bakarak katılımcıların termal yaşını, yani sıcaklığa göre biyolojik yaşını tahmin etti. 

Cell Metabolism adlı hakemli dergide 2 Temmuz'da yayımlanan çalışmada burun ve yanakların yaşlandıkça soğuduğu bulundu. 

ThermoFace adı verilen yöntem, metabolik hastalıklardan muzdarip kişilerin göz çevresinin daha sıcak olduğunu ve daha hızlı bir termal yaşlanma sergilediğini ortaya koydu. Ayrıca yüksek tansiyonun, sıcak yanaklarla kendini gösterdiği saptandı.

Katılımcıların kan örneklerini analiz eden ekip, göz ve yanak çevresindeki sıcaklık artışının çoğunlukla iltihaplanmayla bağlantılı olduğunu gözlemledi. 

Çalışmaya liderlik eden Jing-Dong Jackie Han, "Termal saat metabolik hastalıklarla çok güçlü bir şekilde ilişkili ve önceki yüz görüntüleme modelleri bu hastalıkları tahmin edememişti" diyor. 

ThermoFace çeşitli testlere ve kan örneklerine gerek kalmadan, sadece yüz sıcaklığını ölçerek hastalıkları teşhis edebilir. "Yaşlanma doğal bir süreç" diyen Han ekliyor:

Ancak bizim aracımız sağlıklı yaşlanmayı destekleme ve insanların hastalıksız yaşamasına katkı sağlama potansiyeline sahip.

Ekip bundan sonraki çalışmalarında uyku bozuklukları ve kalp hastalıklarını ThermoFace'le saptamaya çalışacak. Yöntem henüz ilk aşamalarında fakat araştırmacılar erken teşhis yapabilecek bu uygulamanın bir gün hastanelerde kullanılacağını umuyor. 

Independent Türkçe, Interesting Engineering, Study Finds, Cell Metabolism



Sanat eserlerinin beyindeki etkisi ortaya kondu

Katılımcıların beyin aktivitelerinin gözlemlenmesi için özel cihazlar kullanıldı (Mauritshuis Müzesi)
Katılımcıların beyin aktivitelerinin gözlemlenmesi için özel cihazlar kullanıldı (Mauritshuis Müzesi)
TT

Sanat eserlerinin beyindeki etkisi ortaya kondu

Katılımcıların beyin aktivitelerinin gözlemlenmesi için özel cihazlar kullanıldı (Mauritshuis Müzesi)
Katılımcıların beyin aktivitelerinin gözlemlenmesi için özel cihazlar kullanıldı (Mauritshuis Müzesi)

Müzelerdeki gerçek sanat eserlerinin, tıpkıbasımlara ya da posterlere kıyasla beyni daha fazla uyardığı belirlendi.

Hollanda'dan bilim insanlarının çalışmasında, göz izleme ve MRI taramaları kullanılarak orijinal eserlerle posterler arasında beynin uyarılması açısından "muazzam fark olduğu" ortaya kondu. 

Barok ressam Jan Vermeer'in İnci Küpeli Kız tablosunun sergilendiği Lahey'deki Mauritshuis Müzesi'nin yaptırdığı çalışmada, orijinal eserleri ve reprodüksiyonlarını inceleyen 20 katılımcıların beyin aktiviteleri gözlemlendi. 

Araştırmada, orijinal eserleri inceleyenlerin beynindeki aktivitenin, reprodüksiyonları inceleyenlerinkine kıyasla 10 kat daha fazla olduğu belirlendi. 

Mauritshuis Müzesi'nin direktörü Martine Gosselink, bulgulara dair şunları söyledi:

10 katlık fark muazzam, orijinal bir esere kıyasla bir reprodüksiyona baktığınızda ortaya çıkan şey budur. Farkında olsanız da olmasanız da bir şeyler gördüğünüzde zihinsel açıdan zenginleşirsiniz çünkü beyninizde bağlantılar kurarsınız.

Çalışmayı yürüten Neurensics araştırma enstitüsünün ortak kurucusu Martin de Munnik, çalışmanın iki temel unsura dayandığını belirtiyor. 

Yaşları 21'le 65 arasında değişen katılımcılar, beyinlerindeki elektriksel aktiviteyi kaydetmek için kullanılan EEG tarayıcısıyla bir göz izleme ekipmanı taktı. Bu kişilerden önce müzedeki 5 tabloya, daha sonra da bunların müzenin mağazasında satılan posterlerine bakmaları istendi. 

Nörobilimciler, Amsterdam Üniversitesi'ndeki MRI makinesine bağlı ekipmanla elde edilen sonuçları inceledi. Araştırmacılar, orijinal sanat eserlerinin beynin bilinç, düşünce ve kişisel anılarla ilgili bölümü olan precuneus bölgesinde güçlü bir olumlu tepki uyandırdığını gözlemledi. 

dsvgrf
İnci Küpeli Kız'ın yüzünde oluşan üçgen, dikkatin uzun süre odaklanmasını sağlıyor (Mauritshuis Müzesi)

Örneğin Hollandalı ressam Gerrit van Honthorst'un Viyolonist tablosunun orijinaline bakanlarda 1 üzerinden 0,41'lik olumlu bir uyaran çıkarken, aynı eserin posterine bakıldığında bu değer 0,05'e geriledi. 

Araştırmacılar, İnci Küpeli Kız'ın "sürekli dikkat döngüsü" diye tanımladıkları bir etkiye yol açtığını da belirtiyor. Nörobilimciler, tablodaki kızın ön plana çıkarılan gözü, çenesi ve küpesi arasında bir üçgen oluştuğuna işaret ediyor. Ziyaretçilerin gözünün sürekli bu üçgene takıldığını belirten Munnik, bundan ötürü İnci Küpeli Kız'a daha uzun süre bakıldığını söylüyor. 

Independent Türkçe, Guardian, Phys.org