İlk insanlar Güney Amerika'ya sanılandan çok daha önce gitmiş

Devasa armadilloları kesmişler

Araştırmacılar Güney Amerika'da yaşayan ilk insanların armadillonun etini tükettiğini düşünüyor (Dr. Damián Voglino, Museo de Ciencias Naturales A. Scasso)
Araştırmacılar Güney Amerika'da yaşayan ilk insanların armadillonun etini tükettiğini düşünüyor (Dr. Damián Voglino, Museo de Ciencias Naturales A. Scasso)
TT

İlk insanlar Güney Amerika'ya sanılandan çok daha önce gitmiş

Araştırmacılar Güney Amerika'da yaşayan ilk insanların armadillonun etini tükettiğini düşünüyor (Dr. Damián Voglino, Museo de Ciencias Naturales A. Scasso)
Araştırmacılar Güney Amerika'da yaşayan ilk insanların armadillonun etini tükettiğini düşünüyor (Dr. Damián Voglino, Museo de Ciencias Naturales A. Scasso)

İlk insanların armadillonun devasa akrabalarını kestiği ortaya çıktı. Arjantin'de elde edilen bulgular, Güney Amerika'daki insan yerleşiminin sanılandan çok önce başladığına işaret ediyor.

Afrika kıtasından onbinlerce yıl önce ayrılan modern insanların Amerika'ya ne zaman ulaştığı uzun zamandır tartışma konusu. Genel kabul gören görüş 16 bin yıl önceyi işaret etse de son yıllarda ortaya çıkan arkeolojik kanıtlar bu teoriye meydan okuyor.

Örneğin geçen yıl yapılan bir araştırmada Brezilya'da 25 bin yıllık takılar bulunması, insanların kıtaya çok daha önce yerleşmeye başladığını göstermişti.

Hakemli bilimsel dergi PLOS One'da dün yayımlanan bir çalışmada da Brezilya'daki bulguları destekleyen kanıtlar sunuldu. 

Araştırmada Arjantin'deki Reconquista Nehri'nin kıyısında bulunan Glyptodont adlı canlının fosilleri incelendi. 

Soyu tükenmiş bir armadillo türü olan hayvanın, gövdesinin çoğunu kaplayan büyük, kemikli bir kabuğu vardı. Bilim insanları bugünkü armadilloların yakın akrabası olan canlının, yaklaşık 300 kilogram ağırlığında ve kuyruğuyla beraber 180 santimetre uzunluğunda olduğunu söylüyor. 

Fosilleri inceleyen araştırmacılar, hayvanın kuyruğu, leğen kemiği ve vücudundaki ağır zırhın üzerinde kesme izleri tespit etti. Bunların taş aletlerle yapılmış başka izlere benzediği ve muhtemelen hayvanın etli bölgelerini hedef aldığı kaydedildi. 

Aynı tortuda bulunan başka kemiklere radyokarbon tarihleme yöntemini uygulayan ekip, armadillonun 21 bin ila 25 bin yıllık olduğunu saptadı. 

Araştırmacılara göre bulgular, insanların Güney Amerika'ya sanılandan daha önce geldiğini gösteren diğer kanıtları destekliyor. Çalışmanın ortak yazarı Miguel Eduardo Delgado şu ifadeleri kullanıyor:

İnsanların kıtaya ilk girdiği tarihe dair en muhtemel zaman, 21 bin ila 25 bin yıl önce ya da daha önce. Güney Amerika'da insanlar ve megafauna arasındaki etkileşim bizim düşündüğümüzden çok daha önce gerçekleşmiş.

Yeni çalışmada incelenen fosiller aynı zamanda insanların büyük memelilerle etkileşimine dair en eski kanıtlardan birini sunuyor. 

Bu dönemde Dünya, Son Buzul Maksimum adlı bir süreçten geçiyordu. 26 bin yıl önceden 19 bin yıl önceye kadar süren bu dönemde Kuzey Amerika'nın büyük kısmı buz tabakalarıyla kaplıydı. 

Böyle bir durumda insanların buzların üzerinden geçip Amerika'ya gelmesi pek muhtemel görünmüyor. 2021'de New Mexico'da keşfedilen yaklaşık 21 bin yıllık ayak izleri de bu dönemlerde kıtaya giriş yapıldığı düşüncesini destekliyor. 

Son Buzul Maksimum döneminin soğuk ve kurak koşullarına değinen Delgado, yeni bulgular hakkında şöyle diyor:

Bu gerçek, insanların böyle bir dönemi tanımlayan zorlu ortamlara başarıyla uyum sağladığını gösteriyor.

Independent Türkçe, Popular Science, CNN, PLOS One, Arkeofili



Yüzü dövmeli mumya bulan arkeologlar şaşkına döndü

(Temsili/Unsplash)
(Temsili/Unsplash)
TT

Yüzü dövmeli mumya bulan arkeologlar şaşkına döndü

(Temsili/Unsplash)
(Temsili/Unsplash)

Arkeologlar 800 yıllık bir And mumyasının yanaklarında ve kollarında daha önce hiç görülmemiş dövmeler bularak Güney Amerika'daki eski kültürel uygulamalara daha fazla ışık tuttu.

Tarih boyunca insanlar hakim güzellik standartlarına uymak, sosyal statü, grup aidiyeti ve hatta ritüel gibi nedenlerle vücutlarında değişiklikler yaptıkları yöntemleri benimsedi. Bu tür vücut modifikasyonları arasında dövme, hâlâ geniş çapta uygulanan bir kültürel pratik olarak varlığını sürdürüyor.

Ancak derinin yumuşak yapısı nedeniyle arkeolojik kayıtlarda günümüze ulaşan çok az dövmeli cilt örneği var.

Dövme izleri olan korunmuş ciltleri içeren mevcut kayıtların analizi, dünyadaki korunmuş dövmeli insan kalıntılarının en çok Güney Amerika'nın kıyı çöllerinde yer aldığını gösteriyor.

Bilim insanları bu nedenle Torino Üniversitesi Antropoloji ve Etnografya Müzesi'nde bulunan ve And Dağları'ndaki bir kazı alanında keşfedilen iyi korunmuş bir kadın mumyasını yakından inceledi.

Radyokarbon analizi, mumyanın 800 yıldan daha eski olduğunu ortaya çıkardı. Kadın MS 1215'le 1382 arasında bir dönemde yaşamış.

Araştırmacılar çıplak gözle görülemeyen dövmeleri tespit etmek için kızılötesi analiz yapan iki yeni teknik kullandı. Kulaktan ağza uzanan üç düz çizgi de dahil, mumyanın yüzünün her iki yanağında dövmeler bulunca şoke oldular.

Ayrıca el bileğinde S şeklinde bir dövme de saptadılar.

Görsel kaldırıldı.
Mumyanın sağ yanağı ve büyütülmüş hali (Journal of Cultural Heritage 2025)​​​​

X ışını floresansı ve Raman spektroskopisi gibi kimyasal analiz tekniklerini kullanarak dövmelerin demir minerali manyetit ve piroksen adlı başka bir mineralden geliştirilen pigmentlerle yapıldığını belirlediler. Analizler, literatürde en yaygın kullanılan dövme malzemesi olan odun kömürünün şaşırtıcı bir şekilde bulunmadığını ortaya koydu.

Araştırmacılar çalışmada şöyle yazıyor:

Sonuçlar hem nadir şekiller ve anatomik konumlar (yanaklardaki çizgiler ve bilekteki S benzeri işaret) hem de alışılmadık mürekkep bileşimini gösteriyor.

Öte yandan bu basit dövmeleri yorumlayıp belirli bir kültürle özdeşleştirmek zordu.

Güney Amerika dövmeleri genellikle eller, el bilekleri, ön kollar ve ayaklar üzerine yapılan daha karmaşık çizimler içeriyor. Yanak dövmelerine daha nadir rastlanıyor. Hatta bölgede bugüne kadar bulunan başka hiçbir antik dövme, mumyanın kolundaki "S" motifine benzemiyor.

Araştırmacılar dövmelerin genellikle giysilerle örtülmeyen vücut bölgelerinde yer aldığı düşünüldüğünde, bunların "dekoratif veya iletişim amacıyla" yapıldığından şüpheleniyor.

Ancak "şu anda, bunların tıbbi veya terapötik bir amacı ya da kültürel kökeni olduğunu söylemek mümkün değil" diye ekliyorlar.

Araştırmacılar şu ifadeleri kullanıyor: 

Sonuç olarak bu araştırma, özellikle Güney Amerika'da yaklaşık 800 yıl önceki antik dövme uygulamalarının incelenmesine aktif bir katkı sunuyor ve eski kültürlerin analizinde müze koleksiyonlarının rolünü vurguluyor.

Independent Türkçe