Akbabaların yok oluşu, yarım milyon insanı nasıl öldürdü?

Kuşların yanlışlıkla zehirlenmesi, felaket zincirine yol açmış

Diklofenak adlı ilacın patent koruma süresinin 1993'te dolmasıyla birlikte önce akbabalar öldü, sonra da insan ölüm oranları arttı (AFP)
Diklofenak adlı ilacın patent koruma süresinin 1993'te dolmasıyla birlikte önce akbabalar öldü, sonra da insan ölüm oranları arttı (AFP)
TT

Akbabaların yok oluşu, yarım milyon insanı nasıl öldürdü?

Diklofenak adlı ilacın patent koruma süresinin 1993'te dolmasıyla birlikte önce akbabalar öldü, sonra da insan ölüm oranları arttı (AFP)
Diklofenak adlı ilacın patent koruma süresinin 1993'te dolmasıyla birlikte önce akbabalar öldü, sonra da insan ölüm oranları arttı (AFP)

Akbabalar leşçil beslenmeleriyle pek çok kişi tarafından tiksintiyle karşılansa da ölen hayvanların bedenlerini ortadan kaldırarak önemli bir görev üstleniyor. 

American Economic Review adlı akademik dergide yayımlanan makale, bu kuşların ekosistemdeki önemini ortaya koyuyor. 

Ekonomistler, Hindistan'da akbabaların yaklaşık 20 yıl önce neredeyse yok olmasının 5 sene içinde fazladan 500 bin ölüme yol açtığını bildiriyor. 

Leşçil kuşların niye kaybolduğu uzun süre cevapsız kalmış bir soruydu. Ancak büyükbaş hayvanlarda da kullanılan diklofenak adlı ilacın 1990'larda Hindistan'ı saran ucuz türevlerinin bu kuşları öldürdüğü, 2004'te bilim insanları tarafından ortaya kondu.

İlacın hayvanlarda kullanımına da 2006'da son verilse de Hindistan'daki akbabaların yüzde 5'inden daha azı kalmıştı. 

Yeni araştırmada önce akbabaların eskiden nerede yaşadığına bakıldı. Sonra da bu bölgelerdeki insanların ölüm oranlarındaki değişim ele alındı.

Akbabaların yaşadığı bölgelerdeki oranların 1994'ten sonra yükselişi dikkat çekerken yaşamadığı bölgelerde insan ölümlerinin hemen hemen aynı seviyede olduğu görüldü.  

Ekonomistler su kalitesi ve kuduz aşısı satışlarındaki değişimle de çıkardıkları sonucu doğruladı. 

Birleşik Krallık'taki Warwick Üniversitesi'nden Anant Sudarshan, başyazarlarından biri olduğu araştırma hakkında konuştu. 

Dr. Sudarshan küçükken büyüdüğü Yeni Delhi'nin dere kenarlarındaki tabakhanelerin etrafında bu dev kuşları bolca gördüğünü belirtirken on milyonlarca akbabanın bir anda yok olduğunu da söylüyor. 

Akbabaların bölgeden silinmesinin çevre temizliği açısından şok etkisi yarattığını vurguluyor. 

Ölen hayvanların bedenleri yenmeyince bu leşler su kaynaklarını kirletip sokak köpeklerinin sayısını artırmış. Bu değişimler, kuduz riskinin de yükselmesi anlamına geliyor.

Böylece insanların sevmediği hayvanların bile ekosistem için ne kadar önem taşıdığı bir kez daha ortaya konuyor. 

Araştırmanın diğer başyazarı Eyal Frank de "Biyoçeşitlilik ve ekosistemin işlemesi, insanlar için önemli. Her zaman karizmatik türlere bakmamak lazım" diyor. 

Kaliforniya Üniversitesi Berkeley Kampüsü'nden Kelsey Jack, dahil olmadığı araştırmayı çok başarılı bulduğunu belirtiyor. Bu çalışmayla birlikte, politika yapıcıların aldığı kararlarda doğaya verilen zararı daha iyi hesaplamasını umuyor.

Independent Türkçe, New York Times, CBS



CEO'su öldürülen sigorta şirketi, 63 milyar dolar değer kaybetti

26 yaşındaki silahlı saldırı şüphelisi Mangione, olayla bağlantılı olarak federal ve eyalet suçlamalarıyla karşı karşıya (AP)
26 yaşındaki silahlı saldırı şüphelisi Mangione, olayla bağlantılı olarak federal ve eyalet suçlamalarıyla karşı karşıya (AP)
TT

CEO'su öldürülen sigorta şirketi, 63 milyar dolar değer kaybetti

26 yaşındaki silahlı saldırı şüphelisi Mangione, olayla bağlantılı olarak federal ve eyalet suçlamalarıyla karşı karşıya (AP)
26 yaşındaki silahlı saldırı şüphelisi Mangione, olayla bağlantılı olarak federal ve eyalet suçlamalarıyla karşı karşıya (AP)

UnitedHealth, geçen ay üst düzey yöneticilerinden birinin şoke edici bir şekilde öldürülmesinden bu yana yaklaşık 63 milyar dolar değer kaybetti.

UnitedHealthcare CEO'su Brian Thompson'ın New York'ta bir sokakta, şüpheli Luigi Mangione tarafından vurularak öldürüldüğü 4 Aralık'tan bu yana grubun hisse senetlerinin fiyatı yaklaşık 100 dolar düştü.

Hisse senedi fiyatı perşembe günü, 4 Aralık'taki hisse başına 610 dolardan yaklaşık 510 dolara kadar gerilemişti.

Ancak Thompson'ın öldürülmesi, ABD sağlık sistemiyle ilgili endişeleri gündeme taşıdığı halde UnitedHealth, 2024'ün son çeyreğinde beklenenden daha fazla kâr açıkladı.

Grup patronları, perşembe sabahı analiz uzmanlarıyla yaptıkları görüşmeye Thompson'ın hayatını kaybetmesinden sonra şirketin aldığı taziye mesajları için teşekkür ederek başladı.

CFO John Rex "Brian, bu şirketin kurulmasına yardımcı olarak 20 yılı aşkın bir süre başkalarıyla derin, güven dolu ilişkiler kurdu ve insanlar üzerindeki olumlu etkisi yıllarca hissedilecek" dedi.
 

UY78IKLO
UnitedHealthcare CEO'su Brian Thompson, 4 Aralık'ta Manhattan'ın merkezinde şirketin yıllık yatırımcı toplantısına giderken silahlı saldırıya uğramıştı. Sağlık şirketi cinayetten bu yana 63 milyar dolar değer kaybetti (AP)

UnitedHealth patronları, aralıkta sona eren üç aylık dönemde düzeltilmiş hisse başı kârın 6,81 dolarla geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10,6 artış gösterdiğini ve Wall Street'in konsensüs tahmininden 9 sent daha yüksek olduğunu belirtti.

Gelirlerin yüzde 6,4 artışla 100,8 milyar dolara yükseldiği ve analistlerin 101,76 milyar dolarlık tahminlerinin hemen gerisinde kaldığı bildirildi.

UnitedHealth, Amerika Birleşik Devletleri'nde 49 milyondan fazla kişiyi kapsayan ülkenin en büyük sağlık sigortacısı UnitedHealthcare'i işletiyor. Ayrıca reçeteli ilaç sigortası yapan büyük bir ilaç fayda yöneticisiyle bakım hizmeti sunan ve teknik destek sağlayan büyüyen bir işletme de yürütüyor.

Şirketin yaklaşık 10 yıldır her sene artan tam yıl kârı, 2024'te yüzde 36 düşüşle 14,4 milyar dolara gerilemişti. Nihai kâr kısmen, yılın başlarında Change Healthcare işini vuran büyük bir siber saldırıyla bağlantılı maliyetler yüzünden zarar görmüştü.

Şirket geçen ay Thompson'ın Manhattan'ın merkezinde şirketin yıllık yatırımcı toplantısına giderken ani ve şok edici bir şekilde hayatını kaybetmesiyle de sarsıldı.

26 yaşındaki şüpheli Mangione, silahlı saldırıyla bağlantılı olarak federal ve eyalet suçlamalarıyla karşı karşıya.

Savcılar, UnitedHealthcare müşterisi olmayan Mangione'nin tutuklandığında sağlık sigortası sektörüne ve özellikle de zengin yöneticilere karşı düşmanlığını ifade eden bir not defteri taşıdığını söylemişti.

Silahlı saldırı, sigorta şirketlerine yönelik şikayetlerin patlak vermesine yol açmıştı. Olaydan birkaç hafta sonra yapılan bir anket, Amerikalıların çoğunun Thompson'ın ölümünün sağlık sigortası kârları veya teminat reddiyle bağlantılı olduğuna inandığını ortaya koydu.
Independent Türkçe