Akbabaların yok oluşu, yarım milyon insanı nasıl öldürdü?

Kuşların yanlışlıkla zehirlenmesi, felaket zincirine yol açmış

Diklofenak adlı ilacın patent koruma süresinin 1993'te dolmasıyla birlikte önce akbabalar öldü, sonra da insan ölüm oranları arttı (AFP)
Diklofenak adlı ilacın patent koruma süresinin 1993'te dolmasıyla birlikte önce akbabalar öldü, sonra da insan ölüm oranları arttı (AFP)
TT

Akbabaların yok oluşu, yarım milyon insanı nasıl öldürdü?

Diklofenak adlı ilacın patent koruma süresinin 1993'te dolmasıyla birlikte önce akbabalar öldü, sonra da insan ölüm oranları arttı (AFP)
Diklofenak adlı ilacın patent koruma süresinin 1993'te dolmasıyla birlikte önce akbabalar öldü, sonra da insan ölüm oranları arttı (AFP)

Akbabalar leşçil beslenmeleriyle pek çok kişi tarafından tiksintiyle karşılansa da ölen hayvanların bedenlerini ortadan kaldırarak önemli bir görev üstleniyor. 

American Economic Review adlı akademik dergide yayımlanan makale, bu kuşların ekosistemdeki önemini ortaya koyuyor. 

Ekonomistler, Hindistan'da akbabaların yaklaşık 20 yıl önce neredeyse yok olmasının 5 sene içinde fazladan 500 bin ölüme yol açtığını bildiriyor. 

Leşçil kuşların niye kaybolduğu uzun süre cevapsız kalmış bir soruydu. Ancak büyükbaş hayvanlarda da kullanılan diklofenak adlı ilacın 1990'larda Hindistan'ı saran ucuz türevlerinin bu kuşları öldürdüğü, 2004'te bilim insanları tarafından ortaya kondu.

İlacın hayvanlarda kullanımına da 2006'da son verilse de Hindistan'daki akbabaların yüzde 5'inden daha azı kalmıştı. 

Yeni araştırmada önce akbabaların eskiden nerede yaşadığına bakıldı. Sonra da bu bölgelerdeki insanların ölüm oranlarındaki değişim ele alındı.

Akbabaların yaşadığı bölgelerdeki oranların 1994'ten sonra yükselişi dikkat çekerken yaşamadığı bölgelerde insan ölümlerinin hemen hemen aynı seviyede olduğu görüldü.  

Ekonomistler su kalitesi ve kuduz aşısı satışlarındaki değişimle de çıkardıkları sonucu doğruladı. 

Birleşik Krallık'taki Warwick Üniversitesi'nden Anant Sudarshan, başyazarlarından biri olduğu araştırma hakkında konuştu. 

Dr. Sudarshan küçükken büyüdüğü Yeni Delhi'nin dere kenarlarındaki tabakhanelerin etrafında bu dev kuşları bolca gördüğünü belirtirken on milyonlarca akbabanın bir anda yok olduğunu da söylüyor. 

Akbabaların bölgeden silinmesinin çevre temizliği açısından şok etkisi yarattığını vurguluyor. 

Ölen hayvanların bedenleri yenmeyince bu leşler su kaynaklarını kirletip sokak köpeklerinin sayısını artırmış. Bu değişimler, kuduz riskinin de yükselmesi anlamına geliyor.

Böylece insanların sevmediği hayvanların bile ekosistem için ne kadar önem taşıdığı bir kez daha ortaya konuyor. 

Araştırmanın diğer başyazarı Eyal Frank de "Biyoçeşitlilik ve ekosistemin işlemesi, insanlar için önemli. Her zaman karizmatik türlere bakmamak lazım" diyor. 

Kaliforniya Üniversitesi Berkeley Kampüsü'nden Kelsey Jack, dahil olmadığı araştırmayı çok başarılı bulduğunu belirtiyor. Bu çalışmayla birlikte, politika yapıcıların aldığı kararlarda doğaya verilen zararı daha iyi hesaplamasını umuyor.

Independent Türkçe, New York Times, CBS



İkinci sezonuyla dönen diziden hızlı başlangıç: Gözü zirvede

The Recruit'in başrolünde genç avukat Owen Hendricks'i canlandıran 28 yaşındaki Noah Centineo; Black Adam, Rüya Senaryo (Dream Scenario) ve popüler Netflix dizisi XO, Kitty'de de rol aldı (Netflix)
The Recruit'in başrolünde genç avukat Owen Hendricks'i canlandıran 28 yaşındaki Noah Centineo; Black Adam, Rüya Senaryo (Dream Scenario) ve popüler Netflix dizisi XO, Kitty'de de rol aldı (Netflix)
TT

İkinci sezonuyla dönen diziden hızlı başlangıç: Gözü zirvede

The Recruit'in başrolünde genç avukat Owen Hendricks'i canlandıran 28 yaşındaki Noah Centineo; Black Adam, Rüya Senaryo (Dream Scenario) ve popüler Netflix dizisi XO, Kitty'de de rol aldı (Netflix)
The Recruit'in başrolünde genç avukat Owen Hendricks'i canlandıran 28 yaşındaki Noah Centineo; Black Adam, Rüya Senaryo (Dream Scenario) ve popüler Netflix dizisi XO, Kitty'de de rol aldı (Netflix)

The Night Agent ve Back in Action, geçen hafta bir kez daha Netflix'in en çok izlenen yapımları olarak zirveyi kimseye kaptırmadı.

Jamie Foxx ve Cameron Diaz'ın başrollerini paylaştığı Back in Action, yalnızca İngilizce filmler listesinde değil, aynı zamanda üst üste üçüncü haftasında tüm platformda en çok izlenen yapım oldu. 

Tüm zamanların en popülerleri arasına girmeye yakın

Aksiyon filmi, eleştirmenlerin olumsuz yorumlarına rağmen bu hafta 18,4 milyon izlenme daha elde etti. 

Bu rakam, önceki haftaki 46 milyon izlenmeye kıyasla önemli bir düşüş gösterse de Deadline'a göre, üç haftalık yayın sürecinden sonra bu durum son derece normal.

Back in Action halihazırda toplam 111 milyon izlenmeye ulaştı ve bu, filmin tüm zamanların en popüler yapımları listesine girmesi için umut verici bir tablo oluşturuyor. 

Filmin, Jennifer Lopez'in başrolünde olduğu The Mother'ın 136 milyonluk seyredilme rakamını geçebilmesi için 25 milyon daha izlenmesi gerekiyor. Ancak önünde 70'ten fazla gün olduğu düşünüldüğünde, bu hedefe ulaşması epey olası görünüyor.

Casus dizisi yeni sezonuyla iddialı

Öte yandan The Night Agent'ın ikinci sezonu, yayın devindeki ilk tam haftasında 15,2 milyon izlenmeyle güçlü bir performans sergiledi. 

Bu rakam, ilk hafta sonundaki 13,9 milyon izlenmeye göre artış gösterdiği anlamına geliyor. Ancak bu, dizinin ilk sezon performansına göre hâlâ belirgin bir düşüşe işaret ediyor.

Diğer yandan casus macerası The Recruit, ikinci sezonuyla Netflix'in İngilizce diziler listesine ikinci sıradan girdi.

Dizinin yeni bölümleri, Netflix'teki ilk 4 gününde 5,9 milyon izlenme elde etti. 

Netflix, 18 yaşından küçük izleyiciler için uygun olmadığını belirttiği dizinin konusunu şöyle özetliyor:

CIA'deki ilk haftasına hızlı bir başlangıç yapan çaylak avukat Owen Hendricks, çok geçmeden olası bir tehdidi ortaya çıkararak boyundan büyük işlere kalkışır.

Alexi Hawley'nin yaratıcısı olduğu dizinin başrollerini Noah Centineo, Laura Haddock, Colton Dunn, Aarti Mann ve Fivel Stewart paylaşıyor. 

İlk sezonları da izleniyor

The Recruit, en çok izlenen diziler listesinde yalnızca The Night Agent'ın gerisinde kaldı.

Her iki dizinin ilk sezonları da 27 Ocak - 2 Şubat haftasında önemli izlenme oranlarına ulaştı: The Night Agent'ın ilk sezonu 5 milyon izlenmeyle 4. sırada yer alırken, The Recruit'in birinci sezonu ise 3,1 milyon izlenmeyle 8. sıraya yerleşti.

Independent Türkçe, Deadline, Variety