Akbabaların yok oluşu, yarım milyon insanı nasıl öldürdü?

Kuşların yanlışlıkla zehirlenmesi, felaket zincirine yol açmış

Diklofenak adlı ilacın patent koruma süresinin 1993'te dolmasıyla birlikte önce akbabalar öldü, sonra da insan ölüm oranları arttı (AFP)
Diklofenak adlı ilacın patent koruma süresinin 1993'te dolmasıyla birlikte önce akbabalar öldü, sonra da insan ölüm oranları arttı (AFP)
TT

Akbabaların yok oluşu, yarım milyon insanı nasıl öldürdü?

Diklofenak adlı ilacın patent koruma süresinin 1993'te dolmasıyla birlikte önce akbabalar öldü, sonra da insan ölüm oranları arttı (AFP)
Diklofenak adlı ilacın patent koruma süresinin 1993'te dolmasıyla birlikte önce akbabalar öldü, sonra da insan ölüm oranları arttı (AFP)

Akbabalar leşçil beslenmeleriyle pek çok kişi tarafından tiksintiyle karşılansa da ölen hayvanların bedenlerini ortadan kaldırarak önemli bir görev üstleniyor. 

American Economic Review adlı akademik dergide yayımlanan makale, bu kuşların ekosistemdeki önemini ortaya koyuyor. 

Ekonomistler, Hindistan'da akbabaların yaklaşık 20 yıl önce neredeyse yok olmasının 5 sene içinde fazladan 500 bin ölüme yol açtığını bildiriyor. 

Leşçil kuşların niye kaybolduğu uzun süre cevapsız kalmış bir soruydu. Ancak büyükbaş hayvanlarda da kullanılan diklofenak adlı ilacın 1990'larda Hindistan'ı saran ucuz türevlerinin bu kuşları öldürdüğü, 2004'te bilim insanları tarafından ortaya kondu.

İlacın hayvanlarda kullanımına da 2006'da son verilse de Hindistan'daki akbabaların yüzde 5'inden daha azı kalmıştı. 

Yeni araştırmada önce akbabaların eskiden nerede yaşadığına bakıldı. Sonra da bu bölgelerdeki insanların ölüm oranlarındaki değişim ele alındı.

Akbabaların yaşadığı bölgelerdeki oranların 1994'ten sonra yükselişi dikkat çekerken yaşamadığı bölgelerde insan ölümlerinin hemen hemen aynı seviyede olduğu görüldü.  

Ekonomistler su kalitesi ve kuduz aşısı satışlarındaki değişimle de çıkardıkları sonucu doğruladı. 

Birleşik Krallık'taki Warwick Üniversitesi'nden Anant Sudarshan, başyazarlarından biri olduğu araştırma hakkında konuştu. 

Dr. Sudarshan küçükken büyüdüğü Yeni Delhi'nin dere kenarlarındaki tabakhanelerin etrafında bu dev kuşları bolca gördüğünü belirtirken on milyonlarca akbabanın bir anda yok olduğunu da söylüyor. 

Akbabaların bölgeden silinmesinin çevre temizliği açısından şok etkisi yarattığını vurguluyor. 

Ölen hayvanların bedenleri yenmeyince bu leşler su kaynaklarını kirletip sokak köpeklerinin sayısını artırmış. Bu değişimler, kuduz riskinin de yükselmesi anlamına geliyor.

Böylece insanların sevmediği hayvanların bile ekosistem için ne kadar önem taşıdığı bir kez daha ortaya konuyor. 

Araştırmanın diğer başyazarı Eyal Frank de "Biyoçeşitlilik ve ekosistemin işlemesi, insanlar için önemli. Her zaman karizmatik türlere bakmamak lazım" diyor. 

Kaliforniya Üniversitesi Berkeley Kampüsü'nden Kelsey Jack, dahil olmadığı araştırmayı çok başarılı bulduğunu belirtiyor. Bu çalışmayla birlikte, politika yapıcıların aldığı kararlarda doğaya verilen zararı daha iyi hesaplamasını umuyor.

Independent Türkçe, New York Times, CBS



İkinci sezon gelmeyecek: Netflix iki dizinin daha fişini çekti

The Residence'ta cinayete kurban giden A. B. Wynter karakterini canlandıran 67 yaşındaki Giancarlo Esposito, en çok Breaking Bad'deki rolüyle tanınıyor (Netflix)
The Residence'ta cinayete kurban giden A. B. Wynter karakterini canlandıran 67 yaşındaki Giancarlo Esposito, en çok Breaking Bad'deki rolüyle tanınıyor (Netflix)
TT

İkinci sezon gelmeyecek: Netflix iki dizinin daha fişini çekti

The Residence'ta cinayete kurban giden A. B. Wynter karakterini canlandıran 67 yaşındaki Giancarlo Esposito, en çok Breaking Bad'deki rolüyle tanınıyor (Netflix)
The Residence'ta cinayete kurban giden A. B. Wynter karakterini canlandıran 67 yaşındaki Giancarlo Esposito, en çok Breaking Bad'deki rolüyle tanınıyor (Netflix)

Netflix, ilk sezonlarını bu yıl yayımladığı iki yeni diziyi iptal etti: The Residence ve Pulse.

Her iki yapım da ilkbaharda platformda gösterime girmiş ve 4 hafta boyunca Netflix'in küresel en popüler 10 yapım listesinde yer almıştı. 

The Residence, Nielsen'ın ABD'ye özel izlenme sıralamasında biraz daha uzun süre kalmayı başarmıştı. Netflix, her zamanki gibi yenileme kararlarında maliyet-fayda analizini esas aldı.

Netflix, ilk sezonlarını bu yıl yayımladığı iki yeni diziyi iptal etti: The Residence ve Pulse.

Her iki yapım da ilkbaharda platformda gösterime girmiş ve 4 hafta boyunca Netflix'in küresel en popüler 10 yapım listesinde yer almıştı. 

The Residence, Nielsen'ın ABD'ye özel izlenme sıralamasında biraz daha uzun süre kalmayı başarmıştı. Netflix, her zamanki gibi yenileme kararlarında maliyet-fayda analizini esas aldı.

Dizinin ilk ve tek sezonunda ayrıca Randall Park, Giancarlo Esposito, Susan Kelechi Watson, Edwina Findley ve Bronson Pinchot gibi dikkat çeken oyuncular da rol almıştı.

Davies, dizinin yönetici yapımcılığını Shondaland'in kurucuları Shonda Rhimes ve Betsy Beers'la birlikte üstlenmişti.

The Residence, Netflix'in en popüler diziler listesinde yer aldığı 4 haftada toplam 177,4 milyon saat izlenmişti. Aynı dönemde Nielsen, dizinin ABD'deki toplam izlenme süresini 83,1 milyon saat olarak ölçmüştü. 

Netflix'in ilk medikal draması olarak lanse edilen Pulse ise 4 haftalık süreçte 162,1 milyon saat izlenmişti. Toplam 20,2 milyon izlenmeye ulaşan dizinin yayın dönemi, Max'te yayımlanan ve hızla popülerleşen hastane draması The Pitt'in sezon finaliyle aynı zamana denk gelmişti.

Pulse, ABD'de Nielsen listesinde yalnızca iki hafta boyunca yer alabilmişti.

Dizinin oyuncu kadrosunda Willa Fitzgerald, Colin Woodell, Justina Machado ve Jack Bannon gibi isimler bulunuyordu. 

İptal edilen bu iki dizinin yanı sıra yayın devinin bir diğer yeni yapımı No Good Deed de ilk sezonunun ardından belirsiz süreyle beklemeye alındı. 

Independent Türkçe, Hollywood Reporter, Deadline