Rönesans simyacısının laboratuvarında gizemli bir element bulundu

1546 doğumlu Tycho Brahe, o dönemin pek çok simyacısı gibi çalışmalarını gizli tutuyordu (Wikimedia Commons)
1546 doğumlu Tycho Brahe, o dönemin pek çok simyacısı gibi çalışmalarını gizli tutuyordu (Wikimedia Commons)
TT

Rönesans simyacısının laboratuvarında gizemli bir element bulundu

1546 doğumlu Tycho Brahe, o dönemin pek çok simyacısı gibi çalışmalarını gizli tutuyordu (Wikimedia Commons)
1546 doğumlu Tycho Brahe, o dönemin pek çok simyacısı gibi çalışmalarını gizli tutuyordu (Wikimedia Commons)

Rönesans döneminin ünlü simyacısı Tycho Brahe'nın laboratuvarının kalıntılarını inceleyen bilim insanları şaşırtıcı bulgularla karşılaştı. Gökbilimci ve simyacının ölümünden 180 yıl sonra keşfedilen bir element bulundu.

Danimarkalı gökbilimci Brahe, teleskobun icadından önce bir süpernova patlamasını tespit edince meşhur olmuştu. 1572'de gözlemlenen patlama, insan gözüyle saptanan en eski süpernovalardan biri. 

Gökbilimci, uzayın gizemlerini aydınlatma çabalarının yanı sıra simyayla da uğraşıyordu. Altın ve ilaç yapımına yoğunlaşan Rönesans dönemindeki simyacılar, çeşitli hastalıkları tedavi etmeye çalışıyordu.

Danimarka Kralı II. Frederik, Brahe'nın çalışmalarını yürütmesi için ona İsveç'teki Ven Adası'nı tahsis etmişti. Adada Brahe'nın yaşadığı kalenin yanı sıra Uraniborg Gözlemevi ve simya çalışmaları için bir laboratuvar kurulmuştu.

Bilim insanının 1601'deki ölümünden sonra yıkılan laboratuvarın içindekiler ve Brahe'nın nasıl çalışmalar yürüttüğü uzun zamandır merak konusuydu. 

Heritage Science adlı hakemli dergide 25 Temmuz'da yayımlanan çalışmada, Uraniborg'un yer aldığı alandan çıkarılan cam ve çanak çömlek parçalarının kimyasal analizi yapıldı. 

1988-1992 döneminde yürütülen başka bir çalışmada çıkarılan 5 parçayı inceleyen ekip, ilginç bulgular edindi. 

frgthy67
Tycho Brahe'nın yaşadığı ve çalıştığı Uraniborg ismini, Yunan mitolojisinde gökbilimin ilham perisi olduğuna inanılan Urania'dan alıyor (Wikimedia Commons)

Parçaların 4'ü, beklenenden daha yüksek yoğunlukta nikel, bakır, çinko, kalay, cıva, altın ve kurşun gibi elementler içeriyordu. 

Ancak en çarpıcı bulgu, parçaların içinde ve dışında saptanan tungsten elementiydi. Bazı minerallerde bulunan bu element, Brahe'nın ölümünden 180 yıl sonra 1781'de tespit edilmişti. 

Güney Danimarka Üniversitesi'nden Kaare Lund Rasmussen, yazarları arasında yer aldığı çalışma hakkında şöyle diyor:

Tungsten o zamanlar tanımlanmamıştı bile; Tycho Brahe'nın simya atölyesindeki bir parçada bulunmasından nasıl bir anlam çıkarmalıyız?

Rasmussen ve ekibinin halihazırda iki tahmini var: Tungsten, bir mineralden tesadüfen ayrılmış ve Brahe bunun farklı bir element olduğunu fark etmemiş olabilir. 

Ayrıca Brahe'nın tungstenle, kalay cevheri üzerine çalışırken olağandışı bir maddenin meydana geldiğini keşfeden Alman mineral bilimci Georgius Agricola'nın çalışmaları aracılığıyla da karşılaşma ihtimali var. Agricola, 1546'da bu maddeden volfram adıyla bahsediyor.

"Belki de Tycho Brahe bunu duymuştu ve tungstenin varlığından haberdardı" diyen Rasmussen şöyle ekliyor:

Ancak bu bildiğimiz veya yaptığım analizlere dayanarak söyleyebileceğimiz bir şey değil. Bu sadece örneklerde neden tungsten saptadığımızın muhtemel bir teorik açıklaması.

Kalıntılarda tungstenin bulunmasını "çok gizemli" diye tanımlayan Rasmussen, bu dönemde cıva ve altının tedavi amaçlı kullanıldığını söylüyor. 

Rasmussen'in de ortak yazarı olduğu 2016 tarihli bir çalışmada, Brahe'nın saç ve kemik örneklerinde aşırı derecede altın bulunmuştu. 

Simyacı, zamanını altın yapımından çok veba, cüzzam, frengi ve ateş gibi sağlık sorunlarının çözümüne harcıyordu.

Independent Türkçe, CNN, Science Alert, Heritage Science, Archaeometry



Gene Hackman'ın cesedinin, köpeği sayesinde bulunduğu ortaya çıktı

Gene Hackman ve eşi Betsy Arakawa, şubatta Santa Fe'deki evlerinde ölü bulunmuştu (AP)
Gene Hackman ve eşi Betsy Arakawa, şubatta Santa Fe'deki evlerinde ölü bulunmuştu (AP)
TT

Gene Hackman'ın cesedinin, köpeği sayesinde bulunduğu ortaya çıktı

Gene Hackman ve eşi Betsy Arakawa, şubatta Santa Fe'deki evlerinde ölü bulunmuştu (AP)
Gene Hackman ve eşi Betsy Arakawa, şubatta Santa Fe'deki evlerinde ölü bulunmuştu (AP)

İlk müdahale ekipleri, Gene Hackman'ın hayatta kalan iki köpeğinden birinin, cesedinin bulunmasında kilit rol oynadığını açıkladı.

Oscar ödüllü 95 yaşındaki aktör ve 65 yaşındaki eşi Betsy Arakawa, köpeklerinden biri olan Zinna'yla birlikte geçen ay Santa Fe'deki evlerinde ölü bulunmuştu. Çiftin diğer iki köpeği Bear ve Nikkita ise arazide koştururken, canlı bir şekilde bulunmuştu.

USA Today'e konuşan İtfaiye Şefi Brian Moya, acil tıp teknikerleri ve itfaiyecilerin eve girdiklerinde ilk olarak Arakawa'nın cesedini banyoda yerde yatarken bulduklarını söyledi. Zinna yakındaki bir dolapta yer alan kafesin içinde ölü bulunurken, arka kapının açık bırakılması nedeniyle diğer iki köpek serbestçe dolaşıyordu.

İlk müdahale ekipleri sonraki 30 dakika boyunca 4 yatak odalı evde başkalarını aramayı sürdürdü. Ancak Moya, kimseyi bulamadıklarını söyledi.

Ta ki oyun için koşup havladığını düşündükleri köpeklerden birinin aslında onlara bir şey göstermek istediğini fark edene dek durum böyleydi.

Moya şu ifadeleri kullandı: 

(Köpeğin) 'Hey, buraya gelin! Buraya gelin!' demeye çalıştığını fark ettiler.

Köpek daha sonra onları evin en uzak köşesinde, mutfağın yanındaki vestiyere götürdü ve Hackman'ın cesedi burada bulundu. Yere düşmüş gibi görünen aktörün bastonu ve güneş gözlüğü yanında, yerde bulundu.

Moya, Hackman'ın cesedinde ellerinin kararması gibi çürüme belirtileri görüldüğünü söyledi.

Arama kararı belgesine göre, hantavirüsten hayatını kaybeden Arakawa'da da "bariz ölüm belirtileri, vücutta çürüme, yüzünde şişkinlik ve her iki el ve ayağında mumyalanma" görülmüştü.

Baş adli tabip Heather Jarrell geçen hafta düzenlediği basın toplantısında, kadının Hackman'dan önce, muhtemelen bir hafta önce öldüğüne inanıldığını belirtmişti.

Jarrell, Hackman'ın ilerleyen Alzheimer hastalığı nedeniyle Arakawa'nın öldüğünü fark etmemesinin mümkün olduğunu da eklemişti. Ölüm nedeni kalp hastalığına bağlanmış ve Alzheimer hastalığının da payı olduğu belirlenmişti.

Görsel kaldırıldı.
Gene Hackman ve Betsy Arakawa'nın ölü bulunduğu ev (AP)

Hastanenin sahibi Robert Gruda, USA Today'e yaptığı açıklamada Zinna'nın ölmeden önce "büyük bir ameliyat" geçirdiğini ve veteriner personelinin Arakawa'ya, köpeğin bir kafese kapatılması talimatı verdiğini söyledi.

"[Arakawa] mükemmel bir köpek sahibiydi, bu köpekler için mükemmel bir bakıcıydı. Gerçekten üzerlerine titriyordu" diyen Gruda, Arakawa'nın hastaneden Zinna için mama ve ilaç alması gerektiğini açıkladı.

"İstikrarlı ve öngörülebilir biriydi" diye ekledi.

Mamayı zamanında almadığında bir şeylerin ters gittiğini anladık.

Hayatta kalan iki köpek daha sonra yerel bir evcil hayvan bakım tesisine götürülmüştü.

Independent Türkçe