Uzmanlar inceledi: Kırmızı ışık uyku kalitesini artırıyor mu?

Uzmanlar uykuyla melatonin arasındaki bağlantıya da dikkat çekti (Unsplash)
Uzmanlar uykuyla melatonin arasındaki bağlantıya da dikkat çekti (Unsplash)
TT

Uzmanlar inceledi: Kırmızı ışık uyku kalitesini artırıyor mu?

Uzmanlar uykuyla melatonin arasındaki bağlantıya da dikkat çekti (Unsplash)
Uzmanlar uykuyla melatonin arasındaki bağlantıya da dikkat çekti (Unsplash)

İspanyol gazetesi El Pais'e konuşan uzmanlar, kırmızı ışığın kaliteli uyku sağlayıp sağlamadığını inceledi. 

Barselona'daki Vall d'Hebron Üniversitesi Hastanesi'nden Alex Ferre, insan vücudunun sağlıklı bir uyku düzeni için "fizyolojik günbatımına" ihtiyaç duyduğunu belirtti.

Teknolojik aletler ve yapay ışıklandırmalar nedeniyle uyku kalitesinin düştüğüne dikkat çeken Ferre, son dönemde moda haline gelen kırmızı ışık cihazlarını değerlendirdi. 

Uyku tıbbı alanında çalışan Dr. Ferre, 480 nanometrelik ışık spektrumunda yer alan yeşil ve mavi ışığın melatonini engellediğine dikkat çekiyor. 

Ferre, "Işık spektrumunun geri kalanı, ateş ışığı gibi olan sarı, kırmızı ve turuncu, melatonin ritmine müdahale etmez" diyor.

Barselona'daki Estivill Uyku Kliniği'nde çalışan Dr. Eduard Estivill de benzer şekilde "alacakaranlık ışığının" melatonin üretimini desteklediğini belirtiyor. 

Estivil, "Beyin bu tür bir ışık aldığında, melatonin üretiminden sorumlu olan epifiz bezine emir vermeye başlar" diyor.

İki uzman da uyku kalitesi için kırmızı ışığın şart olmadığını ve sıcak renklerin tercih edilebileceğini söylüyor.

Bunlara ek olarak Ferre, sağlıklı bir uyku düzeni için yatmadan iki ya da üç saat önce herhangi bir spor aktivitesi yapılmaması gerektiğine de işaret ediyor. 

Uzman, uyku sırasında odanın tamamen karanlık olması gerektiğini belirterek şu ifadeleri kullanıyor:

Tamamen karanlıkta uyunmalı. Dışarıdan ne kadar az ışık gelirse o kadar iyi. Eğer içeri ışık giriyorsa ya da odada dijital çalar saat varsa, düşük yoğunluklu kırmızı, sarı ya da turuncu ışıklar iyi bir seçenek sağlar.

Dr. Guillermo Rodriguez de ışık ve melatonin üretimi arasındaki ilişkiyi şöyle açıklıyor:

Özellikle cep telefonlarındaki veya bilgisayar ekranlarındaki mavi ışığa maruz kaldığımızda melatonin üretimi azalır, bu da bizi uyanık tutar. Öte yandan karanlık, melatonin üretimi artarak vücudu uykuya hazırlar.

Uzman kırmızı ışığın "beyin üzerinde rahatlatıcı bir etki yaratarak stres ve kaygıyı azaltmayı sağladığını, bunun da uykuyu kolaylaştırdığını" belirtiyor. 

Diğer yandan Rodriguez, kırmızı ışığın uyku sağlığı üzerindeki etkisinin net şekilde belirlenemediğini de sözlerine ekliyor.

2012'de Çin'de yapılan bir araştırmada, kırmızı ışık terapisinin 20 kadın basketbol oyuncusunun uyku kalitesi ve performansı üzerindeki etkisi incelenmişti. Araştırmada, grubun uyku ve melatonin seviyelerinde iyileşme görüldüğü bildirilmişti. 

Independent Türkçe, El Pais, CNN



AB üyeliği yolundaki Gürcistan nasıl U dönüşü yaptı?

Gürcistan'da geçen yıl patlak veren hükümet karşıtı protestolar ülkede hızla yayılmıştı (Reuters)
Gürcistan'da geçen yıl patlak veren hükümet karşıtı protestolar ülkede hızla yayılmıştı (Reuters)
TT

AB üyeliği yolundaki Gürcistan nasıl U dönüşü yaptı?

Gürcistan'da geçen yıl patlak veren hükümet karşıtı protestolar ülkede hızla yayılmıştı (Reuters)
Gürcistan'da geçen yıl patlak veren hükümet karşıtı protestolar ülkede hızla yayılmıştı (Reuters)

Son dönemde Avrupa Birliği'yle (AB) Gürcistan arasında reformlar nedeniyle gerilim tırmanırken Birleşik Krallık merkezli haber ajansı Reuters, Tiflis yönetiminin nasıl "Batı'dan uzaklaştığını" mercek altına aldı. 

AB'yle Gürcistan arasındaki son anlaşmazlığın merkezinde ülkenin AB'ye üyelik sürecinde kurduğu Yolsuzlukla Mücadele Bürosu yer alıyor. 

Gürcistan Meclis Başkanı Şalva Papuaşvili, 17 Kasım'daki açıklamasında büronun 2 Mart 2026'da kapatılacağını duyurmuştu. Meclis başkanı, büronun faaliyetlerinin Danıştay tarafından yürütüleceğini açıklamıştı.

Avrupa Komisyonu, 10 aday ülkeye ilişkin yıllık genişleme raporlarını 4 Kasım'da yayımlamıştı. Raporda, Gürcistan'da demokratik kurumlarda ciddi gerileme yaşandığı savunulmuş, ülkenin "sadece kağıt üzerinde" aday olduğu belirtilmişti. 

AB Genişlemeden Sorumlu Komisyon Üyesi Marta Kos, Tiflis yönetimine çıkışarak şu ifadeleri kullanmıştı: 

Eğer AB'yi ciddiye alıyorsanız, halkınızı dinleyin. Muhalefet liderlerini, gazetecileri ve sizin gibi düşünmeyen insanları hapsetmeyi bırakın.

Avrupa Parlamentosu'nun temmuzda yayımladığı raporda da Gürcistan'da hükümetin "yabancı ajan yasasına" karşı Kasım 2024'te patlak veren protestoların şiddet kullanılarak bastırıldığı, 500'den fazla kişinin gözaltına alındığı ve 300 kişinin kötü muameleye maruz kaldığı kaydedilmişti.

İktidardaki Gürcü Hayali Partisi, AB'nin ülkeye "siyasi baskı" uyguladığını savunurken, muhalif siyasetçilerin yönetimi ele geçirerek ülkeyi Rusya'yla savaş sokmayı hedeflediğini ileri sürüyor. 

Gürcistan Parlamentosu Başkan Yardımcısı Nino Tsilosani, ülkenin "çok zorlu bir jeopolitik bölgede barış sunduğunu" savunuyor. Tsilosani, hapisteki muhalif siyasetçileri darbeyle de suçluyor. 

Ancak iddiaları reddeden muhalefet, bunu baskıları meşrulaştırmak için kullanılan bir propaganda aracı olduğunu savunuyor. 

Muhalifler, Gürcü Hayali Partisi'nin kurucusu Bidzina İvanişvili'yi ülkedeki "otoriter dönüşümün mimarı" olarak gösteriyor. İş insanının 1990'larda servetini biriktirdiği Rusya'la işbirliği yaptığı öne sürülüyor. 

2013'te İvanişvili'yle yollarını ayırmadan önce onun baş siyasi danışmanı olarak partinin kurulmasında rol oynayan Gia Kukaşvili ise oligarkın iki ülkenin ortak çıkarlarını gözettiğini iddia ediyor:

İvanişvili köpekbalıklarıyla dolu okyanusta bir ağabeye ihtiyacı olduğunu anlıyor. Bu kim olabilir? Sadece Rusya.

AB yanlısı Avrupalı Gürcistan partisiyle yollarını ayıran eski Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergi Kapanadze ise ülkenin hızla "tek parti diktatörlüğüne" doğru ilerlediğini savunuyor. 

Analizde, Gürcistan'ın Rusya ve Çin'le ticareti artırdığı, Batı'nın bu konuda geride kaldığı da yazılıyor. Gürcistan halihazırda petrol ihtiyacının yaklaşık yüzde 45'ini Rusya'dan ithal ediyor; bu oran 2012'de sadece yüzde 8'di. Öte yandan Tiflis ve Moskova arasında diplomatik bağ yok.

ABD'nin eski Gürcistan Büyükelçisi Ian Kelly, Batı'nın Tiflis'le yakın ilişki kurmak için daha fazla çaba sarf etmesi gerektiğini söylüyor: 

Bu fırsatı kaçırıyoruz. Gürcistan kapılarını Rusya ve Çin'e açtı.

Independent Türkçe, Reuters, Modern Diplomacy


Eski Harry Potter'dan yeni Harry Potter'a mektup

Dominic McLaughlin ve Daniel Radcliffe (HBO/Warner Bros.)
Dominic McLaughlin ve Daniel Radcliffe (HBO/Warner Bros.)
TT

Eski Harry Potter'dan yeni Harry Potter'a mektup

Dominic McLaughlin ve Daniel Radcliffe (HBO/Warner Bros.)
Dominic McLaughlin ve Daniel Radcliffe (HBO/Warner Bros.)

Daniel Radcliffe, HBO'nun yakında yayımlanacak Harry Potter televizyon uyarlamasında başrol oynayacak 11 yaşındaki Dominic McLaughlin'e meşaleyi nazikçe devretti.

Salı günü Good Morning America'da yakında Broadway'de sahnelenecek tiyatro oyunu Every Brilliant Thing'i tanıtan 36 yaşındaki Radcliffe, genç halefine not gönderdiğini açıkladı.

Sevilen film serisinde Harry karakterini canlandıran Britanyalı aktör, "Yapımda çalışan birkaç kişiyi tanıyorum, bu yüzden Dominic'e yazdım ve ona bir mektup gönderdim, o da bana çok tatlı bir not gönderdi" diye anlattı.

Mesajını, "Ona sadece 'Umarım harika zaman geçirirsin, hatta benden bile daha iyi zaman geçirirsin. Ben harika vakit geçirdim ama umarım sen daha da iyi zaman geçirirsin' demek için yazmak istedim" diye hatırladı.

Radcliffe, üç yeni başrol oyuncusunun ne kadar genç göründüğüne dikkat çekerek, "Ve öyle, sadece onun ve diğer çocukların fotoğraflarını görüyorum ve onlara sarılmak istiyorum" diye ekliyor.

"Onlara bakıp 'Ah, bunu benim yapmış olmam inanılmaz' diyorum. Ama aynı zamanda inanılmaz derecede tatlı ve umarım harika vakit geçiriyorlardır" dedi.

Radcliffe, 2000'de Yaşayan Çocuk rolüne seçildiğinde 11 yaşındaydı. Diğer başrol oyuncuları Emma Watson ve Rupert Grint o tarihte sadece 10 ve 12 yaşındaydı. Üçlü, 8 filmlik serinin başrolünde, Hogwarts'ta okurken her yıl yeni bir karanlık güçle karşılaşan üç hevesli büyücü Harry, Hermione ve Ron'u canlandırdı. Son film 2011'de vizyona girdiğinde, Radcliffe ve Watson 21, Grint ise 22 yaşındaydı.

HBO Max, 2023'te ünlü serinin her sezonu J.K. Rowling'in çok satan serisinin 7 kitabından birine dayanan "onlarca yıl sürecek" bir televizyon dizisine uyarlanacağını duyurmuştu.

HBO & Max Content Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO'su Casey Bloys, o dönemde yaptığı açıklamada, "İzleyicilere Hogwarts'ı yepyeni bir şekilde keşfetme fırsatı sunmaktan mutluluk duyuyoruz" demişti.

Harry Potter kültürel bir fenomen. Büyücülük Dünyası'na karşı kalıcı bir sevgi ve özlem olduğu aşikar.

McLaughlin'e televizyon dizisinde Hermione rolünde Arabella Stanton ve Ron rolünde Alastair Stout eşlik ediyor. John Lithgow, Hogwarts Müdürü Albus Dumbledore rolünü üstlenirken, Janet McTeer, Hogwarts Müdüresi Profesör McGonagall; Paapa Essiedu, Profesör Snape; Nick Frost korucu ve Sihirli Yaratıkların Bakımı Profesörü Hagrid ve Paul Whitehouse Hogwarts hademesi Argus Filch rolünü üstlenecek.

Çocuk oyuncu Lox Pratt, Harry'nin düşmanı Draco Malfoy'u (film serisinde Tom Felton tarafından canlandırılmıştı) ve Johnny Flynn, Draco'nun babası Lucius'u (filmlerde Jason Isaacs tarafından canlandırılmıştı) oynayacak.

Dizinin yapımına temmuzda Birleşik Krallık'a bağlı Leavesden'daki Warner Bros. Stüdyoları'nda başlandı ve dizinin 2027'de izleyicilerle buluşması bekleniyor.

Independent Türkçe


Bilim insanları kolesterolü düşüren baharatı açıkladı

Araştırmacılar, çörek otu tüketmenin katılımcılarda "kötü" kolesterolü azalttığını buldu (Unsplash)
Araştırmacılar, çörek otu tüketmenin katılımcılarda "kötü" kolesterolü azalttığını buldu (Unsplash)
TT

Bilim insanları kolesterolü düşüren baharatı açıkladı

Araştırmacılar, çörek otu tüketmenin katılımcılarda "kötü" kolesterolü azalttığını buldu (Unsplash)
Araştırmacılar, çörek otu tüketmenin katılımcılarda "kötü" kolesterolü azalttığını buldu (Unsplash)

Zengin tadı ve hoş kokusuyla körinin çok sevilen bir yemek olması boşuna değil.

Bilim insanlarının yeni araştırması, popüler bir malzemenin kolesterolü ve kalp hastalığı riskini düşürmeye yardım edebilecek yağ yakıcı özelliklere sahip olabileceğini gösteriyor.

Osaka Metropolitan Üniversitesi'nin yürüttüğü ve hakemli dergi Food Science & Nutrition'da yayımlanan klinik araştırma, siyah kimyon diye de bilinen çörek otunu 8 hafta boyunca düzenli tüketen kişilerin "kötü kolesterol" seviyelerinin kayda değer derecede azaldığını, "iyi kolesterol" düzeylerinin ise arttığını saptadı.

Bilim insanları, 8 hafta boyunca günde 5 gram (kabaca bir çorba kaşığı) çörek otu tozu tüketen katılımcıların kanındaki kolesterol düzeylerini takip etti.

Uzmanlar, grubun kanındaki trigliserid, LDL ("kötü") kolesterol ve toplam kolesterol düzeylerinde önemli düşüşler gösterdiğini tespit etti. Ayrıca HDL ("iyi") kolesterol seviyeleri de arttı.

LDL kolesterol veya düşük yoğunluklu lipoprotein, yüksek seviyede olduğunda atardamarlarda plak birikimine yol açarak kalp hastalığı ve felç riskini artırabileceği için zaman zaman "kötü" kolesterol diye adlandırılıyor.

Çalışmanın yazarı Profesör Kojima-Yuasa, "Bu çalışma çörek otu tohumlarının, obezite ve yaşam tarzıyla ilgili hastalıkları önlemede işlevsel bir gıda olarak yarar sağladığını güçlü bir şekilde gösteriyor" diyor. 

Çörek otunun kan lipidlerini düşürücü etkisinin insan deneylerinde kapsamlı bir şekilde kanıtlandığını görmek çok memnuniyet vericiydi.

Araştırmacılar ayrıca çörek otu tohumu özütünün, yağ damlacıklarının birikmesini engelleyerek, yağ hücrelerinin oluşumu ve olgunlaşmasını ifade eden adipogenez adlı süreci engellediğini saptadı.

Bilimsel dergide yazan ekip, içinde doğal olarak bulunan ve antioksidan görevi gören yüksek seviyelerdeki fenolik bileşikler ve flavonoidlerin, bu baharatın antioksidan ve antiinflamatuvar özelliklerini vurguladığını belirtiyor.

Kojima-Yuasa "Çörek otunun metabolizma üzerindeki etkilerini araştırmak için daha uzun süreli ve daha büyük ölçekli klinik deneyler yapmayı umuyoruz" diye ekliyor. 

Özellikle diyabette insülin direnci ve enflamatuar belirteçler üzerindeki etkilerini araştırmakla ilgileniyoruz.

Bu çalışma, kimyonun faydalarını analiz eden bir dizi araştırmanın ardından geliyor. Başka bir çalışmada kimyon özütünün, şişkinlik ve huzursuz bağırsak sendromunun diğer semptomlarını hafifletmeye katkı sağladığı bulunmuştu. Ayrı bir incelemede de kimyon özütünün, alkole bağlı olmayan yağlı karaciğer hastalığından muzdarip hastalarda karaciğer fonksiyon testlerini iyileştirdiği tespit edilmişti.

Araştırmalar ayrıca günlük nohut tüketimini beslenme düzenine dahil etmenin kolesterol seviyelerini düşürmeye yardımcı olabileceğini, siyah fasulyeninse iltihaplanmayı azaltabileceğini gösteriyor

Prediyabeti olan 72 katılımcının yer aldığı bir çalışmada, 12 hafta boyunca günlük nohut ve siyah fasulye tüketiminin etkileri izlendi. Bulgular, günlük yaklaşık 160 gram pişmiş nohut tüketenlerin kolesterol seviyelerinde iyileşme yaşadığını ortaya koydu.

Ayrıca siyah fasulye tüketimi iltihaplanmanın azalmasıyla ilişkilendirildi. Bir fincan pişmiş siyah fasulye yaklaşık 170 gram.

Independent Türkçe