Bilim insanları, tehlike altındaki türleri Ay'a yerleştirmek istiyor

Yeni Zelanda Air NZ Carbon (AP)
Yeni Zelanda Air NZ Carbon (AP)
TT

Bilim insanları, tehlike altındaki türleri Ay'a yerleştirmek istiyor

Yeni Zelanda Air NZ Carbon (AP)
Yeni Zelanda Air NZ Carbon (AP)

Bilim insanları, nesli tükenmekte olan hayvanları Ay'a yerleştirmek için iddialı bir plan açıkladı.

Depolama tesisi Dünya'nın en çok risk altında olan hayvan türlerinden örnekleri saklamamızı sağlayabilir.

Bilim insanları bunun, hayvanların gezegenimizdeki risklere maruz kalmadan saklanmasını olanak tanıyacağını iddia ediyor.

Araştırmacılar, bunun Dünya'da kaybetme riskimiz olan hayvanların uzun süreli kaydını tutmak için bir yöntem olabileceğini öne sürüyor. Kayıtlar kriyoprezervasyon (dondurularak -çn.) yoluyla işe yarar halde saklanabilecek.

Smithsonian Ulusal Hayvanat Bahçesi ve Koruma Biyolojisi Enstitüsü'nden Mary Hagedorn'un öncülüğündeki ekibin yazdığı yeni makalede, bilim insanları Ay yüzeyine inşa edilmiş bir depolama tesisi hayal ediyor.  

Tesisin Ay'ın her zaman gölgede kalan kutuplarına yakın bölgelere yerleştirilmesi faydalı olabilir. Orada sıcaklıklar -196 °C'nin altında kaldığı için tesis bir buzdolabı işlevi görebilir.

Araştırmacılar, böylelikle biyolojik örneklerin uzun süreli saklanabileceğini ileri sürüyor.

Tesisi Ay'da tutmak insan müdahalesine veya tesisi soğuk tutmak için sürekli bir güç kaynağına ihtiyaç duyulmayacağı anlamına gelir. Bu iki nokta, Dünya'daki benzer bir deponun karşılaşacağı ana tehditlerden ikisi.

Dahası tesis doğal afet, iklim değişikliği ve jeopolitik çatışmalar gibi diğer tehlikelerden de korunabilir.

İlk aşamada tesis, fibroblast hücreler içeren hayvan derisi örneklerini saklamak için kullanılabilir. Halihazırda ekip, örnek ve deneme olarak kullanacağı yıldızlı kaya balığı numuneleriyle bunun nasıl işleyeceğini planlamaya başladı.

Araştırmacılar planda sorun yaratabilecek pek çok zorluk bulunduğunu vurguladı. Zorlukların arasında örnekleri uzaydan Ay'a güvenli bir şekilde taşımak, onları radyasyondan uzak tutmak ve tesisi inşa etmek ve korumak için dünyadaki ülkeleri ve kurumları bir araya getirmek yer alıyor.

Ama bilim insanları makalede bu zorluklara rağmen harekete geçmek gerektiğini vurgulayarak sebebini "tükenme tehditleri bizim bu türleri doğal ortamlarında koruyabilme becerimizden daha hızlı bir şekilde büyüyor" diye açıklıyor.

Bu öneri, BioScience isimli akademik dergide yayımlanan Ay'da bir biyodepo yaratarak Dünya'nın biyoçeşitliliğini korumak'ta (Safeguarding earth’s biodiversity by creating a lunar biorepository) başlıklı yeni makalede yer aldı.

Independent Türkçe



Polikistik over sendromundan bazı ilaçlara... Kadınlarda testosteron seviyesinin yükselmesinin nedenleri nelerdir?

Kadınlarda testosteron seviyesinin yükselmesinin belirtileri arasında aşırı kıllanma, akne ve ruh hali değişimleri sayılabilir. (Reuters)
Kadınlarda testosteron seviyesinin yükselmesinin belirtileri arasında aşırı kıllanma, akne ve ruh hali değişimleri sayılabilir. (Reuters)
TT

Polikistik over sendromundan bazı ilaçlara... Kadınlarda testosteron seviyesinin yükselmesinin nedenleri nelerdir?

Kadınlarda testosteron seviyesinin yükselmesinin belirtileri arasında aşırı kıllanma, akne ve ruh hali değişimleri sayılabilir. (Reuters)
Kadınlarda testosteron seviyesinin yükselmesinin belirtileri arasında aşırı kıllanma, akne ve ruh hali değişimleri sayılabilir. (Reuters)

Kadınlarda, doğumda erkeklerde bulunan birincil hormon olan testosteronun yüksek seviyelerde olması, tıpta hiperandrojenizm olarak bilinir. Altta yatan sağlık sorunları, ilaç yan etkileri veya yaşam tarzı değişiklikleri yüksek testosteron seviyelerine yol açabilir.

Kadınlarda testosteron hormonunun yükselmesinin belirtileri arasında yüz veya vücutta aşırı kıllanma, akne, ruh hali değişimleri, kilo alımı, kısırlık ve ruh sağlığında değişiklikler sayılabilir.

Kadınlarda testosteron seviyesinin yükselmesinin nedenleri

Şarku’l Avsat’ın Health internet sitesinden aktardığına göre, kadınlarda testosteron hormonunun yükselmesine neden olabilecek birçok neden vardır, bunlara bazı tıbbi durumlar ve ilaçlar da dahildir.

Polikistik over sendromu (PCOS)

Polikistik over sendromu (PCOS), yumurtalıkları etkileyen bir hormonal bozukluktur. Yumurtalıklar, rahmin iki yanında bulunan, yumurta üreten ve hormon salgılayan küçük bezlerdir. PCOS, yumurtalıklarda çok sayıda kist (sıvı dolu kesecikler) oluşmasına neden olur ve bu da yumurtalıkların işlevini etkiler. PCOS, kadınlarda testosteron hormonunun yükselmesinin en yaygın nedenidir ve dünya çapında kadınların yaklaşık yüzde 10'unu etkiler.

PCOS belirtileri arasında adet düzensizliği, kilo değişiklikleri, akne, aşırı kıllanma ve kısırlık (hamile kalmada zorluk) sayılabilir.

İnsülin direnci

İnsülin direnci, vücut insüline yanıt vermediğinde ortaya çıkar. İnsülin, vücudun enerji elde etmek için kullandığı bir tür şeker olan glikoz seviyesini düşüren bir hormondur. Vücut daha fazla insülin salgılayarak yanıt verir; bu da yumurtalıkları daha fazla testosteron üretmeye teşvik edebilir.

İnsülin direnci genellikle PCOS ile ilişkilidir ve tip 2 diyabet, yüksek kolesterol, yüksek tansiyon ve kalp hastalıkları riskini artırır.

İlaçlar

Bazı ilaçlar ve besin takviyeleri kadınlarda testosteron seviyesinin yükselmesine neden olabilir. Bunlar arasında şunlar bulunur:

* Anabolik steroidler: Erkeklerde hormon dengesizliklerinin tedavisinde yardımcı olan bu steroid; bazen kadınlar da dahil olmak üzere bazı kişiler tarafından kas geliştirmeye yardımcı olmak için kötüye kullanılmaktadır.

* Depakote (valproik asit): Epilepsi ilacı

* Danokrin (danazol): Kadınlık hormonlarının aşırı üretimini tedavi eden sentetik bir steroid

* Dehidroepiandrosteron (DHEA): Hormon takviyesi

* Femara (letrozol): Kısırlık ve belirli kanser türlerini tedavi eden ilaç

Böbreküstü bezi bozuklukları

Böbreküstü bezleri, her böbreğin üzerinde bulunan küçük organlardır. Bu bezler, kan basıncını, enerjiyi ve strese tepkiyi düzenleyen hormonlar üretir.

Böbreküstü bezi tümörleri, bu bezlerin büyük miktarda androjen (erkeklik hormonu) üretmesine neden olabilir; bu da testosteron hormonunun seviyesinin yükselmesine yol açar.

Cushing sendromu

Cushing sendromu, vücutta kortizol (stres hormonu) miktarının aşırı artmasıyla ortaya çıkar ve hormon dengesini bozar. Böbreküstü bezi tümörleri, uzun süreli steroid kullanımı veya hipofiz bezini (beyinde hormon üretimini düzenleyen bez) etkileyen rahatsızlıklardan kaynaklanabilir.

Hormon dengesizliğinin yanı sıra, Cushing sendromu olan kişilerde kolay morarma, yorgunluk, kilo alımı, depresyon ve cinsel isteksizlik görülebilir.

Tümörler

Nadiren de olsa, bazı tümörler kadınlarda testosteron düzeylerinin yükselmesine neden olabilir. Bunun örnekleri arasında böbreküstü bezi, yumurtalık ve hipofiz bezi tümörleri sayılabilir.

Kadınlarda yüksek testosteronun belirtileri nelerdir?

- Akne, özellikle çene ve çene hattı boyunca

- Saç dökülmesi veya saç derisinde zayıflama

- Yüz, göğüs ve sırtta aşırı, yoğun veya koyu renkli tüyler

- Adet döngüsünün düzensizliği veya kesilmesi

- Genellikle karın bölgesinde kilo alımı

Altta yatan nedene bağlı olarak, semptomlar şunları da içerebilir:

- Anksiyete veya depresyon

- Ses kısıklığı

- Kısırlık

- Ruh hali değişimleri