İtalya'da halk, plaj işgaline karşı direniyor: Sesimizi duyurmalıyız

İtalya'da aktivistler geçen ay birçok plajda gösteri düzenlemişti (Mare Libero)
İtalya'da aktivistler geçen ay birçok plajda gösteri düzenlemişti (Mare Libero)
TT

İtalya'da halk, plaj işgaline karşı direniyor: Sesimizi duyurmalıyız

İtalya'da aktivistler geçen ay birçok plajda gösteri düzenlemişti (Mare Libero)
İtalya'da aktivistler geçen ay birçok plajda gösteri düzenlemişti (Mare Libero)

İtalya'da halk, ücretsiz denize girme haklarının ellerinden alınmasına karşı mücadele veriyor. 

Birleşik Krallık'ın tanınmış gazetelerinden Guardian, İtalya sahillerinin büyük bir kısmının "özel kulüplere sahip ya da şemsiye ve şezlonglar için büyük paralar talep eden aile işletmelerinin elinde olduğunu" yazıyor. 

İtalya'daki Özgür Deniz (Mare Libero) hareketinin öncülerinden Manuela Salvi, şunları söylüyor: 

İtalyanların çoğu plaja ücretsiz gitme hakkına sahip olduğunu bilmiyor. Sahile gitmek için para ödemeye alışmışlar. Eğer sesimizi duyuramazsak, kurumlar bunu dert etmediğimizi düşünür.

Aktivist Margherita Welyam, özel plajlarda fiyatların çığrından çıktığını belirterek şu ifadeleri kullanıyor: 

Plajların daha fazla özelleştirildiği bölgelerde, insanlar denize girmenin tek yolunun buraları kullanmak olduğuna inanıyor ve bu çok pahalı hale geldi. Annem üç ay boyunca aynı kabini, şezlongu ve şemsiyeyi kiralamak için yaklaşık 3 bin euro ödedi.

Guardian'ın aktardığına göre bazı plajlarda iki şezlong ve bir şemsiye için günlük ortalama 30-35 euro talep edilirken, daha seçkin yerlerde fiyatlar 700 euroya kadar çıkıyor. Sözkonusu aralıklarda fiyat veren en az 12 bin tesis ve kulüp var. 

İtalya'da devlete ait plaj imtiyazlarının otomatik olarak sahil işletmecilerinin ailelerine devredildiği bu sistem, Avrupa Komisyonu tarafından da uzun süredir eleştiriliyor. 

Bu sistem, imtiyaz sahiplerinin yeni işletmecilerle rekabet etmesi gerektiğini belirten Avrupa Birliği (AB) yasalarına göre hukuk dışı bir uygulama. 

Ülkenin en üst mahkemesi İtalyan Yargıtayı'nın nisandaki kararı kapsamında plaj imtiyazlarının otomatik olarak yenilenmesi durduruldu. Bu doğrultuda İtalya'daki 7 bin 900 kilometrelik kıyı şeridinin neredeyse yarısına denk gelen bu imtiyazlar için gelecek yıl itibarıyla kamu ihaleleri başlatılacak. 

Ancak aktivistler karara sevinirken aile işletmelerinin sahipleri yarın greve gidecek. 

Bu işletmelerin haklarını savunan İtalyan Plaj İmtiyaz Sahipleri Birliği'nin açıklamasında şu ifadelere yer veriliyor: 

İşyerlerinin kapanmasına ve çalışanların işsiz kalmasına yönelik somut bir risk var. Hükümetin desteğine ihtiyaç duyuyoruz ve bu hemen verilmediği takdirde hiçbir işe yaramayacak.

İşletmeciler, taleplerine yanıt verilmezse 19 ve 29 Ağustos'ta tekrar greve çıkacaklarını bildiriyor.

Plajların özelleştirilmesine karşı protestolar, geçen yıl 32 milyon yabancı turistin ziyaret ettiği Yunanistan'da çevrecilerin "Sahiller halkındır halkın kalacak" sloganıyla başlattığı havlu hareketiyle gündeme gelmişti. 

Hızla büyüyen hareket Türkiye'ye de sıçramış, Datça, Çeşme ve Ayvalık gibi sahil bölgelerinde yürüyüş ve oturma eylemleri düzenlenmişti.

Independent Türkçe, Guardian, AFP



10 bin yıl önce eriyen buzulların, kıta kaymasını hızlandırdığı bulundu

Grönland Buz Tabakası yaklaşık 3 milyon kilometreküp buz içeriyor (NASA)
Grönland Buz Tabakası yaklaşık 3 milyon kilometreküp buz içeriyor (NASA)
TT

10 bin yıl önce eriyen buzulların, kıta kaymasını hızlandırdığı bulundu

Grönland Buz Tabakası yaklaşık 3 milyon kilometreküp buz içeriyor (NASA)
Grönland Buz Tabakası yaklaşık 3 milyon kilometreküp buz içeriyor (NASA)

Bilim insanları 10 bin yıl önce buzulların erimesinin, kıtaların hareketini hızlandırmış olabileceğini buldu. 

26 bin yıl önce Kuzey Amerika'nın büyük bir bölümünü kaplayan Laurentide Buz Tabakası erimeye başlamıştı. Buzun erimesiyle su, okyanusa akmış ve küresel çaptaki deniz seviyeleri yılda ortalama 1 santimetre yükselmişti.

Colorado Boulder Üniversitesi'nden jeofizikçiler, Dünya'nın bu döneme ait bilgisayar modelini oluşturarak buz tabakasının erimesinin sonuçlarını analiz etti. 

Bulguları hakemli dergi Nature'da dün (23 Nisan) yayımlanan çalışmaya göre buzların erimesi,  Kuzey Amerika kıtası levhasının hareketini yüzde 25 hızlandırmış olabilir. 

Hesaplamalar ayrıca Kuzey Amerika ve Avrasya levhaları arasındaki Atlantik Ortası Sırtı'nın genişleme hızının 6 bin ila 12 bin yıl önce yüzde 40 oranında arttığına işaret ediyor.

Araştırmacılar trilyonlarca ton buzun eriyip okyanusa karışmasıyla kıtanın ağırlık kaybettiğini ve levhanın saat yönünde döndüğünü düşünüyor. Modele göre Atlantik Ortası Sırtı'nın genişlemesindeki artış da bundan kaynaklanıyor.

Makalenin yazarlarından Tao Yuan, "Buz hacmi büyük ölçüde azaldığında, yerkabuğunda büyük bir hareket meydana geldi" diyerek ekliyor: 

Bilim insanları, buzun erimesinin plakaların yükselmesine neden olduğunu biliyordu. Ancak biz, buzun erimesi nedeniyle plakaların yatay olarak da epey hareket edebildiğini gösterdik.

Yeni çalışma, kıta kayması ve deniz tabanı genişlemesinin, milyonlarca yıla yayılan yavaş süreçlerin yanı sıra çok daha kısa zaman aralıklarında da gerçekleşebileceğini gösteriyor.

Bilim insanları Grönland buz tabakasının erimesinin, bugün İzlanda'da yıkıcı sonuçlar doğurabileceğini de söylüyor. 

Atlantik Ortası Sırtı, İzlanda'dan geçiyor ve yaklaşık 10 bin yıl önce adada yoğun bir volkanik aktivite yaşandığı biliniyor. Bu volkanik faaliyetlerin, sırtın genişlemesindeki artışla bağlantılı olup olmadığı henüz kesinlik kazanmadı. Ancak böyle bir durumda genişleme, magmanın yüzeye çıkmasına ve volkanların patlamasına yol açmış olabilir.

Çalışmanın diğer yazarı Shijie Zhong "Bu volkanizma örüntüsü, kısmen bizim incelediğimiz buzul erimesinden kaynaklanmış olabilir" diyor.

Grönland'daki buzların günümüzdeki erime hızı, kıtaların hareketini etkileyecek seviyede değil. Ancak araştırmacılara göre özellikle bu hız artarsa gelecek birkaç yüz yıl içinde İzlanda'da ciddi etkiler yaratabilir.

Yuan, "Grönland ve Batı Antarktika'daki buz tabakaları hâlâ eriyor" diyerek ekliyor: 

Buzların erimesinin gelecekte deniz tabanının yayılmasını ve yakınlardaki okyanus ortası sırtlarında volkanizmayı artırabileceğini düşünüyoruz.

Independent Türkçe, Phys.org, Discover Magazine, IFLScience, Nature