Dile bakarak tanı koyan yapay zeka geliştirildi

Bilim insanları bir gün akıllı telefonların teşhis koyacağını düşünüyor

Dili inceleyerek tanı koyma uygulaması, yüzlerce yıl önceye uzanıyor (Pexels)
Dili inceleyerek tanı koyma uygulaması, yüzlerce yıl önceye uzanıyor (Pexels)
TT

Dile bakarak tanı koyan yapay zeka geliştirildi

Dili inceleyerek tanı koyma uygulaması, yüzlerce yıl önceye uzanıyor (Pexels)
Dili inceleyerek tanı koyma uygulaması, yüzlerce yıl önceye uzanıyor (Pexels)

Dil rengine bakarak hastalıkları yüzde 96 oranında başarıyla teşhis edebilen yapay zeka geliştirildi. 

Hastalıkları teşhis etmede dilin rengi, şekli ve kalınlığı doktorlara pek çok fikir veriyor. Hatta geleneksel Çin tıbbında başvurulan bu tekniğin en az 2 bin yıllık olduğu tahmin ediliyor. 

Irak'taki Orta Teknik Üniversitesi ve Avustralya'daki Güney Avustralya Üniversitesi'nden bilim insanları buradan yola çıkarak yeni bir bilgisayar algoritması geliştirdi. 

Technologies adlı hakemli dergide yayımlanan makalenin kıdemli yazarı Ali Al-Naji "Genellikle diyabet hastalarının dili sarı, kanser hastalarının dili kalın bir yağ tabakasıyla kaplı ve mor, akut inme geçiren hastaların dili ise alışılmadık şekilde kırmızı olur" diyor. 

Koyu kırmızı dil şiddetli bir Kovid-19'un, beyaz da kansızlığın işareti olabiliyor.

Yapay zeka aracını, görsel veriye dayalı diğer makine öğrenimi modelleri gibi geliştiren araştırmacılar, iki ayrı veri setinden yararlandı.

Algoritmayı ilk olarak 5 bin 260 görselle eğiterek dildeki farklı renkleri algılamasını sağladılar. Ardından sağlıklı ve hasta insanların dillerinin fotoğraflarını algoritmaya sundular. Mantar enfeksiyonu, astım, Kovid-19 ve kansızlık bu hastalıklardan bazılarıydı.

Bilim insanları son olarak bir kameraya bağladıkları algoritmayı gerçek zamanlı bir şekilde de test etti. Katılımcılar, kameraya 20 santimetre mesafeyle durarak dillerini gösterdi. 

Araştırmacılar yapay zekanın "kayda değer bir doğrulukla" hastalıkları tespit ettiğini aktarıyor. 

Yapay zeka aracı, fotoğraflarla yapılan denemede yüzde 96'yı aşan bir oranla doğru teşhisi koymayı başardı. 

Bilim insanları bir gün akıllı telefonların hastalıkları teşhis edeceğini düşünüyor.

Makalenin ortak yazarı Javaan Chahl bulguları şöyle değerlendiriyor: 

Bu sonuçlar, modern yöntemleri yüzlerce yıllık bir uygulamayla destekleyen bilgisayarlı dil analizinin, hastalık taramasında güvenli, verimli, kullanıcı dostu ve uygun fiyatlı bir yöntem olduğunu doğruluyor.

Independent Türkçe, Popular Science, Science Daily, Technologies



Uçaklar için "köpekbalığı derisi" geliştirildi

MicroTau'nun köpekbalığı derisinden esinlenen film kaplaması ABD Hava Kuvvetleri'nin Lockheed Martin C-130J aracına uygulandı (MicroTau)
MicroTau'nun köpekbalığı derisinden esinlenen film kaplaması ABD Hava Kuvvetleri'nin Lockheed Martin C-130J aracına uygulandı (MicroTau)
TT

Uçaklar için "köpekbalığı derisi" geliştirildi

MicroTau'nun köpekbalığı derisinden esinlenen film kaplaması ABD Hava Kuvvetleri'nin Lockheed Martin C-130J aracına uygulandı (MicroTau)
MicroTau'nun köpekbalığı derisinden esinlenen film kaplaması ABD Hava Kuvvetleri'nin Lockheed Martin C-130J aracına uygulandı (MicroTau)

Köpekbalığı derisinden ilhamla uçaklara film kaplama geliştiren Avustralyalı bilim insanları, sürükleme kuvvetini azaltabileceklerini ve havayolu endüstrisinde milyarlarca dolarlık yakıt tasarrufu sağlayabileceklerini iddia ediyor.

Delta Air Lines, Avustralya merkezli havacılık şirketi MicroTau'yla işbirliği yaparak yakıt verimliliğini artırmak üzere uçaklara uygulanabilecek özel bir filmin kullanımını araştırdı.

Avustralya Ulusal İmalat Tesisi'yle (ANFF) birlikte geliştirilen teknoloji, köpekbalıklarının suda sorunsuzca süzülmesini sağlayan, üst üste binmiş binlerce küçük pula sahip derisini taklit ediyor.

Araştırmacılar yapay film kaplamanın da benzer şekilde uçakların türbülansı azaltmasına, uçuş hızını artırmasına ve yakıt maliyetlerini düşürmesine katkı sağladığını söylüyor.

Bir uçağın içinde ilerlediği hava, uçağın yüzeyini ovalayıp direnç yaratan, saç tokası girdabı (hairpin vortex) adlı küçük girdaplar oluşturur.

Yeni film kaplamasının üzerinde, bu girdaplardan daha dar olan ve girdapların uçak yüzeyinin yakınında oluşmasını engelleyen küçük oluklar var.

İşin zor kısmı filmi sürtünmeye dirençli hale getiren bu tür minik olukların olduğu bölümler oluşturmaktı.

Özel lazer üretim teknolojisini kullanan MicroTau, köpekbalığı derisi benzeri deseni hafif bir malzemeyle hızla üretip bunları kendinden yapışkanlı yamalar haline getirerek bu engeli aştı.

Şirket film kaplamanın, mevcut ulaşım araçlarına uyarlanabilen ölçeklenebilir bir çözüm sunarak taşımacılık endüstrilerinin karbon ayak izini en aza indirebileceğini belirtiyor.

Firma bu teknoloji sayesinde ticari havacılık ve nakliye şirketlerinin yakıt maliyetlerinde 34 milyar doların üzerinde tasarruf sağlayabileceğini ve yüzlerce milyon ton civarında karbondioksit emisyonunu azaltabileceğini iddia ediyor.

MicroTau, örneğin filmin Airbus A380 gibi bir uçağa uygulanması halinde, Sidney'den Los Angeles'a uçuş başına 5 bin dolardan fazla yakıt ve 18 tondan fazla karbondioksit emisyonu tasarrufu sağlanabileceğini ifade ediyor.

Şirket, bu rakamın bir uçağın ömrü boyunca milyonları bulabileceğini dile getiriyor.

MicroTau, kaplamayı Lockheed Martin'in devasa C-130J nakliye uçakları ve Boom Supersonic'in şık XB-1 prototipi de dahil bir dizi hava aracında halihazırda test ediyor.

New Scientist'e konuşan Boom Supersonic sözcüsü "Yamalar gözle görülür bir bozulma olmadan bu koşullara rahatlıkla dayandı" diyor.

Delta'nın Sürdürülebilir Gökyüzü Laboratuvarı Direktörü Sangita Sharma ise CBC News'a yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullanıyor:

Köpekbalığı derisini taklit eden teknoloji, bu mikro oluklardan yararlanarak yüzeydeki bir tür sürükleme kuvvetini azaltıyor. Yüzeydeki bu sürükleme kuvveti yüzde 4'e varan bir yakıt avantajı sağlayabilir.

Sharma'ya göre havayolu şirketleri bu sayede yılda 15 milyar litre yakıt tasarrufu yapabilir. 

Avustralya merkezli şirket, teknolojinin daha da geliştirilmesiyle havayolu şirketlerinin verimliliği yüzde 10'a kadar artırmasını sağlamayı umuyor.

Independent Türkçe