Bilim insanları kıyıları kurtarmak için sahillere elektrik vermeyi planlıyor

Araştırmacılar, altyapıya zarar veren ve toprak kaybına yol açan erozyonun, dünya çapında yıllık milyarlarca dolar zarara yol açtığını söylüyor (Reuters)
Araştırmacılar, altyapıya zarar veren ve toprak kaybına yol açan erozyonun, dünya çapında yıllık milyarlarca dolar zarara yol açtığını söylüyor (Reuters)
TT

Bilim insanları kıyıları kurtarmak için sahillere elektrik vermeyi planlıyor

Araştırmacılar, altyapıya zarar veren ve toprak kaybına yol açan erozyonun, dünya çapında yıllık milyarlarca dolar zarara yol açtığını söylüyor (Reuters)
Araştırmacılar, altyapıya zarar veren ve toprak kaybına yol açan erozyonun, dünya çapında yıllık milyarlarca dolar zarara yol açtığını söylüyor (Reuters)

Bilim insanları kıyı erozyonunu durdurmak için kumlara elektrik verilmesini öneriyor. 

Deniz seviyelerinin yükselmesiyle daha acil bir sorun haline gelen kıyı erozyonu, özellikle kıyı bölgelerinde yaşayanlara ciddi bir tehdit yaratıyor. 

Dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 40'ının bu bölgelerde yaşadığı tahmin edilirken, bazı uzmanlar bu yüzyılın sonunda sahillerin yüzde 26'sının yok olacağını öne sürüyor. 

Bu sorunla başa çıkmak için geliştirilen yöntemlerse genellikle kısa süreli çözümler sunmanın yanı sıra maliyetli de oluyor. 

ABD'deki Northwestern Üniversitesi'nden araştırmacılar, sahillerdeki kumları kaya gibi yapılara dönüştürerek uzun vadeli bir çözüm sağlama potansiyeline sahip bir yöntem geliştirdi. 

Bilim insanları kabuklarını oluştururken deniz suyundaki çözünmüş mineralleri kullanan istiridye ve midye gibi canlılardan ilham aldı. 

Aynı mineralleri kullanarak kum taneleri arasında doğal bir çimento oluşturan ekip, deniz canlılarındaki metabolik sürecin yerine elektrik enerjisi kullandı. 

Hakemli dergi Communications Earth & Environment'taki 22 Ağustos tarihli makalede bulgularını açıklayan bilim insanları, laboratuvar deneylerinde deniz suyuyla ıslanmış kuma 2-4 volt arasında değişen elektrik akımları verdi.

Elektriğin tetiklediği kimyasal reaksiyon sonucu, deniz suyunda doğal yolla oluşan iyon ve mineraller, katı haldeki kalsiyum karbonat, magnezyum hidroksit ve hidromanyezit gibi mineral bileşiklerine dönüştü.

Laboratuvarda yapılan deneyler, silika, kalkerli ve demirli kumlar gibi diğer kum türlerinde de başarılı sonuçlar gösterdi. 

Çalışmaya liderlik eden Alessandro Rotta Loria "İşlemden geçirildikten sonra kum, kaya gibi görünüyor" diyerek ekliyor:

Tanecikli ve ayrık olmak yerine hareketsiz ve sabit bir yapıya sahip. Mineraller, betondan çok daha güçlü; bu nedenle ortaya çıkan kum, deniz duvarı kadar güçlü ve sağlam olabilir.

Araştırmacılar yeni yöntemin, deniz duvarları kurmak veya yere çimento enjekte etmek gibi tekniklerden daha çevre dostu ve hesaplı bir seçenek sunduğunu söylüyor. 

Ekip, elektrikle çimento üretmenin, işlenmiş zeminin metreküpü başına yaklaşık 3 ila 6 dolara mal olurken geleneksel tekniklerin 70 dolara kadar çıkabildiğini ifade ediyor. 

Ayrıca işlemin geri alınabildiğini de belirten araştırmacılar, deniz canlılarına da pek tehdit oluşturmayacağını savunuyor.

Öte yandan yeni yöntem 28 günlük bir testten geçirildi ve bu nedenle uzun vadede istenen sonuçları yaratmayabilir.

Aynı zamanda laboratuvarda elde edilen bulgular, daha karmaşık bir yapıya sahip kıyı bölgelerinde geçerli olmayabilir.

Araştırmacılar halihazırda gerçek kıyı bölgelerinde bu yöntemi test etmeyi planlıyor. Rotta Loria "Elbette bu tür araştırmaların henüz başındayız" diyerek ekliyor: 

Her şey umut verici görünüyor ancak her zaman olduğu gibi, bunu pratikte yapmanın bazı zorluklar yaratacağını düşünüyorum.

Independent Türkçe, Study Finds, Newsweek, Communications Earth & Environment



7 milyar dolarlık seriden haber var: Vin Diesel açıkladı

Dünyanın en çok kazanan oyuncularından 57 yaşındaki Vin Diesel, Hızlı ve Öfkeli serisinde, senarist Gary Scott Thompson'ın 1998'de okuduğu bir makaleden esinlenerek yarattığı Dominic "Dom" Toretto karakterini canlandırıyor (Universal)
Dünyanın en çok kazanan oyuncularından 57 yaşındaki Vin Diesel, Hızlı ve Öfkeli serisinde, senarist Gary Scott Thompson'ın 1998'de okuduğu bir makaleden esinlenerek yarattığı Dominic "Dom" Toretto karakterini canlandırıyor (Universal)
TT

7 milyar dolarlık seriden haber var: Vin Diesel açıkladı

Dünyanın en çok kazanan oyuncularından 57 yaşındaki Vin Diesel, Hızlı ve Öfkeli serisinde, senarist Gary Scott Thompson'ın 1998'de okuduğu bir makaleden esinlenerek yarattığı Dominic "Dom" Toretto karakterini canlandırıyor (Universal)
Dünyanın en çok kazanan oyuncularından 57 yaşındaki Vin Diesel, Hızlı ve Öfkeli serisinde, senarist Gary Scott Thompson'ın 1998'de okuduğu bir makaleden esinlenerek yarattığı Dominic "Dom" Toretto karakterini canlandırıyor (Universal)

Dominic Toretto ve Brian O'Conner yeniden bir araya gelecek...

Hızlı ve Öfkeli (Fast & Furious) serisinin yıldızı Vin Diesel, 2013'te hayatını kaybeden oyuncu Paul Walker'ın kardeşi Cody Walker'ın düzenlediği otomobil festivali Fuel Fest'e katıldı ve serinin 11. filmi hakkında hayranlara bazı ipuçları verdi.

"Hayranlarımı dinliyorum"

Diesel, konuşmasına filmin vizyon tarihiyle ilgili beklentiyi paylaşarak başladı:

Daha dün Universal Stüdyoları'ndaydım. Stüdyo bana, 'Vin, Hızlı ve Öfkeli finalini Nisan 2027'de çıkarabilir miyiz?' diye sordu. Ben de 'Üç şartla' dedim. Çünkü hayranlarımı dinliyorum.

Ardından bu üç şartı sıraladı: 

İlk şart seriyi tekrar Los Angeles'a döndürmekti. İkinci olarak otomobil kültürüne ve sokak yarışlarına geri dönmek istedim.

Diesel, son isteğini de şu sözlerle dile getirdi: 

Üçüncüsü, Dom'la Brian O'Conner'ı yeniden bir araya getirmekti. Finalde göreceğiniz şey tam olarak bu olacak.

Paul Walker, 30 Kasım 2013'te Kaliforniya'nın Valencia kentinde geçirdiği trafik kazasında hayatını kaybetmişti. 40 yaşındaki oyuncu, o sırada Hızlı ve Öfkeli 7 filminde Brian karakterini canlandırıyordu. Ancak ekip, filmin finalinde Walker'ın hayat verdiği karaktere veda etmenin bir yolunu buldu; Dom ve Brian'ın otomobillerini iki ayrı yöne sürdüğü sahneyle karakter uğurlandı. Bu sahne için CGI ve görsel efekt (VFX) sanatçıları, Paul Walker'ın kardeşleri Cody ve Caleb Walker'la birlikte çalıştı. Filmde toplamda 350 özel efektli sahne yer aldı.

Görsel efekt süpervizörü Joe Letteri, 2015'te Hollywood Reporter'a verdiği röportajda, Paul Walker'ın oynadığı karakterin final sahnesinde onurlandırılmasını şöyle anlatmıştı:

CGI sahnelerin çoğunda diyalog gerekiyordu. Ses editörleri, Paul'ün daha önce kaydedilmiş repliklerinden yeni bir performans oluşturdular ve biz de o sese göre animasyonları hazırladık.

2023'teki Hollywood grevleri nedeniyle pek çok gecikme yaşayan Hızlı ve Öfkeli 11'in (Fast and Furious 11) 4 Nisan 2025'te vizyona girmesi planlanıyordu. 

Serinin son filmi Hızlı ve Öfkeli 10 (Fast X) Mayıs 2023'te gösterime girmişti. Film 340 milyon dolarlık devasa prodüksiyon bütçesine karşılık dünya çapında 700 milyon dolardan fazla hasılat elde etmişti. Diesel'a Alan Ritchson, Jason Momoa, Michelle Rodriguez, Rita Moreno ve Brie Larson gibi isimler eşlik etmişti. Hızlı ve Öfkeli 10 gösterime girdiğinde iki bölümlük bir destanın ilk bölümü olarak tanıtılmıştı.

Hızlı ve Öfkeli serisi gişede dünya çapında 7,2 milyar dolar hasılat elde etti.

Independent Türkçe, Hollywood Reporter, Variety, The Numbers