Akdeniz'deki yaşamın 5,5 milyon yıl önce yok olmanın eşiğine geldiği tespit edildi. Bilim insanları bu olayı, dinozorların yok oluşunun bölgesel ölçekteki versiyonuna benzetiyor.
Bilim insanları 1970'lerde Akdeniz'in dibinde bir kilometre kalınlığında bir tuz tabakası keşfetmişti. Tuz kütlesi, yaklaşık 5,5 milyon yıl önce Messiniyen Dönemi'nin sonunda oluşmuştu.
Messiniyen tuzluluk krizi denen bu olaya, Cebelitarık Boğazı'nın daralması ve Akdeniz'in Atlas Okyanusu'yla bağlantısını büyük ölçüde kaybetmesi yol açmıştı.
Bunun üstüne buharlaşmanın artması da eklenince, deniz seviyeleri düşmüş ve su, belirli bir doygunluğa ulaşınca çökelerek tuz kütleleri meydana getirmişti.
Bilim insanları tuz yoğunluğunun bugünkünün 10 katına, yani litre başına 371 grama ulaşınca çökelmeye başladığını düşünüyor.
Boğazın tamamen kapanıp kapanmadığı bilinmiyor ancak zaman içinde tekrar genişlemesiyle Akdeniz eski haline geri döndü.
Science adlı hakemli dergide 29 Ağustos'ta yayımlanan çalışmada krizin deniz canlıları üzerindeki muazzam etkisi ve ekosistemin eski haline dönme sürecinin sanıldığından daha uzun sürdüğü ortaya kondu.
Akdeniz çevresindeki ve deniz tabanındaki milyonlarca yıla yayılan fosilleri inceleyen araştırmacılar, endemik türlerin sadece yüzde 11'inin tuz krizinden sağ çıktığını buldu.
Yani sadece Akdeniz'de yaşayan 779 türün 86'sı zorlu koşullarda hayatta kalmayı başarmıştı. Ayrıca tuz krizinden önce denizde yüksek miktarlarda bulunan mercan resifleri tamamen yok olmuştu.
Viyana Üniversitesi'nden makalenin başyazarı Konstantina Agiadi bulguları şöyle değerlendiriyor:
Messiniyen tuzluluk krizi bölgesel bir olay olmasına rağmen, Akdeniz'deki deniz yaşamı üzerindeki etkisi K/T olayı kadar büyüktü.
K/T olayı, 66 milyon yıl önce dinozorlar dahil yeryüzündeki türlerin yaklaşık yüzde 80'inin sonunu getiren kitlesel yok oluşu ifade ediyor.
Akdeniz'deki canlı çeşitliliği zaman içinde eski haline kavuşsa da yeni araştırmada kullanılan modellere göre bu süreç 1,7 milyon yıl sürmüş.
Çalışmanın ortak yazarı Daniel García-Castellanos, bazı türlerin tuzlu ortamda yaşamaya adapte olduğunu ve bazılarının da deltalarda hayatta kaldığını ancak Algeciras'la İstanbul arasındaki türlerin çoğunun farklı sulardan geldiğini belirtiyor.
Bulguların "heyecan verici" yeni soruları beraberinde getirdiğini söyleyen García-Castellanos ekliyor:
Türlerin yüzde 11'i Akdeniz'in tuzlanmasından nasıl ve nerede kurtuldu? Daha önceki daha büyük tuz oluşumları, ekosistemleri ve Dünya sistemini nasıl değiştirdi?
Independent Türkçe, El Pais, Science Daily, Science
