Uzayda mahsur kalan astronot, Starliner'dan "tuhaf sesler" geldiğini söyledi

Boeing aracının cuma günü Uluslararası Uzay İstasyonu'ndan ayrılması bekleniyor

Starliner'ın yaşadığı sorunlar arasında helyum sızıntısı ve itici arızası yer alıyor (NASA/AP)
Starliner'ın yaşadığı sorunlar arasında helyum sızıntısı ve itici arızası yer alıyor (NASA/AP)
TT

Uzayda mahsur kalan astronot, Starliner'dan "tuhaf sesler" geldiğini söyledi

Starliner'ın yaşadığı sorunlar arasında helyum sızıntısı ve itici arızası yer alıyor (NASA/AP)
Starliner'ın yaşadığı sorunlar arasında helyum sızıntısı ve itici arızası yer alıyor (NASA/AP)

Uluslararası Uzay İstasyonu'nda (UUİ) mahsur kalan NASA astronotlarından biri, Boeing'in Starliner kapsülünden "tuhaf sesler" geldiğini söyledi. 

Starliner uzay aracıyla haziranda UUİ'ye giden Sunita Williams ve Butch Wilmore, kapsüldeki teknik arızalardan dolayı ziyaretlerini uzatmak zorunda kaldı. 

Bir hafta sonra dönmeleri bekleniyordu fakat ikili, muhtemelen şubatta yeryüzüne ayak basacak.

NASA nihayetinde Starliner'ın astronotları taşımak için güvenli olmadığına ve SpaceX aracıyla dönmelerine karar vermişti. 

Boeing kapsülünün de boş bir şekilde 6 Eylül Cuma günü istasyonu terk ederek Dünya'ya dönmesi planlanıyor.

Cumartesi günü Wilmore, NASA'nın Houston ekibiyle iletişime geçerek Starliner'dan "tuhaf sesler" geldiğini söyledi.

NASA Space Flight forumu kullanıcısı meteorolog Rob Dale'in paylaştığı ses kaydını, teknoloji sitesi Ars Technica haberleştirdi. 

Kayıtta Wilmore "Starliner'la ilgili bir sorum var" diyerek ekliyor:

Hoparlörden tuhaf bir ses geliyor… Sesi neyin çıkardığını bilmiyorum.

Ardından tekrar eden bir çarpma sesi duyuluyor. 

Houston ekibi, Wilmore'a sesin bir sonarın çıkardığı titreşimlere benzediğini söyledi. 

Starliner hoparlöründen gelen sese neyin yol açtığı henüz belli değil ancak ilk akla geldiği kadar ciddi bir sorun olmayabilir. Uzay ortamında bu tür tuhaf durumların yaşandığı önceden görülmüştü.

Çin'in 2003'teki ilk insanlı uzay uçuşu sırasında astronot Yang Liwei yörüngedeyken demir bir kovaya tahta bir çekiçle vurulması gibi bir ses duyduğunu söylemişti. Daha sonra sese, uzay aracının iç ve dış dış duvarları arasındaki basınç farkının neden olduğu ortaya çıkmıştı.  

Halihazırda Starliner'ın cuma günü UUİ'deki park yerinden çıkması ve boşalan yere SpaceX'in Dragon aracının gelmesi planlanıyor. En erken 24 Eylül'de fırlatılacak araç, iki astronotu istasyona götürecek.

6 ayın ardından şubatta yapılacak görev değişiminde Wilmore ve Williams'ın Dünya'ya dönmesi bekleniyor. 

Independent Türkçe, Ars Technica, Verge, NASA Space Flight



Bilim insanları Venüs'ün yüzeyinin altında bir şeylerin hareket ettiğini söylüyor

New York'ta Manhattan'ın batı yakasındaki Riverside Park'tan görüldüğü şekliyle 5 Haziran 2012'de Venüs'ün geçişi sırasında bulutlar Güneş'i kısmen kapatıyor (AFP)
New York'ta Manhattan'ın batı yakasındaki Riverside Park'tan görüldüğü şekliyle 5 Haziran 2012'de Venüs'ün geçişi sırasında bulutlar Güneş'i kısmen kapatıyor (AFP)
TT

Bilim insanları Venüs'ün yüzeyinin altında bir şeylerin hareket ettiğini söylüyor

New York'ta Manhattan'ın batı yakasındaki Riverside Park'tan görüldüğü şekliyle 5 Haziran 2012'de Venüs'ün geçişi sırasında bulutlar Güneş'i kısmen kapatıyor (AFP)
New York'ta Manhattan'ın batı yakasındaki Riverside Park'tan görüldüğü şekliyle 5 Haziran 2012'de Venüs'ün geçişi sırasında bulutlar Güneş'i kısmen kapatıyor (AFP)

Bilim insanları Venüs'ün yüzeyindeki gizemli özelliklerin, yüzeyinin altında bir hareketliliğe işaret edebileceğini öne sürdü.

Yeni bir araştırmaya göre, yüzeydeki neredeyse yuvarlak şekiller Venüs'ün aktif bir tektoniğe sahip olduğunu gösteriyor olabilir. Bulgular yeni olsa da bunları keşfetmek için kullanılan veriler aslında 30 yıldan eski ve ilk kez NASA'nın Magellan görevi tarafından bulunmuştu.

Bu davranış, Dünya'daki tektonik levhalara benziyor. Bunlar yoğun bir iç tabakanın üzerinde hareket eden ve yüzeyi sürekli değiştiren devasa kabuk parçalarıdır. Venüs'te tektonik levhalar yok ancak araştırmacılar yine de yüzeyin altındaki erimiş madde tarafından değiştirildiğini öne sürüyor.

Araştırmacılar yüzeydeki deformasyonları anlamak için Venüs'teki koronaları inceledi. Çapları onlarca ila yüzlerce kilometre arasında değişen bu koronalardan gezegende yüzlerce var ve gezegenin mantosundan yükselen maddenin üstteki kabuğu itmesiyle oluştukları düşünülüyor.

Bulgular sadece komşu gezegene ışık tutmakla kalmayıp bize Dünya'nın tarihi hakkında da bilgi verebilir.

Maryland Üniversitesi Baltimore County kampüsü ve NASA'nın Maryland eyaletindeki Greenbelt kentinde yer alan Goddard Uzay Uçuş Merkezi'nde çalışan ve çalışmanın başyazarı olan Araştırma Görevlisi Gael Cascioli, "Bugün Dünya'da koronalar yok ancak gezegenimiz gençken ve levha tektoniği kurulmadan önce var olmuş olabilirler" diyor.

Yerçekimi ve topografya verilerini birleştiren bu araştırma, halihazırda Venüs'ün yüzeyini şekillendiren muhtemel yeraltı süreçlerine dair yeni ve önemli bir fikir veriyor.

Veriler, gezegenin yörüngesine 1990'larda girmesine rağmen Venüs'ün yerçekimi ve topografyası hakkında en iyi verileri elde eden Magellan görevi tarafından toplandı. Bu veriler koronalar hakkında ayrıntılar içerse de elde edildikleri dönemde bunların nedeni gizemini koruyordu.

Araştırmacılar bunlar için bir dizi açıklama önerdi. Ancak yeni araştırmada koronaların alttan gelen erimiş manto materyaliyle oluşması durumunda ne olacağını inceleyen ayrıntılı modeller yapıldı ve daha sonra bu simülasyonlar, gezegenden gelen gerçek verilerle karşılaştırıldı.

Sonuçlar eşleşiyor gibi görünüyor. Araştırmacılar, çalışmadaki 75 koronadan 52'sinin altında görünüşe göre manto malzemesinin yüzdüğünü ve muhtemelen yüzeyi etkilediğini tespit etti.

Bilim insanları Magellan verilerine, NASA'nın 2031'den önce fırlatılması beklenmeyen ve gezegenin yerçekimi ve diğer ayrıntıları hakkında yeni detaylar sağlayacak VERITAS görevinin de yakında eklenmesini umuyor. Bu sadece koronaları değil, daha genel olarak gezegenin jeolojisini anlamaya da katkı sağlayabilir.

Yeni çalışma hakemli dergi Science Advances'ta yayımlanan "A spectrum of tectonic processes at coronae on Venus revealed by gravity and topography" (Venüs'teki koronalarda yerçekimi ve topografyayla ortaya konan tektonik süreçlerin spektrumu) başlıklı makalede anlatılıyor.

Independent Türkçe